Engelen van de wereld : hedendaagse filosofen over democratie : Walzer, Lefort, Rawls, Habermas, Lyotard en Rorty
Tim Heysse
Update aan bibliotheeksoftware en terugbrengautomaat
Dit weekend wordt er gewerkt aan de bibliotheeksoftware Wise. Daardoor zullen sommige diensten op de website tijdelijk niet werken, voornamelijk 's nachts. Ook onze terugbrengautomaat zal buiten dienst zijn. Lees hier meer over de werken
Tim Heysse (Auteur), Stefan Rummens (Auteur), Ronald Tinnevelt (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Pelckmans, 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 HEYS |
31/12/2007
Jürgen Habermas is ongetwijfeld een van de belangrijkste sociologen en filosofen uit de laatste decennia. Hij heeft op fervente wijze de kritische theorie van de Frankfurter Schule (met o.a. Adorno, Horkheimer e.a.) voortgezet en geactualiseerd. Vooral vanaf het begin van de jaren '80 van vorige eeuw brak hij door met zijn magnum opus over het communicatieve handelen. Hier legde hij de basis voor zijn latere politieke theorieën waarin hij voornamelijk een deliberatieve interpretatie van de democratie uitwerkt, uiteindelijk concreet toegepast op de ontwikkelingen in de Europese Unie en op de vraag naar de noodzaak van een wereldregering. Habermas' stelling was vooral gericht tegen de eenzijdigheid van de instrumentele rationaliteit, die zich opwerpt als basis voor de opbouw van de samenleving als systeem. Hij kiest voor een bredere vorm van rationaliteit. Naast het instrumentele karakter van de rationaliteit (h)erkent Habermas ook het communicatieve karakter ervan. In het communciatieve handelen bereiken mensen vooral in hun dagelijkse leefwereld overeenstemming (consensus) op basis van redelijke en machtsvrije discussies. Deze deliberatieve vorm van rationaliteit zou krachtiger moeten worden om de eenzijdige impact van instrumentele systemen bij te sturen vanuit de menselijke leefwereld.
Op basis van deze tendensen uit zijn magnum opus ontwikkelt Habermas later een theorie van moraal, politiek en recht die permanent in een complementaire verhouding met elkaar staan. Volgens het democratieprincipe zijn rationele wetten essentieel, maar ze zijn slechts legitiem als ze tot stand komen op basis van redelijke deliberaties tussen alle betrokken burgers. Zo zijn burgers niet alleen onderworpen aan het recht, maar ook zelf (mede)auteur van het recht. Voor Habermas krijgt de soevereiniteit van het volk in het deliberatieve model dan ook een procedureel karakter in plaats van een organische of 'natuurlijke' realiteit zoals in de klassieke liberale theorie. De identiteit en de eenheid van een volk zijn volgens hem het resultaat van een politieke constructie die geen absolute of definitieve waarde kan hebben. Tijdens het laatste decennium richt Habermas zich uitdrukkelijk op enkele concrete maatschappelijke problemen, zoals het multiculturalisme, de legitieme plaats van de religie in de postseculiere samenleving, maar vooral op de vraag naar hoe het mogelijk is de moderne wereldorde op een democratische manier in te richten. Hij gaat vooral op zoek naar de rol die de Europese Unie daarin kan spelen en hoe de nieuwe geglobaliseerde samenleving vanuit democratisch oogpunt gelegitimeerd kan worden.
De drie auteurs van dit boek gaan ieder op een eigen kritische wijze in op de stellingen van Habermas en aarzelen niet om uitdrukkelijk op de beperkingen en de leemten van zijn visie te wijzen. Het is duidelijk dat zij het niet altijd eens kunnen zijn met Habermas' stellingen. Toch is het een verhelderen boek geworden dat juist omwille van zijn goede leesbaarheid veel dienst kan bewijzen aan wie de centrale visies van Habermas wil leren kennen. In die zin zal het ook in filosofische en sociologische opleidingen een welgekomen hulp zijn bij het lezen van Habermas' teksten. [Willy Deckers]
Dr. D.G. van der Steen
De uiterst productieve en invloedrijke Duitse denker Jürgen Habermas is in Nederland vooral bekend door zijn vroegere werk, dat uitmondt in zijn 'Theorie des kommunikativen Handelns' uit 1981. Kern daarvan is een rationaliteitsopvatting waarin machtsvrije communicatie een centrale rol speelt. Deze opvatting heeft hij in zijn latere werk verfijnd en toegepast op problemen van recht en politiek, en dit boek geeft van die ontwikkeling een overzicht. Drie universitair docenten, werkzaam in Brussel, Leuven en Nijmegen, schetsen in acht hoofdstukken hoe Habermas bouwt aan een theorie van de moderne samenleving, en daarmee methoden aanreikt om actuele problemen te analyseren en wellicht ook op te lossen. Wie zich met sociale en politieke filosofie bezighoudt, kan niet om Habermas heen. Zijn primaire teksten zijn echter niet eenvoudig. Dit boek is een uitstekend hulpmiddel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.