Soldatenrock

Wladimir Kaminer is een Rus (geb. 1967) die in het Moskouse Theaterinstituut dramaturgie studeerde en geluidsman was bij de radio en het theater. In 1990 kwam hij met zijn vrouw en kinderen naar Berlijn, burgerde er zich in een oogwenk in. In zoverre dat hij nu reeds, na twee verhalenbundels, met Soldatenrock zijn eerste roman klaarheeft. Allemaal in het Duits geschreven. Hij is ook een veelgelezen columnist en de organisator in een Berlijns café van de ondertussen beroemd geworden 'Russendisko'. Zijn roman is het hilarische verslag van 23 jaar jeugd in de toenmalige Sovjet-Unie, waar Kaminer geboren wordt als de unie net de 50e verjaardag van de revolutie viert. Al van in zijn prilste jeugd onderscheidt hij zich door zijn passie om verhalen te vertellen, zeg maar een eind weg te kletsen à la Svejk met een aanleg voor het absurde, die in de leefomstandigheden in de Sovjet-Unie of Absurdistan een gedegen voedingsbodem vindt. Van school getrapt (omdat hij bij een voordrachtwedstrijd een door hemzelf geschreven gedicht als een vroeg werk van Majakovski laat doorgaan) begint hij als manusje van alles in een theater. Maar vastigheid ligt hem niet: hij begeleidt een avontuurlijk veetransport van Letland naar Oezbekistan, gaat dan als parkwachter werken en begint dan illegale rockconcerten te organiseren. Maar aan een tweejarige legerdienst ontsnapt hij niet. Die brengt hij zoek in een verouderde raketinstallatie in de Moskouse verdedigingsring, waar hij weer pech heeft: de beroemde Cessna van Mathias Rust houdt hen allemaal voor de gek. Als onder Gorbatsjov de grenzen open gaan, is de hele progressieve jeugd pleite. Ook Wladimir kiest de weg naar Duitsland met in zijn bagage een oude taalgids uit 1956 waarvan de eerste zin luidt: "Bringen Sie mich sofort zur sowjetischen Botschaft..." Dit is zo te zien een vrij teleurstellende samenvatting van een story, die niet samen te vatten is. De humor zit hem niet zozeer in de verwoording als wel in de weergave van een ontelbare reeks anekdotes, de ene al gekker dan de andere, die alle voortkomen uit de botsing van een getapte schavuit met een uitgehold staatsverband. De dranklucht en de sigarettenwalm slaan van iedere bladzijde. Geen groots boek, maar de lezer kan onophoudelijk grinniken. [Jos Van Damme]