Van het zijn naar de zijnde
Emmanuel Levinas
Emmanuel Levinas (Auteur), Theo de Boer (Medewerker), Chris Bremmers (Nawoord)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Boom, © 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 157.2 LEVI |
15/09/2012
Emmanuel Levinas (1905-1995) publiceerde in 1961 zijn eerste hoofdwerk in de prestigieuze reeks 'Phaenomenologica' van het Leuvense Husserlarchief. Het werk vond vrij snel grote belangstelling, onder meer in een themanummer van het Tijdschrift voor Filosofie (1963), met bijdragen van Dondeyne en Boehm, en een jaar later in de zeer kritische beschouwing van Jacques Derrida (Violence et métaphysique). In Totaliteit en Oneindigheid wordt de westerse wijsbegeerte aan een scherp oordeel onderworpen. De filosofie zou de werkelijkheid denken onder de noemer van ‘het Zelfde’, waarbij de aandacht voor de andersheid of de alteriteit verdwijnt. Deze herleiding van de werkelijkheid gaat gepaard met geweld, zelfs met oorlog. Levinas houdt een pleidooi vanuit het profetisme van een messiaanse vrede. Het boek bevat vier secties. Vooreerst bespreekt Levinas kritisch de westerse wijsbegeerte als een totaliteit waarin alles zijn plaats heeft. Daartegenover ontwikkelt hij een denken van waarheid en rechtvaardigheid. Dit denken gebeurt wanneer de transcendentie als onherleidbaar ernstig wordt genomen. De mens staat echter niet in een wederkerige relatie tot deze transcendentie, maar wordt zelf gedacht als gescheiden. Enkel een zelfstandig of atheïstisch zijnde kan in relatie staan met datgene wat het zelf niet is. Onder de titel 'Interioriteit en economie' voglt een fenomenologische beschrijving van het concrete materiële bestaan van de scheiding of de interioriteit. Je vindt er de wondermooie beschouwingen over de lichamelijkheid, de genieting, de woning, het werk… In het derde gedeelte beschrijft Levinas de alombekende relatie met het gelaat van de ander als de manifestatie van de exterioriteit. De ethische relatie is geen initiatief van het individu, maar het persoonlijke bestaan wordt in het licht van het gelaat van de ander onder een oordeel geplaatst. Onder dit oordeel dient de mens zich te rechtvaardigen en kan hij een antwoord geven op de nood van de ander. Het laatste gedeelte draagt als titel 'Voorbij het gelaat'. De erotische relatie wordt als relatie door een blijvende dubbelzinnigheid getekend. De verleiding lonkt om steeds opnieuw de ander als deel van zichzelf te zien. Enkel in de relatie van het vaderschap wordt het ik volledig van zichzelf bevrijd zonder op te houden een ik te zijn. De zoon is de vader, maar tevens blijft hij een vreemde. Het werk wordt afgerond met conclusies die de kerntheses samenvatten. Levinas’ werk was immers de tekst waarmee hij het Franse doctoraat verwierf.
Totaliteit en oneindigheid is omwille van meerdere redenen een onontkoombaar meesterwerk. Het is een absoluut hoogtepunt in de fenomenologische wijsbegeerte en is er tevens een overstijgen van. Het is niet alleen een ijkpunt in het naoorlogse denken, maar heeft daarenboven een groot gedeelte van de niet-Angelsaksische filosofie bepaald. De intrigerende teksten van Cathérine Chalier zijn hier een voorbeeld van. Voor de fundamentele ethiek heeft Levinas op originele wijze de relatie met de ander centraal geplaatst. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vormen van toegepaste menswetenschappen, bijvoorbeeld de integrerende verpleegkunde, zich op dit denken hebben geïnspireerd. Nochtans is het boek bijzonder complex, uitdagend en problematiserend en heeft het een hoge moeilijkheidsgraad. De lezer is best vertrouwd met niet alleen de filosofie van Plato en Descartes, maar ook die van Husserl en Heidegger. Wie zich wil voorbereiden op de lectuur of thema’s wil uitdiepen, kan beroep doen op de uitstekende onlinebibliografie van de Nederlandse Levinas-Studiekring. Ook de schitterende voetnoten en commentaar in de licht herwerkte heruitgegeven vertaling zijn een onmisbare hulp. Deze editie schenkt nog meer luister aan de prachtig uitgegeven reeks 'Grote Klassieken'. [Luc Anckaert]
Dr. Taede A. Smedes
Vertaling van het filosofische meesterwerk uit 1961 van de joodse fenomenologische denker Emmanuel Levinas (1906-1995), waarin hij de grondslag geeft voor een ethiek op basis van de ervaring van het oneindige, van de Transcendentie in de verschijning van de ander/Ander, die radicaal anders is en nooit tot hetzelfde (bijv. een systeem) gereduceerd kan worden. Ook in het Nederlands blijft dit een ongelooflijk moeilijk werk, mede door de uiterst nauwgezette, maar eigenzinnige terminologie die Levinas hanteert. Deze uitgave baseert zich op de vertaling van Chris Bremmers en Theo de Boer uit 1987, maar is volledig herzien. De verhelderende toelichtingen van De Boer (dat een boek op zich is), zijn nu achterin opgenomen. Het nawoord van Chris Bremmers situeert het werk in het geheel van Levinas’ oeuvre. Ofschoon dit boek veel vergt van de lezer, met name een heel langzaam doornemen van de tekst, is de vertaling zeer leesbaar. Mede door de goede layout, en de stevig gebonden uitgave zal dit boek nog jarenlang de standaardeditie blijven.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.