14
Jean Echenoz
Jean Echenoz (Auteur), Martin de Haan (Vertaler), Jan Pieter van der Sterre (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
World Editions, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 12244 |
Dirk Leyman
i /un/11 j
De boeken van Jean Echenoz (°1947) zijn als grabbeltonnen vol onverwachte surprises. De veelgelauwerde Franse auteur, vijftien jaar geleden bekroond met de Prix Goncourt voor Ik ben weg, bouwt telkens prudente maar vreemdsoortige plots. Het zijn ongerijmde genreoefeningen vol timide humor, uitgevoerd met een Buster Keaton-achtige pokerface. De laatste jaren bewandelde Echenoz voorzichtig nieuwe wegen in een 'biografisch' drieluik over componist Maurice Ravel (Ravel), hardloopwonder Emil Zatopek (Courir) en uitvinder Nikola Tesla. In het slotdeel Flitsen - delicieus vertaald door Martin de Haan en Jan Pieter van der Sterre - volgt Echenoz vrij getrouw het geaccidenteerde biografische parcours van de ongrijpbare Tesla, hier voorzien van de naam Gregor.
De Servische Amerikaan Tesla (1856-1943) is het prototype van het verstrooide genie dat in zeven sloten tegelijk loopt. Hij riep de wisselstroomgenerator in het leven en staat te boek als de geduchtste concurrent van Thomas Edison. Tesla's naïeve wereldvreemdheid, zijn teldwang en zijn microbenvrees spelen hem zijn hele leven duchtig parten. Op restaurant schoont hij zijn bestek 21 keer met servetten op alvorens een hap te nemen. Door zijn omgeving is hij "vroegtijdig onsympathiek" bevonden. Omdat hij nauwelijks zakelijk instinct heeft, put hij amper financieel plezier uit zijn talloze uitvindingen, waaronder de radar, de tl-buis en nieuwsoortige turbines. Concurren- ten gaan ermee aan de haal en romen de winst af. Hij staat zelfs zijn patenten af aan zakenpartner Westinghouse, die er zijn elektriciteitsbedrijf mee kon rehabiliteren. "Dat hij niet op geld belust is, komt misschien gewoon doordat hij niet gedwongen wil zijn om eraan te denken", schrijft Echenoz. Aan zijn immer op hoog toerental draaiende geest ligt het niet. Tesla heeft ideeënflitsen bij de vleet. "Er verdringt zich in zijn hoofd zo'n chaotische massa perspectieven, dat hij niet in staat is ze stuk voor stuk te analyseren, de praktische toepassingen ervan uit te werken en te profiteren van de marktwaarde die ze hebben." Maar met zijn klunzige zelfverzekerdheid en grootheidswaan maakt hij een rist vijanden in het wetenschappelijke milieu. Iedereen keert zich van hem af. Tesla eindigt in barre armoede in eenzame hotelkamers, nog slechts bezig met het voederen van zijn geliefkoosde duiven "met afgeprijsd zaad".
Echenoz palmt je met zijn onconventionele stijl opnieuw helemaal in. Vergis je niet: onder zijn quasi-registrerende toon schuilt een fragiele gevoeligheid. Zonder stemverheffing laat Echenoz deze eigenaardige levensloop aan ons voorbijtrekken. Flitsen is een elegante, lichtjes treurig stemmende roman, die de biografische feiten respecteert maar toch weer die onnavolgbare Echenoz-toets aanbrengt.
Jean Echenoz,Flitsen, World Editions/ De Geus, 152 p., 14,95 euro.
Vertaling: Martin de Haan en Jan Pieter van der Sterre.
DIRK LEYMAN ■
Menno Gnodde
Een geniale solist die Gregor: vrijelijk geïnspireerd op Nikola Tesla (1856-1943), uitvinder van de wisselstroomgenerator en tal van andere technische hoogstandjes. Na 'Ravel' (2006) en 'Courir' (2008), over de lotsbestemming van Emil Zatopek, besluit de Franse schrijver (1947) zijn biografische drieluik met de levensloop van een monomane hoogvlieger. In Kroatië geboren tijdens een striemend onweer, voorwaar een flitsende start, geeft de jonge Gregor al snel blijk van zijn technisch vernuft. Om er, geëmigreerd naar de V.S., zo'n dertig jaar later in dienst van Edison naam mee te maken, afgunst te wekken en dus profiteurs aan te trekken. Het gaat hem voor de wind, hij lost Edison, ontwikkelt zich tot mondaine dandy met obsessieve preoccupaties, maar zonder wezenlijke sociale contacten: een arrogante Icarus die te weinig in zijn eigen ziel kijkt. Na de opgang volgt de onvermijdelijke neergang. Zo bruut als het platte communisme hardloper Zatopek de pas afsneed, zo voorspelbaar delft Gregor het onderspit in de kapitalistische rat race. Wat wel weer fraaie illustraties van land en tijd oplevert! Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.