Cleo, 15 jaar, rood haar, vader onbekend
Stan Lauryssens
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Manteau, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : LAUR |
Aanwezig |
Manteau, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4727 |
Fred Braeckman
ob/kt/05 o
Linkeroever
Het pas verschenen Bloter dan bloot (de lezers mochten zelf mee de titel kiezen) is intussen al de vijfde politieroman van Stan Lauryssens, die voor een formule heeft gekozen waarmee hij nog een tijdje door kan gaan.
Stan Lauryssens
Bloter dan bloot
Manteau, Antwerpen, 299 p., 18,95 euro.
Meer dan ooit bloeit de misdaadfictie in Vlaanderen. Niet alleen het aantal titels is gestegen, het genre is ook sterk gediversifieerd. Om maar een paar namen te noemen: Jef Geeraerts gaf de Vlaamse misdaadroman literaire legitimatie, Pieter Aspe bracht speelse soap, Patrick De Bruyn zorgde voor een psychologische dimensie. En dan was er Stan Lauryssens die laten we zeggen de barokke bravoure introduceerde. Zijn debuut, Zwarte sneeuw, was in 2002 meteen goed voor een Hercule Poirot, de prijs voor de beste Vlaamse misdaadroman van het jaar, en mocht rekenen op ongewoon hoge verkoopcijfers.
Origineel is de formule van Lauryssens niet echt: breng een aantal mensen bij elkaar, laat ze wat bekvechten en verzin een redelijke plot. De omgeving kan een ziekenhuis, een school, een kantoor, de recherchekamer met een ploeg speurders zijn. Ed McBain gebruikte de formule met veel succes en inventiviteit een halve eeuw lang voor zijn reeks rond het 87ste politiedistrict in New York. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat het een variante is op de slimme speurder die een net iets minder begaafd klankbord gebruikt, Sherlock Holmes & Dr. John H. Watson, Hercule Poirot & Captain Hastings. Stan Lauryssens zegt zelf dat de onlangs overleden Ed McBain zijn grote meester is. Beiden gebruiken ook tekeningen en foto's in hun boeken. Overigens is de gelijkenis slechts gedeeltelijk, want Lauryssens gaat veel verder dan zijn Amerikaanse voorbeeld. Hij schrijft met veel meer verve, barokker, intensiever en gekleurder. Hoewel die kleur in Bloter dan bloot vooral bloedrood is. De roman vormt eigenlijk een tweeluik met Doder dan dood, dat deze lente verscheen en eindigde met de voorspellende woorden "Einde van het verhaal. Of niet?" Dat verhaal draaide rond een geniaal bedachte overval op de Nationale Bank in Antwerpen. Bruxman, een gangster die twintig jaar in de gevangenis had gezeten, was het brein achter de gigantische roof die eindigde met een groot bloedbad tijdens het traditionele oudejaarsvuurwerk in de Scheldestad. Bloter dan bloot gaat over de nasleep van de roof. Wat de overvallers met hun buit van tien miljard biljetten gaan doen. Hoe psychopaat Bruxman zijn bendeleden vermoordt, hoe de Antwerpse speurders klaar trachten te zien in de wirwar van gebeurtenissen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. Zoals in alle thrillers van Lauryssens is de vrij eenvoudige maar gedegen plot maar één aspect van de roman.
Veel belangrijker is de manier waarop het verhaal wordt verteld, en dat is opnieuw een unieke mix van sarcasme en humor in een vivante, beeldrijke en ironische taal vol baldadigheid. Maar er is ook ruimte voor introversie. Een mooi voorbeeld daarvan is de ingetogen ontroerende begrafenis van Ali, een lid van het politieteam. Hij sterft in de loop van het onderzoek. De wat oudere commissaris die in elk boek wat melancholischer ("Niemand komt levend uit dit leven") en filosofischer wordt, is opnieuw de sleutelfiguur. Hij is een van de mooiste personages die Lauryssens tot nu toe creëerde, een intelligent tegengewicht voor zijn soms brutale ploeg speurders. Ook Bruxman is een personage dat bijblijft: iemand die omdat het makkelijk is als een monster wordt afgedaan, maar twintig jaar lang in de gevangenis is gevormd en na zijn vrijlating in een compleet andere wereld terechtkomt. Zonder veel doordenken merk je overigens wel parallellen tussen Bruxman en de commissaris, die zelf meer affiniteit heeft met 45-toerenvinyl en naoorlogse jazz dan met het mp3-formaat. Bloter dan bloot is een rauwe misdaadroman vol gruwel, bloed, stront, ingewanden, botheid, seksisme, racisme. Maar dat allemaal bekeken door een goed verteller en een attent observator die oog en oor heeft voor surrealistische situaties en dialogen. ("Hitler is een rockstar", zei Tuborg. "Stalin en de Führer zijn in mijn land even bekend als McDonald's en Coca-Cola Light", antwoordde Sergei. "Bestaat er zoiets als Hitler Light?" "Hitler Light heet in dit land gewoon Dewinter", antwoordde de Marokkaan.) Het mag paradoxaal klinken, maar ondanks het vele geweld, de walg en de kots blijft Stan Lauryssens wellicht de meest poëtische van alle Vlaamse misdaadschrijvers. Als geen ander weet hij de sfeer van een stad als Antwerpen te evoceren en maakt hij van de metropool een levensecht personage. Doder dan dood begon met een prachtig beschreven winterse vlucht van een tweedekker waarin Bruxman de stad verkent. Bloter dan bloot eindigt in een inferno: de belegering van een flatgebouw op de Linkeroever met een enorme en lachwekkende machtsontplooiing van alle politiediensten. Een surreële shoot-out die had kunnen geschilderd zijn door Hiëronymus Bosch. En met als magisch supplement een grijnslach van Batman die in scheervlucht over de polders verdwijnt.
