Montaigne : een kennismaking
Michel de Montaigne
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Boom, cop. 2013 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 155.2 DEMO |
31/05/2014
‘Trompettes de la renommée, vous êtes bien mal embouchées!’, wist Georges Brassens al, en Charles Bukowski beaamde dit met ‘Fame is the last whore’. Velen gingen hen vooraf en degene die dat als geen ander wist, was de Franse filosoof en humanist Michel de Montaigne, die zijn essays over roem lardeerde met citaten van klassieken als Martialis, Livius, Homerus en de Bijbel, met uitspraken van Horatius, Cicero, Salustius en Juvenalis, uittreksels uit de geschriften van Ariosto, Ovidius, Plato en Vergilius, commentaren van Socrates, Seneca, Tacitus en Plutarchus en opmerkingen van Lucretius, Terentius, Propertius en Petrarca.
Dat wijst niet alleen op de belezenheid van de Fransman, maar toont vooral de eensgezindheid aan bij zowat alle verstandige mensen die roem als een van de ergerlijkste en meest kwaadwillige karaktertrekken van de mens zien. ‘Van alle dwaasheden van de wereld is het zich druk maken om roem en eer de meest geaccepteerde’, luidt het in ‘Over eervolle beloningen’. Sommige onder die eerder vernoemden waren overigens niet wars van overdreven waardering als het henzelf betrof, want: ‘Alles is overdraagbaar, maar men zal niet zo gauw zien dat iemand zijn eer op iemand overdraagt of een ander zijn roem schenkt’. Ook al weten genoemde filosofen ‘dat alle roem van de wereld het niet verdient dat een verstandig man ook maar een vinger uitsteekt om hem te verwerven’. Roem is immers het gevolg van toevallige omstandigheden gekoppeld aan de eerzucht van gefrustreerde individuen die er alles voor over hebben, tot aan moord en verdelging toe (‘Over roem’).
Het is niet de rede die hen en ons leidt, want er zijn andere, meer dwingende en organische drijfveren die maken dat we van dat eerzame pad afdwalen en ons instinctieve gangetje gaan. Hoewel we die neigingen, voor ons eergevoel dan, toch liever achter mooie woorden verstoppen: ‘We hebben de vrouwen geleerd een kleur te krijgen, wanneer ze alleen maar horen noemen wat ze volstrekt niet bang zijn te doen.’, ‘We durven ons geslachtsdeel niet bij de juiste naam te noemen, maar we zijn niet bang het voor alle mogelijke uitspattingen te gebruiken’ (‘Over eigendunk’).
Daarom moeten er, behoudens de hypocrisie die ons geweten sust, wetten en gebruiken zijn die ons wat steviger in bedwang houden. ‘De wil en de begeerten stellen hun eigen wetten, maar het handelen moet de wetten van het openbaar gezag aanvaarden.’ Met alle nuancering die daar bij past: ‘We hoeven ons hart niet met stalen platen te pantseren. Het is al voldoende dat onze schouders ermee bedekt zijn. Het is voldoende onze pennen in inkt en niet in bloed te dopen.’ (‘Over het nuttige en het eervolle’).
Er kan nooit genoeg Montaigne zijn en dus is ook deze thematische selectie — uit de bij uitgeverij Boom verschenen vertaling van de Essais — in de prettige reeks ‘Kleine Klassieken’ een welkome balsem tegen het gekrijs van ijverzuchtigen dat zowat elk domein van het maatschappelijk bestel — en onze oren — teistert.
[Jan Baes]
Wim Fievez
Een keuze uit de vertaling uit 1993 van de complete 'Essays' van de Franse schrijver (1533-1592). Dit boekje bestaat in hoofdzaak uit twee vermaarde verhandelingen over roem en over eigendunk van Montaigne. Dat uit zijn omvangrijke oeuvre juist deze twee essays zijn gekozen zal niemand verbazen. Ze drukken op onnavolgbare wijze uit wat Montaigne zijn leven lang bezig heeft gehouden. Hij minacht roem en sociaal aanzien omdat het ons schijnheilig en onoprecht maakt. Hij bepleit een leven geleefd naar het motto 'verberg uw leven', trek u terug uit de openbaarheid in een privé domein. De eeuwige twijfelaar Montaigne veroordeelt eigendunk als de ware oorzaak van arrogantie en roept op tot bescheidenheid en zelfkennis. Idealen die hij vervolgens onderstreept door menselijke ambities te vergelijken met de vaardigheden van dieren. Een verantwoording van de vertaling sluit dit fraaie boekje af.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.