Wat je van bloed weet
Philip Huff
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2014 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : HUFF |
Dirk Leyman
em/ec/03 d
Ze zijn niet weg te branden uit de Nederlandse kranten en tijdschriften. En gemakshalve worden ze vaak ook over één kam geschoren. Auteurs als Daan en Thomas Heerma van Voss, Maartje Wortel, Jamal Ouariachi, Hanna Bervoets, Franca Treur, Niña Weijers of Philip Huff mogen zich wentelen in bijna bovenmatige media-aandacht en raken ook bij Vlaamse literatuurinsiders ingeburgerd. Dat ze als vuurvliegjes om het tijdschrift Das Magazin heen cirkelen, is mooi meegenomen.
Das Magazin wordt daarmee een soort nieuwe literaire kingmaker. Maar, zo vroeg generatiegenoot en Gouden Boekenuil- winnaar Joost de Vries zich onlangs af in deze krant: "Hebben ze ook iets met elkaar gemeen?" De Vries kwam tot de vaststelling dat ze in hun boeken vaak komen aandraven met "personages die het leven op afstand duwen, die niet deelnemen aan de maatschappij". Personages "die vooral dingen níét hebben: geen relatie, geen baan, geen gevoel voor humor, ze durven niet veel - en ze vinden het allemaal prima." De Vries schreef die koud-watervrees op het conto van de almachtige 'ironie'.
Drie nieuwe boeken van Thomas Heerma van Voss, Philip Huff en Hanna Bervoets bieden de kans om na te gaan wat daarvan klopt. Vooral de eerste twee lijken aan de lakmoesproef van De Vries te voldoen, al is de ironie zeker niet hun belangrijkste harnas. Thomas Heerma van Voss toont in zijn verhalenbundel De derde persoon een voorkeur voor de aarzelende buitenstaander, terwijl Philip Huffs protagonist in Boek van de doden helemaal de pedalen kwijt is en buiten 'het ware leven' verzeilt.
Hanna Bervoets profileert zich dan weer met een boek waarin onze vrees voor liefde en emotionele diepte wordt onderzocht. Verliefdheid wordt in Efter geklasseerd als een ziekte van hetzelfde kaliber als een depressie. Maar Bervoets reflecteert op haar volatiele manier wél over de samenleving.
Heerma van Voss
Thomas Heerma van Voss (24) zoekt beduidend minder de schijnwerpers op dan zijn oudere broer Daan, maar op zijn talent kan niet worden afgepingeld. Redactrice Katrijn van Hauwermeiren stelde bij de voorstelling van de Das Magazin-bloemlezing De tien, waarin beiden zijn opgenomen, dat "zowel Daan als Thomas Heerma van Voss personages schetst die dicht bij zichzelf liggen. Maar ze plaatsen ze in groteske omstandigheden, of laten ze totaal ontsporen." Benieuwd wat dat losmaakt, nu ze hebben aangekondigd om samen een psychologische thriller te schrijven.
Over zijn nieuwe verhalenbundel De derde persoon hangt een sluier van teleurstelling. Vrolijk word je allerminst van deze zeven tranches de vie, waarin mensen hengelen naar intens contact, maar meestal rakelings langs elkaar heen scheren. Toch laat Heerma van Voss zijn personages nooit kwaadaardig op hun bek gaan. Nee, hij toont een impliciet mededogen.
In het openingsverhaal begluurt een student een massagesalon aan de overkant van de straat en verzint hij verhalen bij de dagelijkse klantenstoet. Dat interessante perspectief leidt tot verdubbeld voyeurisme: "Al die mensen, al die levens: op papier was ik er de baas over." Ook benauwende familierelaties, zoals in het prangende verhaal 'Bedankt voor uw medewerking', zijn Heerma van Voss' dada. Maar het verhaal dat erboven uitspringt, is 'Ik ben hier niet opgegroeid', een indrukwekkende monoloog van een zoon aan het sterfbed van zijn vader.
Op het randje van het emotionele is dan weer 'Schuilen', over het hoopvolle begin en het fletse uitdoven van een relatie. Dit hebben we al te vaak gelezen om nog te kunnen overtuigen. Verder toont Heerma van Voss zich een geduldig betrapper van relationele keerpunten. Dat maakt hem verwant aan Philip Huff, die ook vaak faliekant afgelopen liefdes aangrijpt als motor voor zijn dwalende personages.
Toch is het vooral de buitenstaander die in deze zeven psychologische doorlichtingen de glansrol krijgt. Twijfelende jongens blijven dankbare specimen voor de literatuur. Thomas Heerma van Voss haalt er het maximum uit. Stilistisch past hij dan weer in een traditie van minimalistische 'kaalschrijvers': geen woord te veel. Het lijkt zelfs of hij ze op een apothekersschaaltje afweegt.
Thomas Heerma van Voss, De derde persoon, Thomas Rap, 184 p., 17,90 euro.
Huff
In de nieuwe roman van Philip Huff (30) krijgen we opnieuw in hoog tempo treffende seksscènes voorgeschoteld. Morsige, tussendoorse en escapistische seks, in hoofdzaak. Bijna Houellebecqiaans, zouden we durven zeggen. Boek van de doden volgt de dwaaltochten van bijna-dertiger Felix Post. Tijdens de week voor kerst banjert de kwakkelende schrijver door Amsterdam en bestrijdt hij zijn emotionele leegte met gratuite neukpartijen, lijntjes coke en batterijen pillen. En feestjes waarop de jeunesse dorée zich onledig houdt en elkaar permanent in het vizier houdt.