John Vervoort
ob/kt/14 o
het magazijn
Na zeven behoorlijk succesvolle maar niet altijd even fijnzinnige politieromans rond het Mechelse speurdersduo Deleu en Bosmans, is Weerloos van Deflo het eerste deel van een nieuwe reeks die Cel 5 heet. In die reeks wil Deflo een heikel onderwerp aanpakken: vergeten kinderdossiers. Cel 5 is een speciale eenheid die uitgebreide bevoegdheden krijgt om vastgelopen dossiers over verdwenen kinderen te onderzoeken.
Maar nog voor Cel 5 goed en wel van start gaat, worden de speurders geconfronteerd met een nieuw dossier. Na een auto-ongeval waarin de chauffeur om het leven komt, wordt in de verhakkelde auto het lijk van een onbekend en duidelijk mishandeld meisje gevonden. Commissaris Fernand De Decker en zijn team bijten zich vast in een smerige affaire van ontvoerde kinderen die in kooien worden vastgehouden.
Het kon niet anders of vroeg of laat zou een thrillerauteur zich laten inspireren door de dossiers van de verdwenen kinderen en de affaire Dutroux, hoewel in Deflo's boek die naam, uit een soort van piëteit wellicht, niet valt.
Het is een dunne koord waarop Deflo balanceert. Weerloos kun je niet anders lezen dan met de verkillende beelden van Sabine Dardenne en Laetitia Delhez voor ogen toen ze uit de kelder van Dutroux' gruwelhuis in Marcinelle werden bevrijd, of toen de assisenjury er een bezoek bracht en de camera's mee in de kelder afdaalden. Dat is meteen het probleem bij dit boek: de realiteit zit de fictie in de weg.
Erger nog: hoewel Deflo een paar keer probeert te beschrijven wat de meisjes in zijn gefingeerd verhaal hebben meegemaakt en wat de motieven zijn van de daders, slaagt hij er niet in om die emoties behoorlijk te verwoorden en te duiden.
Het psychologisch profiel van de daders en van de slachtoffers wordt op geen enkel moment geloofwaardig ingevuld, commissaris De Decker is een sjabloon van een speurder en de plot bevat tal van onwaarschijnlijkheden: zo gelooft niemand dat je zomaar de kofferkamer van een bank kunt binnenstappen om er documenten te ontvreemden. Een lichtpuntje: Feremans, een van de leden van het team, is wel een goed uitgewerkt personage. Hij is een bruut die er geen geheim van maakt dat hij naar de hoeren gaat. Hij is hard en eerlijk en dat maakt hem overtuigend.
Bloter dan bloot is de vierde misdaadroman van Stan Lauryssens en het is zijn beste tot nu toe. Het lijkt erop dat Lauryssens steeds hetzelfde boek schrijft. Je leest zijn boeken niet in de eerste plaats voor de plot, maar voor de spitante dialogen en de pakkende beschrijvingen van een stad die heel wat te verduren krijgt. De cast bestaat uit een resem Antwerpse speurders die eerst een gore mop vertellen, bij voorkeur over migranten, voor ze eropuit trekken om misdadigers te vatten. Maar hoe melig die grappen soms ook zijn, Lauryssens slaagt erin om de sfeer in een onderzoeksteam mooi te tekenen.
Bloter dan bloot is het vervolg op Doder dan dood . In dat vorige boek laat hij een bende tijdens de laatste uren van het jaar, terwijl boven de Schelde het vuurwerk wordt afgestoken, de Nationale Bank binnendringen om een gigantische som geld te roven. In Bloter dan bloot volgen we vooral de speurders in hun pogingen om de roof op te helderen. Er moeten ook nog andere misdaden opgelost worden. Een dolle schutter heeft in het centrum van Antwerpen een bloedbad aangericht. Blijkt dat de roof en het bloedbad met elkaar te maken hebben. De finale van het boek is prachtig geschreven en speelt zich af rond de beruchte Chicagobuilding op Linkeroever.
Stan Lauryssens heeft een unieke stijl die hij in de vier boeken die hij tot dusver publiceerde heeft geperfectioneerd. Hij is sterk in beschrijvingen van de stad. Hij laat zijn personages door de winterse straten van Antwerpen dwalen. Zijn weergave van een ondergesneeuwde stad waarin mensen dreigen verloren te lopen is tegelijk realistisch en poëtisch.
