Aarde, lucht, water en vuur
Empedocles
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Damon, cop. 2006 |
Woord Volwassenen Romans : FERW |
31/12/2007
De filosoof Empedokles, tevens arts, politicus, en door zijn tijdgenoten zelfs als een magiër beschouwd, leefde in Sicilië in de vijfde eeuw v.C. Hij schreef in het Grieks een filosofisch gedicht dat later de titels 'Over de natuur' en 'Zuiveringen' kreeg. Hij beoogt dat de kosmos is opgebouwd uit vier wortels of elementen (aarde, water, vuur en lucht) waarop twee krachten inwerken: liefde en haat. Van de vijfduizend regels die zijn werk vermoedelijk bevatte, zijn ons ruim vijfhonderd verzen door diverse klassieke auteurs overgeleverd.
In 1997 publiceerde Rein Ferwerda een eerste Nederlandstalige uitgave van deze fragmenten. Hij voorzag ze van inleiding en commentaar. Kort nadien werd echter het resultaat gepubliceerd van het onderzoek dat A. Martin en O. Primavesi hadden verricht betreffende de zogeheten Straatsburger Papyrus, een papyrus waarop de resten van ruim zeventig nieuwe regels van Empedokles werden teruggevonden. Dus werkte Ferwerda aan een nieuwe uitgave, die door rekening te houden met de gevonden papyrusfragmenten en de hierdoor nieuwverworven inzichten over reeds vertaalde fragmenten, nogal afwijkt van zijn eerste uitgave.
Ferwerda, een klassiek filoloog, heeft zijn strepen als vertaler van antieke filosofie reeds verdiend. Zo staan op zijn palmares onder meer de vertalingen van Plotinus' Enneaden, het complete werk van Diogens Laërtius en van de sceptische filosoof Sextus Empiricus. Deze filosofen zijn niet de meest bekende denkers uit de Oudheid, en al zeker niet de meest toegankelijke. Door het fragmentarische karakter van hun werk is de context en de interpretatie van hun ideeën niet altijd even duidelijk.
Onontbeerlijk voor een geslaagde vertaling is dus een grondige wetenschappelijke voorkennis. De vertaler moet voortdurend schipperen tussen vorm en inhoud, moet tegelijk filoloog en filosoof zijn. Ferwerda heeft deze denkoefening met succes gemaakt: hij bewijst dat hij bijzonder goed op de hoogte is van de discussies over Empedokles' werk; zo getuige ook de indrukwekkende bibliografie. Hij heeft de fragmenten naar eigen inzicht inhoudelijk geordend en nieuwe interpretaties uit geleerde artikels gehaald. Zijn vertaling is voorzien van een lange inleiding, die ingaat op het leven, het werk en de leer van Empedokles. Hij besteedt in deze inleiding ook de nodige aandacht aan de invloed en de sporen van zijn denken in de moderne filosofie, met namen als Hölderlin, Nietsche en zelfs Hans Andreus.
Elk fragment van Empedokles wordt in het Grieks weergegeven, in het Nederlands vertaald en van de nodige commentaar voorzien. De plaats van het fragment wordt gesitueerd binnen het gehele werk en alternatieve interpretaties worden aangehaald. Enkel het poëtische karakter van Empedokles' werk heeft Ferwerda noodgedwongen laten vallen: hij kiest voor een vertaling in proza ? wellicht terecht als we bedenken dat men in de Oudheid al twijfelde aan de poëtische bekwaamheden van Empedokles. Ondanks het technische karakter en de moeilijke materie is de zeer onderhouden geschreven uitgave van Ferwerda goed te volgen voor de geïnteresseerde leek. Het biedt ons een zeer volledige en nauwgezette kennismaking met de filosoof Empedokles, over wie duidelijk veel meer interessants te lezen valt dan het bekende anekdotische gegeven dat hij zou gestorven zijn door een val in de Etna.
[Katrien Vanacker]
Dr. D.G. van der Steen
Van het werk van de Griekse wijsgeer Empedocles, die leefde in de vijfde eeuw voor Christus, zijn enkel fragmenten over, fragmenten die fascinerend zijn, maar vaak cryptisch en moeilijk te interpreteren. Hun invloed is er niet minder groot om, zowel in de oudheid (bijvoorbeeld op Aristoteles) als in de moderne tijd (Hölderlin, Nietzsche). Ook de wetenschap blijft met Empedocles bezig: nog geen tien jaar geleden zijn nieuwe fragmenten gepubliceerd, die nieuw inzicht hebben opgeleverd. Rein Ferwerda heeft zijn vorige editie van de fragmenten (uit 1997)* dan ook uitvoerig herzien en aangevuld; zijn boek bevat de Griekse tekst met vertaling en lopend commentaar, een uitvoerige inleiding, teksten uit de oudheid over Empedocles, en teksten over zijn invloed op latere denkers en schrijvers. Wetenschap van hoog niveau. Met index, bibliografie, omnummertabellen en tekstvarianten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.