Tokio mon amour : Japanse avonturen
Ian Buruma
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Atlas Contact, 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 928.2 BURU |
15/02/2014
In 1945: biografie van een jaar behandelt de Nederlandse journalist en Aziëkenner Ian Buruma de vragen: ‘Hoe verrees de wereld weer uit de puinhopen? Wat gebeurt er als miljoenen mensen omkomen van de honger of op wraak broeden? Hoe wordt een samenleving weer hersteld?’.
1945 was een bewogen en emotioneel jaar, blijkt uit Buruma’s reconstructie. Zijn studie is tot de rand gevuld met zeer verscheiden gevoelens. De auteur schetst de uitbundigheid bij de bevrijding, de vreselijke hongersnood in Nederland, de strenge winter van 1944-1945, maar ook het voedselgebrek in Duitsland en Japan, waar ontredderde burgers zich voedden met naaktslakken, eikels, sprinkhanen en ratten. Hij brengt de wraakzucht van de zegevierende overlevenden in kaart — hun woede en hun als recht vermomde daden van repressie. Maar Buruma’s boek is ook een verhaal van hoop, hernieuwde moed en energie, van initiatieven om van de wereld een betere plaats te maken: de Verenigde Naties, de Europese Unie, het internationale recht. De studie geeft aan hoe de processen in Neurenberg en Tokyo de spiraal van wraak en weerwraak moesten doorbreken, hoe de denazificatie (en haar Japanse pendant) slechts enkele individuen trof terwijl de grote bedrijven buiten schot bleven, en hoe idealistische personages hun cynisme verbeten en zich alle moeite getroostten om Europa en de wereld een betere toekomst te geven.
Buruma laat betrokken tijdsgenoten aan het woord, maar neemt zelf geen uitdrukkelijk standpunt in. Toch zal de aandachtige lezer ook het idealisme van de auteur niet ontgaan, zijn frustratie over het uitblijven van de verwachte gerechtigheid, zijn droefenis over het systematisch afkalven van de idealen van 1945, en de treurige vaststelling dat de oorlogsellende zich telkens opnieuw blijft herhalen.
Hoewel Buruma’s boek erg vlot is geschreven en het de lezer meesleept in een bijzonder boeiend verleden, biedt het weinig inzichten die we niet in reeds bestaande studies kunnen aantreffen. De kracht van zijn studie schuilt voornamelijk in het aangrijpende en sterk literaire verhaal, in het subtiel samenbrengen en herschikken van wat andere auteurs al hebben beschreven, en in de integratie van het Aziatische verleden in een bij uitstek Amerikaans-Europese geschiedenis. Daarbij geeft hij blijk van een zeer grote belezenheid en een erg kritische ingesteldheid.
Geschiedenis impliceert ook dat men de zinvolle verbanden aangeeft tussen wat nu en wat eerder gebeurde. Buruma veroorlooft zich korte flashbacks en uitweidingen naar een in 1945 onbekende toekomst. Op die manier is 1945 verankerd in het tijdsgewricht waarvoor het laatste oorlogsjaar eerder een symbool dan een ultieme grenspost lijkt. In dat symbolische jaar diende echter ook gezocht te worden naar een thematisch evenwicht — en dat is bijwijlen verloren gegaan. De drie w’s die veel burgers in 1945 bezighielden (‘waar vind ik eten, waar vind ik onderdak, waar zijn mijn familieleden’), worden uitvoerig besproken, maar religie en devotie, kunst en cultuur, of regionaal en lokaal belang krijgen vrijwel geen ruimte. Ook wat de kampgeschiedenissen betreft gaat een onevenredig groot deel van de aandacht uit naar Bergen-Belsen. Niettemin is 1945: biografie van een jaar beslist een bijzonder boeiende, uitvoerig gedocumenteerde en vlot leesbare synthese.
(Dit is een abstract van een artikel van Fabian Van Samang. Het is verschenen in De Leeswolf 9, 2013)
[Fabian Van Samang]
Drs. B. Hummel
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 werd Europa gekenmerkt door vluchtelingenstromen en chaos. Euforie, honger en wraak bepaalden voor velen de eerste maanden na een bevrijding. Duitsland en Japan werden als verliezers redelijk welwillend tegemoet getreden. In Azië flakkerde het nationalisme. Euforie legde de fundamenten voor de Verenigde Naties en de wil om een betere wereld te creëren. Wraak was meestal kort, maar hevig. Gebrek aan veel, vooral voedsel, teisterde delen van Europa. En de eerste tekenen van een Koude Oorlog werden zichtbaar. Buruma behandelt zijn onderwerp erudiet en met een wereldwijde blik: van Duitsland naar Japan, China, Korea, de Filippijnen en Indonesië. Dat maakt dit werk uniek. In het Engels is over dit jaar, vooral Europa belichtend, al veel verschenen. In het Nederlands alleen 'De meelstreep' (2001)* van Martin Bossenbroek. Met een katern zwart-witfoto's, eindnoten en een register. Interessant voor een breder publiek dan alleen historici.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.