De vuurzeevlieg en andere dierenverhalen
Toon Tellegen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Querido, 2009 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : POEZIE : TELL |
31/12/2009
Toon Tellegen blijft een bijzonder productief en succesvol auteur. Het lijkt alsof de schrijver moeiteloos korte verhaaltjes en gedichten schrijft. Vooral de poëzie heeft daarbij de jongste jaren terecht aan aandacht en waardering gewonnen. Tellegen weet immers een geheel eigen toon aan te slaan, met kleine verhaaltjes die een apart universum oproepen. De personages ondergaan vreemde gebeurtenissen, de dialogen zijn soms zinloos en absurd, maar tegelijk blijft alles herkenbaar; de dichter toont als het ware de ontregeling die eigen is aan ons bestaan. Dat geldt ook voor Tellegens jongste bundel, die opnieuw (zoals de jongste jaren vrijwel steeds) een thematisch sterk samenhangend geheel vormt. Stof dat als een meisje bevat een groot aantal verzen waarin telkens een engel vecht met een man. Het is een typisch mythisch maar ook religieus verhaal, dat vanzelf het gevecht van Jacob met de engel in het geheugen roept. Bij Tellegen klinkt die religieuze thematiek bij momenten wel door, maar tegelijk maakt zijn engel ook een menselijke indruk, in die mate zelfs dat het soms lijkt alsof de engel in feite de dubbelganger is van de man (en de gedichten vooral een innerlijk conflict evoceren). De engel is weliswaar een wezen van de bovenwereld, maar tegelijk gedraagt hij zich bijzonder dubbelzinnig (om niet te zeggen, pervers). Aan de ene kant is de engel steevast uit op gevecht, op agressie, op het neerslaan en het kwetsen van de man. Aan de andere kant heeft de engel ook bij herhaling troostende, moederlijke gevoelens. De man is daardoor een slachtoffer, maar tegelijk beseft hij ook dat de engel hem meer mens maakt. Het is een typische Tellegen-benadering van de menselijke kwetsbaarheid, maar meer dan in vroeger werk wordt dat thema hier op een onverbloemde manier aangeraakt. Zoals bij de vorige bundels hernemen de verzen elkaar, maar is er tegelijk bij momenten sprake van een soort verhaal in episodes, en ook die structurele opbouw verleent een meerwaarde aan de bundel. Prachtige en bij momenten ronduit aangrijpende lyriek, maar wellicht erg bevreemdend voor wie het werk van de dichter niet kent. Overigens zijn sommige verzen uit deze bundel in 2001 verschenen in een bibliofiele uitgave in de legendarische 'Zwarte reeks' van uitgeverij Herik.
Geloof me, zei een engel, ik zal je redden,
nee, zei een man, ik geloof je niet,
je moet me geloven, zei de engel
en hij verdreef de eerzucht van de man
en zijn pijnlijke alwetendheid,
gaf hem vrede
en grote hoeveelheden van een zeldzaam
nog niet eerder beschreven veerkrachtig soort geluk
geloof je me nu, vroeg de engel
en hij keek naar de man met weergaloze liefde
en vertedering
en de man fluisterde: ik geloof je niet. [Dirk De Geest]
T. van Deel
De titel van deze (weergaloze) bundel van Toon Tellegen is afkomstig uit het gedicht met als beginregels: 'Een man vecht met een engel - / / en op een dag zal doodgaan binnenkomen, / in zijn oneindige barmhartigheid zijn jas uitdoen / en de deur achter zich dichttrekken'. Dat is een typische Tellegen-situatie en -verwoording. En tegen het eind zwijgt ‘doodgaan’ en wijst alleen nog even 'naar het stof dat als een meisje / in het zonlicht tussen de gordijnen danst'. Een prachtig beeld. In de hele bundel wordt tientallen keren met de engel gevochten of er worden variaties op dit motief aangebracht, zoals in: 'Een man wist niet dat hij met een engel vocht - / er zijn geen engelen, fluisterde hij'. Of: 'Een man sloeg wild om zich heen, / dacht dat de leegte een engel was'. Waaraan we precies moeten denken als het gaat om het gevecht met een engel is niet in z’n algemeenheid te zeggen: elk gedicht schept een eigen (taal)wereld waarin dat gevecht een cruciale, existentiële betekenis krijgt. Dat is de magie van Tellegens poëzie, die uit wonderlijk eenvoudige bewoordingen bestaat die een aangrijpende kracht hebben: 'Een man vond een engel, ergens achteraf, / laten we vechten, zei de man, / dat is goed, zei de engel'. Wat een bundel!
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.