Maar we zien Felix vooral voor onze ogen desintegreren. Nauwlettend kunnen we het parcours uittekenen van zijn neergang. "Voor ik het weet, voel ik me weer een lege buis in de verdomde stilte van de stad." Wat aan Felix vreet, is dat Victoria, zijn geliefde, met een ander is en zelfs zwanger is. Is hun af- en aanspelletje definitief voorbij?
Een origineel uitgangspunt voor een roman? Helemaal niet. Huff zal wellicht de eerste zijn om het toe te geven. We hadden immers al Gimmick van Joost Zwagerman; we kunnen terugvallen op de vroege Brusselmans, en de knipogen naar Reves De avonden zijn ook niet zomaar weg te denken.
De Nederlandse kritiek was niet mild en beschouwt dit boek als een doorslagje: "Philip Huff presenteert zich per boek als een slechtere schrijver. Het is tijd dat hij even een time-out neemt", vond Arie Storm in Het Parool. Maar in Vlaanderen was er bijvoorbeeld bij Humo wel lof voor Huffs poging om een naargeestig levensgevoel te 'upgraden'. Ik ben geneigd mij daarbij aan te sluiten.
Je raakt ontegensprekelijk ingesponnen door Huffs consistent aangehouden toon. Soms ergerlijk banaal, dan weer scherp geobserveerd. Tussendoor eert Huff zijn meesters, zoals J.D. Salinger, Raymond Carver en Richard Yates.
Akkoord: het is soms een lange zit, deze Amsterdamse odyssee, waarin in een verschroeiend tempo gewhatsappt, getinderd, geslikt en gesnoven wordt. Huff is bedreven in sluipende, bijna nihilistische wanhoop. Dat de afloop plots een licht elegische dimensie krijgt, is dan weer al te getelefoneerd. En kantje boord klef.
Philip Huff, Boek van de doden, De Bezige Bij, 285 p., 18,90 euro.
Bervoets
Het uitgangspunt van Efter is simpel en toch doeltreffend. Verliefdheid is een ziekte, een zinsverbijstering, een helse maar heerlijke kwaal. Dat hoor je slachtoffers wel eens zeggen. Vooral als het verkeerd afloopt. Die basisgedachte werkt Hanna Bervoets (30) met een ijzeren consequentie uit.
Stel dat verliefdheid in het officiële handboek van 'mentale stoornissen' als erkende kwaal wordt opgenomen? Wat als farmareuzen flink brood zien in een medicijn dat deze Love Addiction Disorder (LAD) bestrijdt? Kolfje naar de hand van Bervoets, die de handeling grotendeels situeert in een kliniek die de lijders aan de liefde behandelt, maar er nogal wat onheuse praktijken op nahoudt. We volgen er, vanuit nerveus wisselend perspectief, negen personages. Daar kunnen zij Efter slikken, de pil die je afhelpt van al die emotionele ellende.
Efter is op subtiele wijze ook een soort toekomstroman. Iedereen is in de weer met toestellen als een Seos, waarmee je 'meekt' in een 'realm'. Maar toch beland je niet in de richting van onversneden scifi.
Bervoets probeert het verhaal een spannend aureool te verlenen, maar dat lukt slechts ten dele. Op een bepaald moment wordt het een rommeltje. Paradoxaal genoeg overtuigt Efter het meest in de 'kleinere' verhalen, de momenten waarop je de chemie van de liefde kunt betrappen. Maar kun je nog wel verliefd worden in een wereld waarin we als beheksten naar onze smartphone zitten te staren en zovelen het Tinder-heil verwachten?
Toch laat Bervoets ook zien dat liefde zich niet in de pas laat dwingen, zelfs niet door medicijnen. Ze schrijft modieus en flitsend, met veel strakke tempowissels. Net als Huff en Van Voss is er die afgemeten taal. Fiorituren en tierelantijnen zijn aan de Nederlandse jonge generatie duidelijk niet besteed.
Maar dat de eigengereide Bervoets een begenadigd talent heeft om mild én toch trefzeker maatschappelijke kwesties aan te snijden, bewijst ze met het originele Efter.
Jammer wel van dat foeilelijke omslag.
Hanna Bervoets, Efter, Atlas/Contact, 315 p., 19,99 euro.
DIRK LEYMAN ■
Jos Radstake
In deze nieuwe roman van de Nederlandse schrijver (1984) dwaalt Felix Post, een redelijk succesvol maar tijdelijk vastzittende schrijver, in de dagen rond Kerstmis door Amsterdam. Nihilistisch, zich hedonistisch te buiten gaand aan drank en drugs, probeert hij in contact te treden met de buitenwereld. Een onbereikbaar geworden geliefde doet zich gelden; hij is haar kwijtgeraakt door een dramatische gebeurtenis. De familie in Gelderland, met een speciale rol voor een overleden oom, is met kerst niet te vermijden. Het is een plezierig uitzichtloze roman. Er zijn reminiscenties aan 'De avonden' van Gerard Reve, maar een moderne Frits van Egters wil Felix niet worden. Daarvoor ontbreekt het hem uiteindelijk aan cynisch verbalisme. 'De avonden' naar de kroon steken is ook welhaast onmogelijk. Deze roman heeft zeggingskracht die boeit ondanks of juist door het bijtende pessimisme. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.