Naakt geboren : over herbergzaamheid, lijfelijkheid, subjectiviteit en wereldlijkheid : een wijsgerig-antropologisch essay
Jacques de Visscher
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Klement, 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 VISS |
31/12/2008
De Franse filosoof Paul Ricoeur (1913-2005) is een van de invloedrijkste denkers van de vorige eeuw. Zijn aandacht ging vooral naar de kunst van het interpreteren, de hermeneutiek. Het menselijk bestaan krijgt juist zin in het leren begrijpen van de wijze waarop de mens in de wereld aanwezig is en handelt. Het centrale project van Ricoeurs filosofie is dan ook één lange zoektocht naar de verheldering van de menselijke existentie als narratieve identiteit op verschillende niveaus: individu, gemeenschap, historiciteit, continuïteit, moraliteit, kwetsbaarheid, kwaad en bevrijding. In de voorliggende monografie van de Vlaamse filosoof Jacques De Visscher, bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen, wordt een duidelijk beeld geschetst van het uitgebreide en rijke werk van Paul Ricoeur. Ricoeur ging ervan uit dat de oeroude mythes, zoals die uit de Griekse Oudheid of de Bijbel, nog een actuele draagwijdte hebben. De mythe is niet alleen een verzameling van denkbeelden uit het verleden, zij heeft tevens een symbolische kracht die ook voor de hedendaagse mens nog betekenis heeft. De mythe geeft ons te denken. Zo duiden de mythe van Prometheus en de adamitische mythe het kwaad in de wereld waarvoor we verantwoordelijk zijn. Ook een 'begrijpende' lezing van Shakespeares Macbeth kan daarvoor zeer verhelderend werken. Ricoeur was echter geen pessimistisch denker die alleen maar het kwaad benadrukte. Hij zocht ook naar wegen van hoop en bevrijding, met name door het lezen van Kant. Hier komt het doorbreken van de "logica van het kwaad" aan de orde en dat zet Ricoeur op weg naar zijn denken over herstel en vergeving, "la folie de l'impossibilité", als tegenpool van aanklacht en straf. Ricoeur was ook niet doof voor actuele maatschappelijke vraagstukken. Hij stelde zich de vraag of politiek het antwoord kan zijn op het kwaad, dat zich vooral uit in de pervertering van de macht. De verantwoordelijken dienen open te staan voor wat de burgers werkelijk beweegt en dienen daaruit inspiratie te halen om het formele karakter van juridische en parlementaire procedures te kunnen doorbreken. In die zin kiest Ricoeur voor een goede ideologiekritiek als ondersteunende en oriënterende functie voor het maatschappelijk leven. In dat kader werkt hij een visie uit op het goede leven, dat kan steunen op rechtvaardige instituties waarin de solidariteit met de ergst misdeelden en vooral de onderontwikkelde volkeren centraal zou moeten staan.
Ricoeurs oeuvre is een meesterlijk bouwwerk van filosofische interpretatie. Dat komt vooral tot uiting in de laatste twee hoofdstukken, waarin De Visscher stilstaat bij de weg van de interpretatie van verhalen die te denken geven en bij de historiciteit van de menselijke persoon. De Visscher brengt een goed leesbare en verhelderende studie die het voor velen mogelijk maakt het soms moeilijke oeuvre van Ricoeur te leren begrijpen. Bovendien is het interessant dat De Visscher niet alleen een afstandelijk overzicht geeft van Ricoeurs werk, maar zelf in het proces van interpretatie instapt en tracht mee te denken. Dat is op zich al een goede leeroefening voor de lezer die filosofisch wil leren denken. [Willy Deckers]
Dr. D.G. van der Steen
De onlangs op hoge leeftijd overleden Franse denker Paul Ricoeur (1913-2005) heeft buitengewoon veel invloed gehad, niet alleen binnen de filosofie, maar ook binnen de godsdienst- en de literatuurwetenschappen. Die invloed is ook in Nederland overal merkbaar, zij het wat op de achtergrond, want merkwaardig genoeg is slechts een klein deel van zijn imposante oeuvre in het Nederlands vertaald, en een inleiding in zijn werk ontbrak tot nog toe in ons taalgebied. Dit boek van Jacques de Visscher, hoogleraar in Nijmegen, vult dan ook een lacune. Het is niet zozeer een inleiding als wel een samenspraak met Ricoeur: rondom centrale thema's van Ricoeur als het kwaad, de hoop en de bevrijding, en het individu en zijn rol in de politiek, wordt gaandeweg steeds duidelijker hoe Ricoeur zijn hermeneutische methode gebruikt om ons te helpen om zin te geven aan ons menselijk bestaan. Bevat bibliografie en index.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.