Allemaal sprookjes
Annie M.G. Schmidt
Annie M.G. Schmidt (Auteur), Fiep Westendorp (Illustrator)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Querido, 2002 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : TAAL EN VERHAAL : VERHALEN : SCHM |
31/12/2003
Tante Patent en de grote Sof verscheen tussen mei 1962 en mei 1963 als strip in verschillende kranten. In 1988 verscheen het voor het eerst als boek, met kleurenillustraties van Fiep Westendorp. In deze uitgave zijn de originele striptekeningen opgenomen. Eigenlijk is dit geen klassieke strip maar een beeldverhaal waarbij de teksten onder de prenten staan. De intro is typisch Schmidt: "Tante Patent is een keurige dame in een keurig huis in een keurige straat". Haar devies luidt: "Wat is het leven toch gemakkelijk als je maar gewoon doet." Wie Schmidt kent, weet dat dit 'gewone' een staartje zal krijgen. En jawel, tante Patent vindt in haar tuin een grote aarden pot. 's Nachts zit er plots een Batavier in haar kamer die zichzelf de grote Sof noemt en zijn offervat terugeist. Tante Patent is wel geschokt door zijn aanwezigheid in haar slaapkamer, maar voor de rest blijft ze er heel kalm bij. Ze zet hem onder de douche en laat hem zelfs een damesduster aantrekken. Ze probeert hem 'beschaafde' manieren bij te brengen, wat echter niet zo best lukt. Als hij de haan van de buurvrouw neerschiet, moet Tante Patent wel met een verklaring voor de dag komen. Ze vindt terplekke de Impulsieve Beweging uit waar de grote Sof leider van wordt. Zo zet ze een keten van dolle toestanden in gang waarin haar voortdurend herhaalde devies wel heel vreemd gaat klinken.
De humor in het boek volgt op de eerste plaats uit de confrontatie van de barbaar met de moderne tijd met eierwekkers, glas, stofzuigers en telefoons. Maar Schmidt zou Schmidt niet zijn als ze niet op ook een parodie leverde op het burgerfatsoen. Met de Impulsieve Beweging neemt ze alle sektarische bewegingen op de korrel, een thema dat nog steeds actueel is. Terloops doorprikt ze ook pedagogische denkbeelden over kinderen en de traditionele rollenpatronen. Haar ironie is bijzonder effectief. De leden van de Impulsieve Beweging "zagen er stuk voor stuk bijzonder spontaan uit. Men kon dadelijk zien dat ze zich niet meer lieten remmen. Men kon merken dat ze niet meer zo enghartig en kleingeestig voor zich uit modderden in het leven. O nee, ze hadden duidelijk meer oog gekregen voor de natuurkrachten om hen heen, alsook voor de natuurkrachten in zich." De mannen lopen rond in dierenvellen en dragen horentjes op hun hoofd. Op de tekening zie je hoe drie oude mannetjes opfleuren als ze een hups meisje kunnen naroepen. Verder slaan en schelden ze er op los. Ook de dames laten zich niet onbetuigd. Eigenlijk liggen zij aan de basis van de nieuwe beweging. Ze willen 'echte' mannen. Zelf "leefden ze zich volkomen in. En ze leefden zich volkomen uit. Ze maaiden en oogstten met primitieve landbouwwerktuigen en waren druk bezig met sikkel en riek in het stedelijk plantsoen. En aan het eind van de dag werden de dames door hun mannen aan de haren meegesleurd naar huis. 'Zo hoort het eigenlijk,' zuchtte mevrouw Nopjes tevreden. 'Zo is het echt fijn primitief...' riep mevrouw De Vries." De Amerikaanse toerist vindt het allemaal 'wonderful'. "dit alles verbaasde hem in het geheel niet. Eigenlijk had hij niet anders verwacht. Natuurlijk waren alle stammen buiten Amerika primitief, zo vond Mr. Doodle, dat spreekt vanzelf." De situatie loopt steeds verder uit de hand tot Thor ingrijpt en de beweging uiteenvalt als de leden merken hoe bang en hulpeloos de grote Sof is. De dubbelzinnige eindles typeert Schmidt helemaal: "'Het was een mooie tijd,' zei tante Patent. 'en de Impulsieve Beweging had veel goeds.' 'Slaan als er iets te slaan valt'... het was een mooie leus. Maar in de praktijk was het genot toch te eenzijdig. De mensen die slaan zijn gelukkiger dan de mensen die geslagen worden, is dat niet zo?" Al even typisch eindigt alles met een kopje thee: het leven gaat weer zijn gewonen gangetje, maar toch zal het nooit meer helemaal hetzelfde zijn.
Ik heb me kostelijk geamuseerd, maar toch is dit voor mij beslist niet een van Schmidts sterkste verhalen. Daarvoor is de plot te mager en niet zo origineel, met soms goedkope wendingen. De agent die voortdurend in de achtervolging gaat en zwaait met dure woorden is een tikje cliché (al doorprikt Schmidt de stereotiepen in de persoon van de commissaris). De passage waarin tante Patent een vliegtuig kaapt, vind ik gezocht en de wending met de tussenkomst van Thor te gemakkelijk. Dat dit beeldverhaal toch boven het gemiddelde uitstijgt, ligt vooral aan de heerlijke ironie, de doeltreffende, heldere verwoording en de expressieve tekeningen van Fiep Westendorp.
[Jan Van Coillie]
W. van der Pennen-Schleicher
Vanaf mei 1962 verschenen strips over Tante Patent een jaar lang dagelijks in diverse provinciale dagbladen. Er waren vier strips, waarvan de eerste in 1968, Tante Patent en de grote Sof, opgenomen is in de verzamelbundel 'Het beest met de achternaam'*, een keuze uit wat Annie M.G. Schmidt voor kinderen schreef. Dit verhaal verscheen opnieuw in 1988 als aparte uitgave, herzien en met nieuwe, gekleurde illustraties van Fiep Westendorp. De onderhavige uitgave gaat terug naar het origineel: de stripvorm is gehandhaafd en de oorspronkelijke (zwartwit)illustraties zijn in ere hersteld. Het verhaal is bekend: de keurige Tante Patent graaft in haar tuin een offervat op en haalt daarmee een Batavier over de vloer, die het heilige goed komt opeisen. De gevolgen zijn niet te overzien, hoewel tante zich aardig weert. Door het herstel van de stripvorm komen de komische scènes goed tot hun recht. De illustraties zijn onverminderd krachtig en zullen niet alleen uit nostalgische overwegingen door groot en klein worden gewaardeerd. Vanaf ca. 10 jaar en veel ouder.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.