Monadologie, of De beginselen van de wijsbegeerte
Gottfried Wilhelm Leibniz
Gottfried Wilhelm Leibniz (Auteur), Frans Jespers (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Damon, cop. 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 155.2 LEIB |
31/12/2005
Vrijheid, kwaad en God (een dragende grond) zijn thema's die heel de geschiedenis van de filosofie hebben beheerst. Is de mens een vrij wezen? Maar wordt hij in zijn vrijheid niet belemmerd door de absolute grond van zijn bestaan, of je die nu God noemt of een innerlijke inspiratiebron? Hoe kan een (algoede) God, als hij dan al bestaat, het kwaad in de wereld dulden, laat staan er de grond voor geven? Leibniz (1646-1716) heeft deze thema's grotendeels tot de focus van zijn werk gemaakt. Hij beantwoordde bovenstaande vragen op een originele wijze in zijn magistraal en omvangrijk werk Essais de Théodicée van 1710. Maar reeds vroeg in zijn loopbaan (1672) had hij hiervan een eerste schets gepubliceerd onder de titel Confessio philosophi, een werk dat nu in het Nederlands vertaald werd en becommentarieerd door Frans Jespers. Dit werk is veel korter en toegankelijker dan zijn Théodicée en is daarom een uitstekende ingang voor zijn denken.
Leibniz heeft zijn belijdenis opgebouwd als een gesprek tussen een theoloog en een filosoof, waarin de theoloog alleen vragen stelt (soms uiteraard retorische vragen) en de filosoof deze vragen beantwoordt met een diepgaande argumentatie. Daaruit hebben sommige critici afgeleid dat Leibniz dit boek heeft bedoeld als een filosofische onderbouwing van het christelijk denken aangaande die thema's. Anderzijds is het niet duidelijk welke de positie van Leibniz uiteindelijk is. Is hij inderdaad een gelovige filosoof of is hij een vroegmodern denker die zijn argumentatie nog verhult in christelijke termen om de goegemeente niet te hard te schokken? Wat er ook van zij, de kern van zijn godsbeeld is nogal stoïcijns: een vertrouwen op een goed wereldbestel, op een bijna onmerkbare verre God, en tegelijk op de goddelijke vonk in onszelf. Zijn uiteindelijke invulling is erg rationeel en zakelijk. Er liggen hier ontegensprekelijk enkele aanzetten voor een zuiver deïstische interpretatie. Je moet echt wel achter de tekst lezen om de stellingen van Leibniz te actualiseren als een aanspreekbare boodschap voor onze tijd. Wellicht is het volgens Leibniz voldoende als we het vertrouwen in onze wereld trachten vast te houden en de openheid van onze vrijheid blijven (h)erkennen in een respectvolle omgang met het transcendente, hoe je dat ook invult.
Frans Jespers heeft een vlot en aangenaam leesbare vertaling gemaakt. Zijn inleiding en commentaar kunnen je op weg zetten om de context van Leibniz' denken beter te plaatsen. Zijn nabeschouwing kan gelezen worden als een kort essay waarin enkele boeiende uitweidingen over de menselijke vrijheid centraal staan, maar dan als een vrijheid die enerzijds getekend is door het onuitroeibaar kwaad, anderzijds steunt op het radicale vertrouwen omwille van het transcendente. Jespers poogt hier de betekenis van Leibniz voor zowel het christendom als voor het humanisme te duiden, ook al lijkt dat enigszins ver gezocht.
Al bij al een interessante uitgave die in het Nederlands taalgebied een verrijking is voor wie gelooft dat grote filosofen uit het verleden nog iets te zeggen hebben voor de zoekende mens van vandaag. [Willy Deckers]
dr. P.A.A.H.M. v. Gennip
Voor filosofisch geïinteresseerden die terugdeinzen voor de grote klassieke teksten, is deze serie van kleine basisteksten van klassieke filosofen met uitgebreide toelichtingen een uitkomst. Deze tekst uit 1672 van Leibniz bevat een argumentatie voor diens markante opvattingen over het kwaad, compacter en overzichtelijker dan in zijn hoofdwerk uit 1710: Theodicee. In dialoogvorm bespreekt het de relatie tussen God en het kwaad. De kortheid van de tekst wordt recht gedaan door de nuchtere vertaling ervan, de trefzekere inleiding erop en het verhelderende commentaar erbij van Frans Jespers. Zo wordt een brug geslagen tussen enerzijds een eerbiedwaardige tekst, exponent van een opmerkelijk oeuvre en de (confessionele) verhoudingen in de tijd waarin die ontstond, en anderzijds het actuele heroplaaiende hedendaagse discours over het kwaad en menselijke vrijheid.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.