Dood van een leraar : roman
Cyrille Offermans
Cyrille Offermans (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Cossee, cop. 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 905.2 OFFE |
31/12/2008
Om de erg diverse essays uit zijn maatschappijkritische bundel Schipbreukte kaderen, vertrekt Cyrille Offermans vanuit een beschouwing over 'La radeau de la Méduse' van Théodore Géricault, een van de sleutelwerken van de romantiek. Met het monumentale schilderij over de schipbreukelingen zijn we in Offermans' visie nl. beland bij de wortels van de hedendaagse malaise, die voortborduurt op een historische 'culture of crisis' waarin niet het geloof of de rede ons leven bepalen, maar de blinde wetten van de economie.
De vooruitgangsmanische westerling wacht daarbij het lot van de existentiële verveling en de depressieve neurose, de rest van de wereld dat van armoede, honger en gedwongen migratie. Die vaststelling leidt echter geenszins tot vermoeid geklaag of defaitisme. In een kort woord vooraf klinkt de auteur zelfs ouderwets strijdvaardig: "De hoogste tijd dus om het roer krachtig om te gooien. De hoogste tijd de rampgebieden, hier en elders in kaart te brengen. De hoogste tijd de reddingssloepen te bemannen en de schipbreukelingen aller landen aan boord te nemen."
De hoofdmoot van het boek bestaat uit essays rond actuele thema's, die voor het grootste deel eerder al verschenen in o.m. 'NRC Handelsblad' en 'Ons Erfdeel', en hier zijn ondergebracht in twee luiken. In een eerste deel heeft Offermans het over actuele maatschappelijke kwesties, zoals het opportunistische teruggrijpen van vele islamcritici naar de verlichting, de vlucht uit de moderne verveling die de ramptoerist zoekt, de zgn. 'satire' tegenover moslims, de vermeende terugkeer van het geloof etc. Het tweede deel spitst zich toe op de maatschappelijke inbedding van kunst en literatuur, met o.m. essays over José Saramago's Memoriaal van het klooster, over de recente commotie rond de Nederlandse canon, en over de dubieuze praktijken van kunstcollectioneur Saatchi. Terugkerende elementen zijn het begrip 'beschaving' en de erfenis van verlichtingsfilosofen als Hume, Smith en Diderot. Als wapen tegen de hedendaagse onwetendheid (bv. in het onderwijs) stelt Offermans de kritische rede en het historisch bewustzijn centraal.
Met zijn maatschappelijk engagement en oproep voor de herwaardering van kennis gaat Offermans terecht in tegen de vrijblijvendheid van de communis opinio. Dat doet hij bovendien door middel van een glasheldere stijl en betoogtrant, waarbij hij zijn intellectuele invalshoek overigens niet verdoezelt. Daartegenover staat echter dat de auteur te vaak interessante zijsporen laat liggen, waar een wat avontuurlijker essayist zijn eigen schema wel op losse schroeven zou durven te zetten. Zo leidt hij de Nederlandse ongastvrijheid als volgt terug tot een primitieve tegenstelling tussen wij en zij: "Je geneert je bijna het te moeten uitleggen, maar het denken in zulke massieve tegenstellingen is een vorm van primitivisme; het hoort bij gesloten, geïsoleerde samenlevingen waarin elke vreemdeling door horde, stam, familie of plattelandsgemeenschap als bedreiging wordt gezien." De stelling vraagt om nuance - zo kan men zich afvragen of je de hedendaagse angst voor het vreemde niet net kan zien als een beschavingsziekte -, maar krijgt die helaas niet. Ook elders gaat de auteur te sterk uit van tegenstellingen tussen een beschaafde cultuur en een barbaarse onwetendheid. Offermans' essays getuigen dan wel van een grote zin voor kritische afstand en een zeldzame belezenheid, maar weten je door hun rechtlijnigheid te weinig echt te verontrusten.
[Koen Sels]
Dr. D.G. van der Steen
Cyrille Offermans is een essayist van naam. Deze bundel bewijst dat die naam terecht is. De zestien hier verzamelde essays, deels nieuw, deels eerder gepubliceerd in onder meer NRC Handelsblad, zijn zonder uitzondering de moeite van het lezen waard: erudiet, helder, eigenzinnig en prikkelend. Offermans beschrijft aspecten van onze moderne samenleving, over politiek en moraal, over kennis en kunst, over welvaart en verveling. En hij plaatst die aspecten in het kader van Géricault's schilderij 'Het vlot van de Medusa' uit 1819, het kader van een cultuur die schipbreuk lijdt, een cultuur van bootvluchtelingen op de grens van de beschaving en de ondergang. Met enkele afbeeldingen in zwart-wit, eindnoten en verantwoording.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.