Het Franse testament
Andreï Makine
Andreï Makine (Auteur), Jan Versteeg (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, 2012 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 8870 |
15/08/2012
‘Het begrijpelijke lijden van een grote groep mensen, en, opeens, het lijden van een enkeling dat geen enkele logica begrijpelijk kan maken’. Dat is het wat het levensverhaal van een zwijgzame oude man, die in zijn eenkamerflat in Sint-Petersburg wacht op de verplegers die hem naar een home voor veteranen zullen vervoeren, ons te zeggen heeft. Toehoorder is de vijftigjarige Iwan Sjoetov, door zijn jonge minnares in Parijs in de steek gelaten en op zoek naar troost bij een jeugdliefde in het voormalige Leningrad, waar hij als oorlogswees is opgegroeid. Maar Leningrad heet nu Sint-Petersburg en maakt zich op om met veel bombarie zijn driehonderdste verjaardag te vieren en de hele wereld te tonen dat het van het Westen niets meer te leren heeft. Sjoetov, een schrijver wiens succes tanende is, belandt van zijn armzalige zolderkamertje in Ménilmontant in het superchique appartement in renovatie van de inmiddels rijke, moderne en oppervlakkige carrièrevrouw, die in niets meer doet denken aan het meisje dat hij dertig jaar geleden achterliet toen hij als dissident de Sovjet-Unie moest verlaten. Maar er is een verrassing. Als een levend anachronisme bevindt zich nog een laatste huurder in een van de talrijke kamers van haar nieuwe optrekje : George Volski, die als jonge zanger de Duitse blokkade van Leningrad heeft meegemaakt, een beleg dat aan een miljoen inwoners het leven zou kosten. In de laatste nacht voor zijn vertrek naar het tehuis zal hij aan Sjoetov zijn wedervaren vertellen. Het zijne en dat van Mila, zijn geliefde, met wie hij in de vreselijkste omstandigheden als zanger zou optreden in het theater en aan het front. Hij vertelt zijn verhaal als soldaat wanneer hij met het Russische leger tot in Berlijn zal optrekken. En hun beider verhaal na de oorlog als de zuiveringen weer beginnen en ze allebei worden opgepakt en in een kamp terechtkomen. Sjoetov ontdekt tot zijn verbazing dat ondanks alles (‘Mijn geval heeft niets uitzonderlijks’) Volski niet in het minst bitter is. ‘Als je niets meer verwacht, laat het leven je zien dat het belangrijkste nog moet komen’, zegt de man die de laatste statie van zijn lijdensweg in zicht heeft en toch oog blijft hebben voor ‘de rijkdom van dat ellendige verleden’.
Makine heeft zijn nieuwe roman in het teken van het verhaal Een grapje van Tsjechov geplaatst en zet daarmee zijn kruistocht verder tegen ‘het treurige circus’ dat de wereld ons toont. Maar ook over de kracht van de verbeelding gaat dit boek en over de mogelijkheid die de kunst ons geeft om aan de dagelijkse werkelijkheid te ontsnappen en soms, 'onuitgesproken', gelukkig te zijn. Vooral in het verhaal van Volski, dat het belangrijkste deel van het boek uitmaakt, lukt het Makine de magie van zijn eerdere romans terug te vinden. De eerste hoofdstukken waarin we het iets te larmoyante verhaal van de verlaten oudere minnaar Sjoetov ('droeve clown' in het Russisch) te horen krijgen – het heden – is aan de zwakke kant en mist voor een deel de bedoelde confrontatie met de tweede verhaallijn – het verleden. Daardoor gaat Makines boodschap enigszins de mist in. Te weten dat niet alleen in een dictatuur de menselijkheid onder druk komt te staan, maar dat ook in onze democratische samenleving de mens in zijn wezenlijkheid gevaar loopt. Daar wordt ‘het denken in slaap gesust, de opstandigheid van de geest getemd. Want alle standpunten zijn vertegenwoordigd’. [Jan Baes]
Menno Gnodde
Indertijd was hij, Sjoetov, hoopvol naar Frankrijk uitgeweken. Nu, na het vertrek van zijn jonge vriendin, keert hij als vijftiger en gedesillusioneerd als schrijver en minnaar terug naar Rusland, op zoek naar zijn jeugdliefde Jana. Het is mei 2003 en St.-Petersburg viert met veel fanfare en franje het 300-jarig bestaan. Andere tijden, andere zeden. Het tsaristische verleden weerspiegelt zich in karikaturale parades, uitbundige braspartijen bewijzen de kapitalistische doorbraak. Tsjechov verworden tot pulp! In het luxueuze appartement van Jana, eigenares van een hotelketen, treft hij de oude Volski, wiens ervaringen tijdens de oorlog en onder het repressieve regime schrille tegenstellingen laten zien. Een gevoelig, trefzeker portret van deze 'homo sovieticus', waarin liefde en leed evenwichtig staan verwoord. De Russische auteur (1957; sinds 1987 wonend en werkend in Frankrijk) vertolkt aldus eens te meer subtiel en overtuigend de waanzin van een misdadig, schandalig tijdperk, 'waarin een man elke dag opkeek naar de hemel'. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.