Het einde van de geschiedenis ? : over Francis Fukuyama en Peter Sloterdijk
Maurice Weyembergh
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Pelckmans, 2012 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OVER LITERATUUR-SCHRIJVERS : FRANS 851.6 CAMU |
28/02/2013
Maurice Weyembergh, emeritus-hoogleraar filosofie aan de Vrije Universiteit van Brussel, is een internationaal erkend specialist van het werk van Albert Camus. Hij werkte mee aan de vierdelige Pléiade-uitgave van het verzameld werk van Camus, was auteur van Albert Camus ou la mémoire des origines (1998) en van talloze bijdragen over de auteur in gespecialiseerde Franse, Europese en Japanse tijdschriften. Dit nieuwe boek is een verzameling van elf artikels en hoofdstukken die tussen 1998 en 2012 in diverse boeken en tijdschriften verschenen zijn.
De huidige monografie, opgenomen in de reeks 'Denkers', is bedoeld als inleiding in het denken van Camus, waarbij al vanaf het begin de vraag behandeld moet worden of het hier in de eerste plaats gaat om een filosoof, een literair auteur van romans, verhalen en theaterstukken of een essayist. Het antwoord is zowel duidelijk als meerduidig: uiteraard moet Camus tegelijk als filosoof én als literator beschouwd worden — dat wil hier zeggen dat hij zichzelf nooit als beroepsfilosoof (van het vak, vom Gewerbe) gezien heeft, maar kan men vandaag nog volhouden dat de auteur van zulke diepzinnige en invloedrijke essays als De mythe van Sysiphus of De mens in opstand geen filosoof in de authentieke betekenis van die term geweest zou zijn? En is het trouwens echt relevant onder welke vorm hij zijn inzichten over de mens, de wereld en de geschiedenis verwoord heeft, zolang hij er maar in geslaagd is zijn tijdgenoten en de volgende generaties met een aantal verontrustende en fundamentele vragen te confronteren? In de verschillende hoofdstukken worden onder meer de volgende onderwerpen besproken: het blijvende belang van de mythe in een wereld die meende de mythe en de mythologie (de cultus van de verhalen) ontgroeid te zijn; de rol van het ressentiment in de opstandigheid en revolte tegen als onmenselijk en onaanvaardbaar aangevoelde toestanden; het probleem van 'het heilige' in een moderne samenleving die ervan overtuigd was door de wetenschap de godsdienst te hebben overwonnen; de vreemdheid, niet alleen van enkele van zijn intussen klassiek geworden personages (bijvoorbeeld Meursault in De vreemdeling), maar van ons allemaal; de menselijke interactie in tijden van extreme beproeving (de epidemie in het Oran van De pest als metafoor voor het door de nazi’s bezette Frankrijk); de rol van de natuur en in het bijzonder de zee in ons leven; de manier waarop we moeten omgaan met de erfenis van de Franse Revolutie en alle daaropvolgende opstanden en ten slotte de zin van het leven in tijden van toenemende bedreiging door nucleaire en andere massavernietigingswapens.
Deze opsomming suggereert de veelzijdigheid van Camus, een man die zich ondanks zijn bijna illusieloze existentialistische mensbeeld en zijn afkeer van elke vorm van vlucht uit de werkelijkheid voor de waarheid en de rechtvaardigheid geëngageerd heeft. Volgens Camus konden we ofwel vluchten in het nihilisme, en hier sluit zijn filosofie aan bij die van zijn grote voorbeeld en inspiratiebron Friedrich Nietzsche, of in een activistisch idealisme, dat bijna onvermijdelijk tot onderdrukking van de mensen en een dictatuur moest leiden. Door het boek heen wordt in dit verband af en toe zijdelings verwezen naar de vervreemding van zijn vroegere bondgenoot Jean-Paul Sartre en van het marxisme-leninisme van zijn generatie, hoewel dit conflict niet het belangrijkste thema van dit werk vormt.
Het boek zet de lezer tot het lezen of herlezen van Camus' voornaamste teksten aan, al was het maar omdat de vragen die hij zo indringend, zo bevlogen en met zoveel verbeeldingskracht gesteld, heeft helemaal nog niet bevredigend werden beantwoord. Wat de vorm betreft moet er toch wel even op gewezen worden dat de taal, of de vertaling, bijwijlen stroef overkomt en een onnodige leesinspanning vergt, én dat er een paar storende herhalingen, zelfs van hele paragrafen, in voorkomen. (bijvoorbeeld blz. 85 en 153). Beide euvels kunnen met een kleine inspanning bij een volgende druk geëlimineerd worden.
[Ludo Abicht]
Dr. D.G. van der Steen
Het werk van de Franse filosoof en literator Albert Camus (1913-1960) wordt nog steeds gelezen, maar studies over zijn werk zijn er sinds de jaren zestig in het Nederlands nauwelijks meer verschenen. Het existentialisme heeft plaats gemaakt voor levenskunst. In de serie 'Denkers' is een bundel samengesteld met eerder verschenen artikelen over Camus van de hand van Maurice Weyenberg, emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel. Die artikelen behandelen soms thema's en soms boeken; ze verwijzen vaak naar andere secundaire literatuur. Het wat zware en omslachtige taalgebruik maakt het boek eerder geschikt voor studie dan voor een algemene oriëntatie. Met korte bibliografie. Een index ontbreekt.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.