LAURYSSENS heeft zijn research goed gedaan. Op een boeiende manier vertelt hij over de geheime atoomschuilkelders die zich onder de Antwerpse binnenstad zouden bevinden, over de manier waarop robotfoto's worden gemaakt of hoe DNA-analyse helpt om misdadigers te vatten. Hij kent de laatste woorden van J.F. Kennedy voor hij in Dallas werd neergeschoten (,,Doe je zonnebril af, Jackie. Wuif naar de mensen!'') en hoe psychologen vanuit gelaatsuitdrukkingen de intenties van mensen kunnen bepalen.
Bovendien is hij niet vies van opvallende maar rake vergelijkingen. Teelballen lijken op rot fruit en wanneer een psychopaat zijn slachtoffer openrijt doet de dunne darm aan breiwol denken. Subtiel is het wellicht niet, maar stilaan ontpopt Stan Lauryssens zich tot een van de origineelste misdaadauteur van ons taalgebied.
DEFLO Weerloos.
Manteau, Antwerpen, 332 blz., 18, 95 eur.
STAN LAURYSSENS Bloter dan bloot.
Manteau, Antwerpen, 299 blz., 18, 95 eur.
DE AUTEURS Luc Deflo is de auteur van een reeks politieromans die zich in Mechelen afspeelt. Sommige van die boeken worden nu verfilmd. Weerloos' is gebaseerd op een tv-scenario van Deflo.
Stan Lauryssens zat ooit in de gevangenis voor kunstvervalsing. Voor hij zich op het misdaadgenre wierp, schreef hij boeken over Dalí, Eichmann, Mengele en de Flandriens.
31/12/2005
In Bloter dan bloot vinden we het ons vertrouwde rechercheteam terug, bevolkt door de commissaris, Sofie, Desmet, Deridder, Tony Bambina, Vindevogel en hun tegenspelers Bruxman, Choco, Stella en Tuborg. Zelfs in het ijzige winterweertje blijven de gemoederen verhit door geweld, bloed, grappen, nostalgie en seks. De bende van Bruxman heeft zojuist de Antwerpse Nationale Bank voor enkele miljarden aan vreemde valuta lichter gemaakt, mede dankzij een handig afleidingsmanoeuvre, zeg maar: een massamoord op onschuldige burgers op oudejaarsavond in de Suikerrui. De dodenscore loopt in de tientallen. Antwerpen staat op stelten en de commissaris ziet al vlug een causaal verband tussen de overval en de massaslachting à la Delhaize. Bruxman en co verstoppen de buit op een plek die alles en niets te maken heeft met de koude oorlog. Het gerechtelijke team draait dubbele shiften, maar dat komt alleen maar de stress, het verbale geweld en de gore grappen en grollen in verband met seks, autochtonen en allochtonen ten goede.
Lauryssens heeft geen steekhoudende plot, geen diepgang, geen motieven of deductie nodig; hij raast in duikvlucht naar het einde toe, waarin Bruxman vanop het dak van de Chicagobuilding op Linkeroever toch nog aan zijn geuniformeerde belagers weet te ontkomen. Een grandioos, sciencefictionachtig einde, dat uniek is in het genre. Spanning en actie kunnen niet verhinderen dat Lauryssens tussen de regels door ook informatie weet te verstrekken over DNA, het samenstellen van robotfoto's, het opensnijden van lijken en het reilen en zeilen in de Antwerpse gevangenis. Ernst, melancholie, kolder, spanning en gruwel: Lauryssens tapt het moeiteloos uit een en hetzelfde vaatje. Na Jef Geeraerts is hij in Vlaanderen ontegensprekelijk de vernieuwer binnen het spannende genre. [Staf Schoeters]
Mieke Starmans-van Haren
Vervolg op het nog recente 'Doder dan dood'* van de Vlaamse thrillerauteur. De overval op de Nationale Bank heeft tijdens de jaarwisseling bijna open en bloot kunnen plaatsvinden omdat een schijnbaar zinloze schietpartij met zeventien doden in het centrum de aandacht opeist. De commissaris, gek op zijn vrouw, jaren '60 lp's en rust, is door dit alles het overzicht kwijt en zijn afgestompte team is zo druk met de seksistische en racistische behandeling van elkaar en het kruimelwerk, met gore en melige moppen in Antwerps plat -waarbij de enige politievrouw even hard meedoet- dat de dader in alle rust kompanen molt, zijn buit opbergt en een spectaculaire slotact kan voorbereiden. Het grove gedrag van de politiemensen roept bijna sympathie op voor de kille psychopaat en het weinig samenhangende plot met alleen op het eind wat vaart en spanning doet, naast de zwalkende stijl nauwelijks verlangen naar het derde deel. Door het gebrek aan moraliteit bij alle partijen slechts geschikt voor thrillerlezers met eelt op de ziel. Kan voor politiemensen en Vlamingen als beledigend worden ervaren. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.