Traktaat over de menselijke natuur
David Hume
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Pelckmans, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 155.2 HUME |
31/12/2010
Het werk van David Hume heeft altijd al sterk ter discussie gestaan. In deze discussie brengt de Nederlandse emeritus hoogleraar Frits van Holthoon een opmerkelijke bijdrage, waarin hij enkele vernieuwende stellingen poneert. Hume is een denker van de moderniteit, die het aandurft de pure rationaliteit à la Descartes te doorbreken. Redelijkheid was ook voor Hume een belangrijk uitgangspunt, maar ze is allereerst een hartstocht die ons moet leren het evenwicht te bewaren tussen gevoel en verstand. Hume dient gelezen te worden in het perspectief van het sentimentalisme dat hij overerfde van Hutscheson, echter zonder diens extreme interpretatie. In het spoor van Newton gaat hij ervan uit dat menselijke kennis allereerst steunt op ervaring en experiment. Volgens Hume kunnen we niets nieuws ontdekken op grond van ons abstract denkvermogen. Zijn wetenschapsopvatting is die van het gezond verstand, maar ze bleef blind voor de wisselwerking tussen wiskunde en experiment in de moderne wetenschap. Hij streed vurig tegen alle vormen van bijgeloof en corrupte godsdienst. Hij was geen fervent atheïst, maar opteerde voor een 'natural religion', waarin überhaupt geen plaats is voor wonderen of een hiernamaals. Het christelijk geloof is een emotie die geen praktische betekenis heeft voor ons bestaan, maar voor sommige mensen (niet voor hemzelf) wellicht een vorm van troost biedt. Ook Humes politieke denkbeelden komen in dit boek uitdrukkelijk naar voren: revolutie in staat en maatschappij, de risico's van het 'regimen mixtum' (monarchie en Lagerhuis), het verdwijnen van de partijen en het republicanisme.
Twee belangrijke hoofdstukken worden gewijd aan een bijzonder fenomeen uit het schrijverschap van Hume: de herschrijving door hemzelf van zijn A Treatise on Human Nature (1739-40). In 1748 publiceerde hij Enquiry Concerning Human Understanding en in 1751 Enquiry Concerning the Principles of Morals. Deze twee onderzoekingen zijn een kritische herinterpretatie van zijn denken uit het Traktaat. Volgens Hume zelf geven alleen zij de juiste weergave van zijn filosofische gevoelens en principes. Frits van Holthoon geeft een fijnzinnige analyse van dit toch wel intrigerende herschrijvingsproces.
Dit boek biedt een boeiende confrontatie met het leven en werk van Hume. Het is haarscherp geschreven, maar tegelijk toegankelijk voor niet-ingewijden. De talrijke citaten uit Humes werk worden vloeiend ingepast in de tekst. Het boek bevat een zeer uitgebreide bibliografie en per hoofdstuk een lijst met aanbevolen literatuur. Een waardevolle bijdrage aan de studie van de filosofiegeschiedenis. [Willy Deckers]
Drs. P.W.A. Stuurman
David Hume, 1711-1776, Schots filosoof, historicus en schrijver, was ook geacht diplomaat in Frankrijk. Het denken van Hume in de tijd van de Verlichting wordt door de auteur zo gelezen: Hume heeft het over kennen, juist handelen, ook in politiek en religie. Het kennen, aldus Hume, vindt zijn aanleiding in gevoelens en het werk van de zintuigen, dan ontstaan denkbeelden en associaties ertussen, in de geest, en vandaaruit waardeert en handelt men. De werkelijkheid is niet 'echt' of 'volledig' te kennen bij Hume, maar de praktijk van alledag eist van denker, diplomaat en burger een aanpak die het maatschappelijk leven zo goed mogelijk dient. De auteur behandelt Hume's leven, zijn werken naar ontstaan, inhoud en doel, en hoe ze in Europa, toen en nu, en Amerika ontvangen zijn. Als basis voor de presentatie van Hume's denkbeelden gebruikt de auteur de herschreven vorm van de 'Treatise', de 'Enquiries', uit achting voor Hume's blijvende schaven aan die teksten. Het boek heeft een immense bibliografie, een lijst van aanbevolen literatuur en een register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.