Jakob von Gunten : een dagboek
Robert Walser
Robert Walser (Auteur), Machteld Bokhove (Vertaler), W.G. Sebald (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lebowski, 2015 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : WALS |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lebowski, 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : WALS |
Hans Cottyn
ua/an/30 j
Robert Walser blijft een te herontdekken schrijver, ondanks alle ereschoten die collega's van grote faam voor hem hebben gelost. Die herontdekking kan nu alvast weer een beetje vlotter. NaDe vrouw op het balkon, de prachtige verzameling prozastukjes die in 2013 verscheen bij de kleine uitgeverij Parrèsia, gaat ook uitgeverij Lebowski, altijd op zoek om van vergeten schrijvers een verkoopsucces à la John Williams'Stoner te spinnen, met de Zwitserse auteur aan de slag.De wandeling is een novelle die Walser in 1916 schreef, op het toppunt van zijn kunnen en zijn geestelijke gezondheid. Machteld Bokhove vertaalde ook deze bijzondere en bizarre tekst met bravoure en smaak.
Verwacht u niet aan een plot.De wandeling gaat over een schrijver die, omdat het schrijven niet goed lukt, zijn 'schrijf- en spookkamer' ontvlucht en een luchtje gaat scheppen, in de stad en op het platteland. Hij ontmoet op zijn ommetje een paar mensen, een professor, een bakker, een boekhandelaar. Ze zijn verder niet echt van tel maar ze worden toch met gepaste eer beschreven. Elk tafereeltje op de tocht wordt in warm kruidenbad van woorden gelegd. Het resultaat is een promenade langs de schilderijen van een tentoonstelling.
Bochel
De wandelaar gaat langs bij mevrouw Aebi, waar hij luncht dan wel schranst. Op het postkantoor verzendt hij een epistel waarvan hij zich afvraagt of het niet te oorlogszuchtig is. Bij de kleermaker gaat hij zijn nieuwe kostuum passen. Hij is hoogst ontevreden over het resultaat. 'Wat de jas betreft heb ik duidelijk het gevoel dat die een gebochelde en dus lelijke man van mij maakt. Een misvorming waarmee ik in geen geval akkoord ga. Beter gezegd, ik moet er met nadruk tegen protesteren. De mouwen lijden aan een ronduit bedenkelijke overmaat aan lengte. Het vest blinkt er op uitmuntende wijze in uit de valse indruk te wekken en de onaangename schijn op te roepen dat de drager ervan een dikke buik heeft.'
Op het gemeentehuis gaat de schrijver aankloppen bij de ontvanger van belastingen, om er uit te leggen waarom hij in zijn ogen niet veel belastingen hoeft te betalen. Zo gaat het maar door in dit 'kleine theater van alledag'. Hoe dan ook zijn al die kleine stops maar voorwendsels. De tocht is zonder doel, functie of finaliteit. Het is de wandelaar om de 'geduldige wandeling' te doen, want die is noodzakelijk. 'Wandelen moet ik hoe dan ook om weer tot leven te komen en om het contact met de wereld in stand te houden want zonder voeling daarmee zou ik geen halve letter meer op papier krijgen', legt de schrijver uit aan de gemeentelijke ontvanger. Want 'het is immers verrukkelijk en van oudsher aangenaam en eenvoudig zich te voet voort te bewegen, waarbij er wel van uitgegaan moet worden dat het schoenenwerk en laarzentuig in orde is'.
De wandeling begint als een dauwtrip, in alle vroegte, met de ogenschijnlijke onschuld die de vroege ochtend in zich draagt. Maar de enthousiaste verteller wordt uit zijn vrolijke paradijs verdreven, gaandeweg verdringen sores de goede luim. Waar de wandeling eerst nog alle hoop en lichtheid in zich draagt, pakken zich stapvoets de donkere wolken samen. De flaneur wordt een zwerver, de lanterfanter een losgeslagene. Het decorum dat de wandelaar aanvankelijk voortdrijft, verandert in angst en eenzaamheid. Want 'omdat ik verder geen moeite had gedaan, was zij weggegaan', het meisje met de bekoorlijke wangen dat hem misschien met de wereld had kunnen verzoenen.
