De vitale illusie
Jean Baudrillard
Jean Baudrillard (Auteur), Jean Nouvel (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Klement, 2014 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 700.6 BAUD |
31/05/2014
Jean Baudrillard is de in 2007 overleden beroemde cultuursocioloog, Jean Nouvel de al even beroemde architect (van onder meer het Institut du Monde Arabe in Parijs). De Parijse Maison des Ecrivains en Ecole d’Architecture Paris – la Vilette organiseerden Passerelles dans la ville, een reeks dialogen tussen filosofen en architecten. De eerste dialoog uit dit boek vond plaats tijdens dit initiatief. Het tweede gesprek was een vervolg hierop, met de bedoeling van enerzijds de term ‘singulariteit’ – een geëigende filosofische term die mijns inziens in de titel foutief met ‘uniek’ wordt vertaald – uit te diepen en anderzijds het geheel publicatieklaar te maken.
Nouvel predikt het einde van de architectuur, tenminste als daaronder wordt verstaan een organisatierecept van de publieke ruimte. Dergelijke recepten werken niet langer, om de eenvoudige reden dat alles reeds is georganiseerd, lees: volgebouwd. Alleen transformatie is nog mogelijk en daarvoor bestaan geen recepten, dat is een kwestie van ‘geval per geval’. Baudrillard noemt dat een singulariteit en betrekt deze cruciale term ineens op de hele cultuur. Cultuur is voor hem een vorm van totaalesthetiek, van de totale leesbaarheid van het ding. Cultuur is de afdekking van het geheim, niet van een geheime inhoud, maar van het feit dat de werkelijkheid een geheim draagt. Duchamp sleurde destijds een urinoir naar een galerij om de banaliteit binnen te halen in de esthetiek teneinde die laatste te breken. Helaas kreeg zijn actie een omgekeerd effect: de esthetiek strekte zich uit over alles en maakte alles banaal. Deze culturele evolutie valt niet te keren in collectieve of politieke actie, stelt Baudrillard, alleen in singuliere creaties, zoals die van Nouvel. Nouvel baart monsters, vormeloze dingen die ingaan tegen het teloorgaan van de vorm – de esthetisering heeft de vorm immers versmald en uitgehold tot waarde. Dit valt pas te begrijpen tegen de achtergrond van de laatmoderne Franse, door Duitsers als Nietzsche en Heidegger geïnspireerde, kritiek op het humanisme dat de mens de maatstaf van de wereld in handen gaf. Deze maatstaf ontkent elke alteriteit en beheerst elke betekenisproductie door haar te herleiden tot een waarde-voor-en-uit-de-mens.
Dergelijke inzichten omtrent singulariteit worden in een tweede gesprek getoetst aan architecturale events, zoals Beaubourg in Parijs, de Twin Towers in New York (de oorspronkelijke uitgave dateert van 2000), de reusachtige leegstaande fabriek van de Seita in Marseille, Guggenheim Museum in Bilbao en andere idiosyncratische architecturale realisaties. Langs termen als radicaliteit, ambiguïteit, modificatie, mutatie, rehabilitatie, formolisatie, klonering, virtualiteit, compliciteit… wordt de waarheid van architectuur, of wat ze vandaag nog wezenlijk kan betekenen, verkend.
Dit boek is geestesvoedsel voor iedereen die zich bezighoudt met de laatmoderne mogelijkheden tot betekenis van de wereld en de dingen. De ruimte, de stad, het gebouw, de door architectuur bepaalde interactie tussen groepen en individuen… worden allemaal impliciet gethematiseerd in deze gesprekken, die de lezer ook het voordeel bieden 'gesprek’ te zijn, met alle ongekunsteldheid vandien. [Erik Meganck]
E. Mutter
De socioloog, kunsthistoricus en filosoof Jean Baudrillard (1929-2007) en de architect Jean Nouvel (1945) voeren een dialoog over de vraag of we in de architectuur te maken hebben met een toenemend betekenisverlies. Nouvel vraagt zich af of een architect onder invloed van de noodzaak tot functionaliteit en geld en tijdgebrek nog iets creatiefs en blijvends kan ontwerpen. Baudrillard is meer geïnteresseerd in de vraag of architectuur nog betekenis kan hebben. In de dialoog reist de vraag of een grotere aandacht voor esthetiek niet zal leiden tot een inflatie van waarde en betekenis van een object, i.c. de architectuur. Volgens Baudrillard impliceert esthetisering namelijk een verlies van het geheim zelf dat creaties, dus ook architectuur, konden openbaren en dat is iets dat de esthetiek overstijgt. Esthetiek kan als het ware kunstwerken ontmythologiseren. Deze in boekvorm gepubliceerde dialoog is zeer boeiend en opent nieuwe inzichten over de waardering en bestemming van architectuur. De tekst is goed toegankelijk. Een aanrader voor geïnteresseerden in architectuur en filosofie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.