Mijn levens : een reis in de tijd
Mark Eyskens
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Paleis der Academiën, 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 007 EYSK |
31/12/2003
Duizendpoot Mark Eyskens (geb. 1933), professor economie, ex-premier, auteur, amateur-schilder en veel gevraagd mediafiguur, gaf op 20 januari 2001 een lange lezing over de hertekening van het politieke landschap op de vergadering van de Klasse van de Menswetenschappen van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. Die lezing wordt nu -- bijna twee jaar na de feiten -- gepubliceerd in de heterogene reeks 'Academiae Analecta', waarvan haast niemand het bestaan afweet. Nochtans bevat de reeks interessante essays van bv. Frans Boenders over kunst, Walter Prevenier over Bourgondisch Mechelen en Erik Baeck over Peter Benoit.
Het essay van Eyskens beslaat 34 bladzijden en valt uiteen in vijf deeltjes: 'Politieke macht en onmacht in de netwerkmaatschappij'; 'Een nieuwe politieke geografie'; 'Globalisering en ideologie'; 'Een hertekening van de Belgische politieke landkaart?' en 'Macht en/of gezag'. Meteen is duidelijk dat Eyskens het onderwerp van zijn tekst wel zeer breed heeft opgevat. De meeste analyses van veelschrijver Eyskens zijn bekend, maar het voordeel van dit essay is dat al zijn interessante ideeën hier gesynthetiseerd op een rijtje worden gezet. Zoals steeds is alles welsprekend en vlot geformuleerd, met veel oneliners. Die grote taalrijkdom gaat gepaard met een stevige belezenheid, een wetenschappelijke onderbouw en een grote politieke feeling. Eyskens stelt vast dat de Europese partijpolitieke landkaart sinds de jaren '80 sterk beïnvloed werd door het "informatisme", de doorbraak van de nieuwe communicatie- en kennismiddelen. Grote klassieke socio-economische ideologieën als socialisme en liberalisme, collectivisme en kapitalisme verloren hun zuivere aantrekkingskracht en de elementen ervan raakten vermengd. Er kwam een middelpuntzoekende krachtenontwikkeling op gang richting centrum van het politieke spectrum. Het socialisme streefde niet langer naar gelijkheid, maar wel naar meer gelijkheid, door Eyskens "gelijkerheid" genoemd. Het liberalisme ijverde niet langer voor vrijheid, maar wel voor meer vrijheid, "vrijerheid". Door ons extreem proportioneel kiesstelsel en de daaruit voortvloeiende coalitieregeringen, ontstond in België een mistig tweestromenland van centrumrechts en centrumlinks en enkele extreme bijrivieren. Eyskens pleit in zijn essay voor een wijziging van ons kiesstelsel. Intellectueel en principieel is hij voorstander van het Britse meerderheidsstelsel, steunend op minikieskringen met één te begeven zetel. Hij beseft echter dat in de praktijk enkel een gemengd stelsel haalbaar is, waarbij het meerderheidsstelsel getemperd wordt door een aantal volgens het evenredige stelsel te verdelen zetels. Eyskens werd intussen echter door de politieke werkelijkheid ingehaald: de paarse regering koos voor een kiesdrempel van vijf procent op zijn Duits. Dat Mark Eyskens stelt dat een vernieuwde christen-democratische partij als hefboom moet fungeren voor een politieke hergroepering verbaast niet, hoewel het in de context van een lezing voor een wetenschappelijke Academie stoort dat hij zo pro domo pleit. Over de morele superioriteit en hoopvolle boodschap (het meliorisme) van de christen-democratie wordt Eyskens haast lyrisch: "Het personalisme laat zich niet vangen in de voorbijgestreefde links-rechtse polarisatie. De christen-democraten staan met hun personalisme niet tussen links en rechts, maar wel degelijk aan de overkant, omdat zij de menselijke persoon beschouwen noch als een van de anderen te isoleren 'egotisch' individu, noch als een onpersoonlijk onderdeel van een collectieve gemeenschap". Het is de ambitie van de Vlaamse christen-democraten om opnieuw de grote volkspartij te worden, naar het voorbeeld van het Duitse CDU, "met een grote kans opnieuw aan het bewind te komen", stelde Eyskens in januari 2001. Ook hier is de gedrukte tekst achterhaald door de werkelijkheid, want de roodgroene coalitie onder de leiding van de sociaal-democraat Schröder bleef netjes aan de macht. [Gunter Bousset]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.