De overloper : roman
Siegfried Lenz
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Van Gennep, cop. 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4745 |
31/12/2011
Nadat uitgeverij Van Gennep vorig jaar de novelle Een minuut stilte van Siegfried Lenz beschikbaar stelde in vertaling, is er nu eindelijk ook een herdruk in het Nederlands van zijn magnum opus: Duitse les. In Duitsland is dat een even grote klassieker als Günter Grass’ Blechtrommel, maar internationaal is Lenz veel minder bekend. Ten onrechte, want hij is een bijzonder stilist en Duitse les is ‘een uitzonderlijk rijke roman’, zo vermeldt de cover terecht het oordeel van Times Literary Supplement over dit boek.
Het verhaal speelt in de jaren vijftig van vorige eeuw in een heropvoedingsgesticht. Wanneer Siggi Jepsen in de Duitse les de opdracht krijgt om een opstel te schrijven over het thema ‘de vreugden der plicht’, blokkeert hij — niet omdat hij niets met dit onderwerp kan, maar net omdat hij er te veel over te vertellen heeft. Als straf moet hij in afzondering de schrijfoefening afwerken, maar omdat hij er zo door gegrepen is, ontspoort dat: hij zal uiteindelijk meer dan een jaar niets anders doen dan schrijven en een manuscript van ettelijke schriften voorleggen. Daarin vertelt hij het verhaal van zijn vader, een politiecommissaris in een klein dorpje. Tijdens de oorlog krijgt die de taak om de plaatselijke schilder, een vriend, een werkverbod op te leggen en toe te kijken op de naleving daarvan. Hij neemt die taak zozeer ter harte dat hij ze op de vriendschap laat primeren, zich verliest in de plicht en hardvochtig wordt. De jonge Siggi krijgt steeds meer sympathie voor de schilder en wanneer na de oorlog volgens hem de pesterijen van zijn vader nog steeds niet ophouden, wil hij persoonlijk het werk van de kunstenaar ‘in veiligheid brengen’. In zijn opstel verhaalt Siggi over zijn voorgeschiedenis, die afgewisseld wordt met passages waarin een psycholoog hem in de instelling bezoekt. Het boek heeft dus een schaarstructuur en langzaam aan kom je als lezer vanuit twee perspectieven steeds meer te weten over de reden voor Siggi’s verblijf in de instelling.
Dit is een boek over de gevolgen van blinde gehoorzaamheid tijdens het nazibewind, maar het is ook een roman over de pogingen om de kunst te onderdrukken en een lofzang op de vrijheid van de kunst en haar overwinning op de politiek. Het duizendjarige rijk was geen lang leven beschoren; kunst heeft eeuwigheidswaarde — dat is natuurlijk de Duitse les. En uiteraard is het ook een poëticale roman, want het schrijven helpt Siggi om vat te krijgen op de voor hem zeer moeilijke periode, waarin hij heen en weer geslingerd werd tussen respect voor het gezag van zijn vader en de aantrekkingskracht van het kunstenaarsbestaan met zijn vrijheden. Soms is het taaie lectuur, maar wie doorleest, wordt beloond met een universum waarin zwaarwichtige thema’s genuanceerd en herkenbaar behandeld worden. [Carl De Strycker]
J. Hodenius
Ongewijzigde herdruk van de vertaling uit 1970 onder de titel 'Duits!' van het inmiddels klassieke werk uit 1968 van Siegfried Lenz (1926), een van de belangrijkste naoorlogse Duitse schrijvers. We lezen de herinneringen van de in 1954 in een heropvoedingsgesticht bij Hamburg zittende 21-jarige Siggi Jepsen in de vorm van een strafopstel. Als tienjarige wordt hij meegesleept in het bittere conflict tussen zijn vader Jens Ole, een overijverige rijkspolitieman, en diens jeugdvriend, de beroemde expressionistische schilder Max Ludwig Nansen (Emil Nolde) op wiens beroepsverbod door de nazi’s hij vanaf 1943 moet toezien (en dat zelfs na beëindiging van de oorlog blijft doen). Het gezin van de schilder is echter een tweede thuis voor de drie kinderen Jepsen en als Siggi van zijn vader moet meespioneren, kiest deze al gauw de kant van Nansen. Natuur en hoofdpersonages van het Noord-Duitse vissersdorp worden in deze veelgelaagde ontwikkelingsroman breeduit en virtuoos beschreven met thema’s als vriendschap, het belang van kunst en het conflict tussen plicht en geweten, waarin het onnadenkende plichtsbewustzijn als schijndeugd met fatale gevolgen ontmaskerd wordt. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.