Poëtica
Aristoteles
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, © 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : POEZIE : GERB |
Albert Hagenaars
Zoals verwacht mag worden, opent de dichter (1958, Den Haag) in z’n nieuwe, uit zeven reeksen bestaande bundel weer diverse registers. Sommige staan qua vorm en zegging in scherp contrast tot elkaar, met name waar de vervoering telkens onderbroken wordt door ‘een becommentariërende stem’ en in een geval door een ‘libretto’. Centraal staat de steeds ingewikkelder wordende maatschappelijke realiteit. Gerbrandy vertelt daar niet alleen over, hij versterkt hem nog in z’n zegging: ‘aandelenkoersen dalen in olie en aandelenkoersen / hoven vergeefs decreten verwerpen van blonden / en in mijn constitutie fatale defecten / zich openbaren maar jou’. Zijn passie voor associaties, een grillige prosodie en andersoortige ontregelingen komt volop aan bod en overwoekert soms zelfs de duiding. Die delft echter nooit het onderspit, al was het maar omdat de verhaallijnen van belang blijven. Toch vraagt hij zich af: ‘Werd het geen tijd losse einden / niet langer af te hechten / maar te zien als rafelbegin?’ Een principe-uitspraak ja, en een oproep: zwelg mee maar blijf minstens zo kritisch als hij! Deze bundel heeft een hoge moeilijkheidsgraad maar wordt wel afgeleverd door een meervoudig gelauwerde dichter.
Janita Monna
em/ec/08 d
Had ik tijdens mijn studie zitten slapen? Toen ik het essay van Piet Gerbrandy over Jacob Geel las, begon ik het ernstig te vermoeden. Geels 'Gesprek op de Drachenfels', ergens in de jaren negentig moet ik er college over hebben gehad. Maar waarom wist ik daar niets meer van? Gerbrandy friste mijn geheugen op. Of nee, hij schiep een opening, liet iets zien van het werk van deze negentiende-eeuwse schrijver, van deze 'eerste echte essayist uit de Nederlandse letterkunde', wat maakte dat ik nu vrijwel meteen naar de bibliotheek wilde rennen.
Het stuk over Jacob Geel is opgenomen in 'Grondwater', een verzameling van merendeels eerder gepubliceerde stukken, veel over poëzie: "Het gedicht is de drempel waarop jij en ik elkaar hopen te ontmoeten."
Gerbrandy is een gul essayist die zijn leeswijze van dierbare auteurs - van klassieken tot moderne dichters - graag deelt. Niet om zijn enorme belezenheid uit te venten, maar vooral omdat de poëzie van Ter Balkt, om een geliefd auteur te noemen, iets wezenlijks belichaamt.
Hij schrijft zoekend, stellig en persoonlijk, maar al is zijn smaak breed, voorkeuren heeft hij zeker. Voor het 'afgeronde korte gedicht' heeft hij nauwelijks nog geduld. Poëzie moet, aldus Gerbrandy, 'groots en belachelijk' durven zijn, genregrenzen doorbreken en 'wanhopig, weltfremd en megalomaan' midden in de wereld staan. Maar vooral moet 'het hart van de dichter' erin kloppen.
Wie de stukken uit 'Grondwater' naast de tegelijkertijd verschenen dichtbundel 'Vloedlijnen' legt, ziet daarin opvattingen als deze weerspiegeld. 'Losse, compacte' verzen schreef Gerbrandy al langer niet meer en ook deze nieuwe bundel is een amalgaam van genres (poëzie, essay, drama) en van stemmen die op verschillende tonen spreken: lyrisch, beeldend, feitelijk. Essayfragmenten keren soms haast letterlijk terug. Daarbij bevat ieder gedicht een woord in kapitalen. Die genereren achter elkaar gelezen een nieuwe tekst: HIER VERLIEZEN ONTWORTELDE BOMEN VERSTILD AANDACHTIG GERIJPT AANSTONDS NOG ZWIERIG BLAD.
'Vloedlijnen' is doordrongen van het idee van een onttoverde wereld, waarin mens van natuur vervreemd is geraakt. Tegelijk zijn de teksten een verheviging van het leven.
Gerbrandy's taal kan bezweren, toch overtuigde 'Vloedlijnen' mij minder dan zijn vorige bundel 'Steencirkels'. En waar ik me lezend in zijn essays omringd voelde door het werk van Bilderdijk of Tsjêbbe Hettinga, gebeurde dat bij de gedichten veel minder. Drong de constructie zich te veel op de voorgrond?
Daarom nog even terug naar die essays. Want daar is Gerbrandy een gretige gids met wie je graag op pad gaat: zíjn ontdekkingstocht wordt de ontdekkingstocht van de lezer. Zijn stukken over Bob Dylan of over de Fries Gysbert Japickx, ze zijn open en houden ruimte voor tegenspraak. Schrijven en lezen heeft veel weg van een reis, schrijft hij, en de tekst is 'als een pad of een onstuimig zeeoppervlak'. Als iemand tot zwemmen weet te verleiden, dan Gerbrandy wel.
Vloedlijnen
Atlas Contact; 102 blz. € 21,99
Grondwater
Atlas Contact; 304 blz. € 24,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.