Alleen nog een God kan ons redden : Der Spiegel in gesprek met Martin Heidegger
Martin Heidegger
Mustapha Chérif (Auteur), Jacques Derrida (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Klement, 2011 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 DERR |
31/12/2011
De reeks ‘Filosofie in dialoog’ bestaat uit gesprekken tussen hedendaagse denkers. Onder de titel De islam en het westen verscheen onlangs een dialoog tussen Mustapha Chérif, hoogleraar politieke filosofie aan de universiteit van Algiers, en de Franse filosoof Jacques Derrida. Het gesprek tussen beiden vond plaats in 2003, één jaar voor de dood van de filosoof.
Derrida werd in Algerije geboren, maar heeft zich in zijn filosofische geschriften niet zo uitvoerig met deze erfenis van joodse Algerijn beziggehouden. Derrida heeft zich slechts sporadisch uitgelaten over de Arabische cultuur en de islam, tenzij in de context van zijn geschriften over de religie, de terreur en de globalisering. Toch zegt hij in dit interview: ‘Van alle culturele rijkdommen die ik ontvangen, die ik geërfd heb, is mijn Algerijnse cultuur voor mij een van de meest dierbare.’ Hij verbindt zijn deconstructie van de westerse metafysica met het feit dat hij ‘een kind van de rand van Europa […], een kind van de mediterrane wereld’ is. Hij stelt dat zijn denken getekend is door zijn verhouding ‘tot een elders waarvan de plaats en de taal voor mij niettemin onbekend en taboe waren.’ Hij verwijst hiermee naar de Arabische samenleving en de Arabische taal. In een typische derrideaanse formulering stelt hij: ‘Soms vraag ik me af of deze voor mij onbekende taal eigenlijk niet mijn lievelingstaal is.’
Derrida’s relatie tot de Arabische wereld is een bijzondere invalshoek op zijn werk, maar het is erg de vraag of deze publicatie daar iets toe bijdraagt. De vlag dekt immers niet de lading. Het irritante aan het boekje is dat Chérif het al bij al korte interview met Derrida uitvoerig inleidt, voortdurend becommentarieert en opnieuw uitvoerig uitleidt, zonder dat al dat geschrijf veel bijdraagt aan de inhoud of de dialoog. Derrida zelf heeft omwille van zijn ziekte niet meer de kans gehad om zijn bijdrage te herwerken of te corrigeren. Zijn interventies zijn uit de losse pols geformuleerd en daarom minder strak geformuleerd dan in zijn geschriften, hoewel de denkbewegingen van de filosoof herkenbaar blijven. Wat echter het meest stoort, is dat Chérif in zijn inleiding en zijn commentaren thema’s en perspectieven heeft toegevoegd die in het gesprek met Derrida helemaal niet of helemaal anders besproken werden. De idee van een dialoog raakt daarmee volledig uit evenwicht. Uit de antwoorden van Derrida blijkt daarenboven meer dan eens dat hij veel vraagtekens plaatst bij het door Chérif gehanteerde religieuze en humanistische vocabularium.
Wie het boekje leest, kan zich maar moeilijk ontdoen van de indruk dat Chérif het gesprek met Derrida vooral gebruikt als opstapje om zijn eigen opvattingen over een en ander te ventileren. En die zijn duidelijk minder interessant dan die van de Franse filosoof.
[Erwin Jans]
Prof.dr. A. Wessels
Dit boek is te beschouwen als een testament van de vermaarde en invloedrijke filosoof (een Franse jood van Algerijnse huize) over de actuele vraag van de (ook vermeende) problematische verhouding tussen de islam en het westen. Een moslimse Algerijnse politicus en intellectueel ondervroeg hem niet lang vóór zijn dood tijdens een slotbijeenkomst van een colloquium over 'de toekomst der beschavingen' ter gelegenheid van het Algerije-jaar in Frankrijk (2003), bedoeld als een eerbetoon aan de grote figuren van 'de dialoog der beschavingen'. Deze 'leraar in menselijkheid' vertelde dat hij op negentienjarige leeftijd Algerije had verlaten en benadrukte dat in de moeilijke periode van de Tweede Wereldoorlog het vooral moslims waren die in Algerije zijn familie hadden ondersteund, bemoedigd en beschermd. 'De islam is niet het islamisme, laten we dat nooit vergeten', zei hij om zo kenmerkend voor zijn denken het valse beeld dat over dé islam bestaat te 'deconstrueren'. Een boek rijk aan buitengewoon relevante, stimulerende en te weinig gehoorde gedachten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.