Othello
William Shakespeare
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Prometheus, 2001 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BOUA |
31/12/2002
Na de verhalenbundel De voeten van Abdullah (1996) en de essaybundel Een beer in bontjas pakt Hafid Bouazza hier uit met zijn eerste roman. Een gedurfd en ambitieus project, met een zeker gebrek aan beheersing, waardoor het boek, net zoals de geesten van de protagonisten, wel eens een losgeslagen, overspannen indruk krijgt.
In het eerste deel maken we onmiddellijk kennis met een ikfiguur die zich op de rand van de krankzinnigheid bevindt. Als hypersensitieve Amsterdammer brengt hij zijn tijd hoofdzakelijk in eenzaamheid door op zijn flat of in de bibliotheek. In die bibliotheek vat hij een fascinatie op voor Kai, een wereldvreemde jongeman met een voorkeur voor realistische en erotische strips, die ook nog eens in hetzelfde flatgebouw blijkt te wonen. Naarmate het verhaal vordert, ga je Kai's bestaan steeds meer in twijfel trekken. Het wordt min of meer duidelijk dat het hoofdpersonage, verteerd door liefdesverdriet, zichzelf verliest in een gefragmenteerde wereld zonder samenhang en dat hij zijn onheil tracht te projecteren in het zelfgecreëerde spiegelpersonage Kai. Het fijne over die allesverterende liefde komen we niet te weten, maar in het derde deel wordt wel een tipje van de sluier opgelicht. Miranna, de ex van de ikfiguur, doet in dit slothoofdstuk vanuit haar vakantieverblijf op Sicilië honderduit verslag over de stukgelopen relatie. Op aanraden van haar psychiater Dr. P. Schnabber heeft ze haar gedachten nl. toevertrouwd aan het papier. Het gevolg is een in dagboekvorm neergeschreven leestekenloze innerlijke monoloog van meer dan 60 bladzijden. Daarin krijgen we naast het nog altijd vage relaas over haar relatie met Kai en het oppervlakkige en al te doorzichtige therapeutisch getinte gewauwel, ook verwijzingen naar haar boezemvriendin Meranda. Zoals Kai en de ik uit de vorige delen afspiegelingen van eenzelfde persoon schijnen, blijkt ook Meranda enkel te bestaan in het hoofd van de gebrouilleerde Miranna.
Bouazza slaagt er in het slothoofdstuk echter niet in om de stream of consciousness- techniek enige overtuiging mee te geven. Bovendien staan de inhoud -en taalarmoede van die laatste bladzijden in schril contrast met de rijkdom en overvloed van de vorige delen. De eerste twee hoofdstukken zijn geschreven in een barok, bijna experimenteel Nederlands. Bouazza blaast in onbruik geraakte, dikwijls archaïsche woorden nieuw leven in, tovert sprookjesachtige neologismen uit zijn pen en strooit welig met metaforen, die ongegeneerd verwijzen naar bijbel, koran, mythologie en literatuur. Ondanks het feit dat Bouazza de pathos soms niet schuwt en dat er bijwijlen monsterlijke zinnen de revue passeren, blijven toch vooral de adembenemende beelden de veelvuldige spiegelingen en ontdubbelingen en de volstrekt unieke taal van Salomon begeesteren. Bovendien geeft deze overdadige woordenvloed perfect uitdrukking aan de chimère van de ikfiguur.
Bouazza's debuutroman is een spiegelpaleis van woorden: niet alleen zijn de vier hoofdpersonages eigenlijk twee spiegelende duo's en vallen er heel wat letterlijke en figuurlijke spiegelende effecten te noteren, maar bovenal triomfeert de verbeelding als spiegel van de realiteit. Dat het spiegelende personage Kai heet, is ook al niet toevallig. In 'De sneeuwkoningin', een sprookje van Hans Christian Andersen, speelt een zekere Kay de hoofdrol. De duivel heeft in deze vertelling een spiegel ontworpen waarin al het grote en schone klein en lelijk wordt en al het slechte nog slechter. Wanneer de spiegel in oneindig veel scherven uiteenspat, blijken de spiegelkorreltjes dezelfde krachten te bezitten eens ze in de ogen van de nietsvermoedende mensen terechtkomen. Een van de scherfjes belandt in Kay's hart en dat wordt onmiddellijk een ijsklomp. Alleen de liefde kan hem hiervan verlossen. De impliciete referenties aan dit sprookje zijn in Salomon legio. De manier waarop de protagonisten de wereld 'vertekend' zien en ervaren, valt te vergelijken met het effect van de duivelsspiegel uit het Noorse sprookje. Of bij de ik en Miranna uiteindelijk de warme en gezegende zomer aanbreekt, zoals bij Kay en zijn geliefde in de vertelling van Andersen, is echter verre van zeker. Hafid Bouazza's roman danst daarvoor te uitbundig op de koord van de meerduidigheid.
Salomon is een ode aan de gefragmenteerde verbeelding, die in al haar mysterieuze verwardheid en duistere kronkelwegen even 'echt' is als de zogenaamde realiteit. Het is in ieder geval Hafid Bouzza's verdienste om die verbeelding een nieuwe taal te schenken met een volstrekt uniek vocabularium en een gedurfde stijl als voornaamste ingrediënten. Het boek verdient, ondanks enkele serieuze uitschuivers en de opvallende manco's, alle geduld en concentratie die het van de lezer eist. [Jan Bettens]
Drs. J.G. Heymans
Deze eerste roman van de in Marokko in 1970 geboren Nederlandse schrijver, na o.a. de verhalenbundel 'De voeten van Abdullah' en de novelle 'Momo', heeft als uitgangspunt het echec van een liefdesrelatie tussen een jongen en een meisje. Het bijzondere is dat de partners afzonderlijk beschreven worden in confrontatie met een spiegelbeeld of alter ego van zichzelf. Na het echec dwaalt de jongen door Amsterdam, in een voortdurend gevecht tegen de waanzin die nu zijn persoon in de hittegolf van de stad gaat bedreigen. Het meisje gaat op advies van een therapeut op vakantie naar Sicilië en slaagt erin met zichzelf in het reine te komen. Bij dit alles gaat het de schrijver wezenlijk om de verbeelding van de zelfreflectie van de hoofdfiguren: bij de jongen in de vorm van zijn herinneringen, bij het meisje in de vorm van haar dagboek. Deze verbeelding neemt de vorm aan van een uitbundige beschrijving en verrassende beeldspraak, die het verhaal door de vervlochtenheid van zielsleven en bezielde werkelijkheid tot een afwisselend en psychologisch verduisterend gebeuren maken en daarmee van de lezer een uiterste aan concentratie vragen. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.