Courtoisie
De wandelende schrijver-verteller probeert zich te verhouden tot wie hij op zijn tochtje tegemoet treedt, tot de instellingen, krachten en verwachtingen die hem omringen en inperken. Dat lukt maar met mate, zoals dat ook de eeuwig zoekende en vluchtende Walser zelf niet lukte. De Zwitser bracht de laatste kwarteeuw van zijn leven in psychiatrische inrichtingen door, waar hij elke dag lange wandeltochten ondernam in de bergen. Hij kreeg toen al geen halve letter meer op papier.
Walser brengt zijn verbijstering bij de wereld over in volstrekt uniek en onnavolgbaar proza, dat in al zijn ongerijmdheid overigens helemaal niet onlogisch lijkt. Zoals alles van Walser drijft ookDe wandeling op die interne paradox. En net als de wandelaar is ook het proza van Walser voortdurend in beweging, in turbulentie zelfs, bijna als in een trip. Het is wijdlopig, verdicht en pompeus, en evengoed onweerstaanbaar grillig, bijtend en amusant.
Alle 'langdradige uiteenzettingen met kantoor- en andere beroepslieden', alle 'lengtes, breedtes en wijdtes' die Walser zijn wandelende alter ego in de mond legt, zijn een schrijnende uiting van een vreemde buitenstaander. Het raar mannetje plaatst zich met zijn misplaatste courtoisie in één klap buiten de samenleving. Hij mag dan wel eloquent zijn, de hoogdravende wandelaar blijft een dorpsgek. Onschadelijk, zou je denken, maar de van beleefdheden stijf staande taal haalt als met een zeis alle verstikkende omgangsvormen van de kleinburger, ambtenaar of middenstander onderuit. En de schrijver? Die kuiert zich zijn radicale vrijheid en dus zijn bestaansrecht bij elkaar.
'Is het boek werkelijk goed?' vraagt de verteller in het begin van de novelle aan de boekhandelaar. Zijn antwoord mag gerust gelden voorDe wandeling: 'Volkomen overbodige, totaal ontoelaatbare vraag!'
ROBERT WALSER
De wandeling.
Vertaald door Machteld Bokhoven, Lebowski, 111 blz., 19,90 ?. Oorspronkelijke titel: 'Der Spaziergang'.
De auteur: Duitstalige Zwitserse schrijver van romans, verhalen, toneelstukken en poëzie. Walser (1878-1956) bracht een groot deel van zijn leven in de psychiatrie door.
Het boek: een schrijver ontvlucht het witte blad en wandelt de wijde wereld in. Deze novelle verschijnt voor het eerst in Nederlandse vertaling.
ONS OORDEEL: wervelend en beklemmend.
¨¨¨¨¨
Hans Cottyn ■
G. Brandorff
De auteur van dit korte verhaal werd 1878 in de Zwitserse stad Biel geboren. Zijn inkomsten verkreeg hij met beroepen als bankmedewerker en boekhandelaar. Hij schreef gedichten, romans en korte prozateksten. In Berlijn kreeg hij toegang tot literaire kringen. Erkenning door zijn collega's betekende voor hem echter geen publiekelijk succes, waardoor hij teleurgesteld naar Zwitserland terugkeerde. Wegens psychische problemen brengt Walser eenzaam en vergeten de laatste jaren van zijn leven in psychiatrische ziekenhuizen door. Walser hield van het wandelen en zo is het niet verwonderlijk dat de mijmeringen in ‘De wandeling’ een melancholische en geconcentreerde weergave van Walsers werk en een treurig leven, van de ongerijmdheden van het moderne leven en existentiële vraagstukken. De tekst heeft behalve de wandeling door een stad en haar omgeving geen handeling, geen hoogte- of dieptepunten. Dit taaljuweel doet qua stijl en karakter sterk denken aan een auteur als Kafka. Bevat tevens herinneringen aan Walser (W.G. Sebald) en een biografie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.