Juf verdient een standbeeld (en de meester ook)
Laïla Koubaa
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2002 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : KOUB |
John Vervoort
ua/an/13 j
Zowel grootvader als kleinzoon heten Kuda Bux en wonen in een zigeunerkamp. Grootvader Bux is de onbetwistbare leider van de kleine gemeenschap. Hij bemoeit zich met alles en iedereen, heeft over alles een duidelijke mening en eist dat iedereen naar zijn pijpen danst.
Opa krijgt alles van iedereen gedaan en duldt geen tegenspraak. Hij is de man van de grote verhalen, de man die ooit over vuur liep, maar ook de man die verantwoordelijk is voor de dood van zijn vrouw. Toen zij in bad zat, liet hij er per ongeluk een haardroger in vallen.
Wanneer de kleinzoon verliefd wordt op een meisje uit het dorp, kan het niet anders of de grootvader moet er zijn zegen over uitspreken. De kleinzoon heeft artistieke aspiraties en wil een kroniek schrijven over het leven in het zigeunerkamp. Reactie van de grootvader: ,,Als je voor mij op papier het geluid van het knetterend vuur kunt neerschrijven, zal ik voor je
boeken buigen, anders zal ik ze in geval van nood als brandstof gebruiken.''
Tegelijk beseft de grootvader hoe belangrijk de oude verhalen voor de nieuwe generaties zijn. ,,Je moet ze de verhalen doorgeven, de dans en de gitaren rond het vuur, anders valt de boel uiteen.'' Maar wat je ook doet, zo houdt de grootvader de kleinzoon voor, je moet alles in het leven met vuur doen, anders is het leven niet waard geleefd te worden.
Vuur is het beste Vlaamse debuut van het voorbije jaar. De thematiek en de symboliek zijn wellicht iets te voorspelbaar uitgewerkt, maar Koubaa kan sterke scènes neerzetten. Vooral de afwisseling in verteltoon en stijl spreekt aan. Koubaa vertelt zijn verhaal niet rechtlijnig, maar via talrijke mooi uitgewerkte miniaturen die soms direct en grappig zijn en op andere momenten poëtisch en ontroerend. En de figuur van de grootvader is een onvergetelijk karakter.
31/12/2001
Op het einde van het vijfde hoofdstuk van de roman Vuur van de jonge Vlaamse schrijver Bart Koubaa vertelt de ikfiguur hoe enkele vervelende kinderen van vrienden het vijfde hoofdstuk van zijn moeilijk vorderende kroniek afronden met de woorden 'kakka, pipi, stront, konij-ij-ijne-pijp'. Roman en schrijfproduct van het ikpersonage lopen hier mooi samen. Dat vijfde hoofdstuk van de roman (en dat is net het midden) is in die zin ook betekenisvol omdat het daarna steeds slechter gaat met opa Bux, de grootvader van de ik, en het eigenlijke hoofdpersonage van het verhaal. De kroniek die de kleinzoon schrijft, gaat over die vreemde opa, een zigeuner, die net zoals een Indische fakir blootsvoets door vuur kon lopen zonder zich te verbranden, verhalen vertelt, de technologisering probeert tegen te houden en Hitler verafschuwt, maar gek is op Duitse muziek. Hij lijkt verwikkeld in een onduidelijke, louche zaak en zet zijn kleinzoon, naar hem Kuda Bux genoemd, op besliste wijze naar zijn hand.
De kleinzoon probeert die grootvader te vatten in woorden, probeert zijn leven en daden vast te leggen, maar dat lukt niet zo best: "altijd raakte ik verstrikt in het kleverige web van de taal die de echte gewaarwording, het werkelijke gevoel dat ervan uitging, gevangen houdt." Het gaat om de wereld van die flamboyante zigeuner die de kleinzoon had geleerd "stenen te laten vliegen" en die zelf als het ware een wereld kon toveren uit verhalen. Zo'n grootvader is natuurlijk uniek. Dat blijkt in de laatste zinnen van de roman. De vrouw van de jonge Kuda Bux is zwanger en denkt eraan om als het een jongetje wordt, dat 'Kuda' te noemen, naar zijn vader maar vooral naar de overgrootvader. Beschroomd antwoordt de jonge Kuda Bux haar: "Vergeet het, liefste, vergeet het". Zo eindigt het prachtige boek in een sfeer van melancholische herinnering aan een letterlijk fantastisch man, een vrij en anarchistisch leven, dat definitief voorbij lijkt en dat niet zomaar door woorden is op te roepen. Het zigeunerkamp wordt gesloopt, de jonge Kuda Bux woont nu zelf met zijn zwangere vrouw in een normaal huis. Het vuur is gedoofd. Vuur van Bart Koubaa is een mooi boek, een ode aan de fantasie. [Christiaan Hemelaer]
Drs. W.A. Fasel
Kuda Bux is genoemd naar zijn grootvader, Roma en nog steeds woonachtig in een kampeerwagen temidden van zijn familie. De kleinzoon leeft al min of meer in de andere wereld, maar voelt zich sterk aangetrokken tot zijn fascinerende maar ook tirannieke grootvader, die vol prachtige al dan niet verzonnen verhalen zit en steeds in allerlei merkwaardige situaties verzeild raakt. De schrijver (1968) heeft in de taal geprobeerd dat leven en levensgevoel te vangen en slaagt daar maar ten dele in. Het verhaal begint stormachtig en fantasierijk, maar kent nauwelijks een plot. In de verte doet het aan de wereld van Marquez denken, weliswaar even liefdevol beschreven, maar minder virtuoos uitgevoerd en minder strak gecomponeerd. Het is in ieder geval een gedurfd debuut, dat zich moeilijk in een traditie laat plaatsen. En dat is voor een debutant bijzonder. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.