Hier is de tijd : gedichten
Esther Jansma
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2001 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 8024 |
31/12/2001
Esther Jansma bespeelt in Dakruiters vnl. dezelfde thema's als in Hier is de tijd, haar alom bejubelde dichtbundel uit 1999. We maken opnieuw kennis met haar subtiele zin voor historisch besef, haar afkeer voor vergankelijkheid en een diepgewortelde onvrede met de onomkeerbaarheid der dingen. "De tijd, begrijp ik, is een niet-variërende / wind in de zeilen van het heden, een straffe / liniaalstrakke verplaatsing van het nu", klinkt het in 'Regelwerk'. Geschiedenis is geen circulaire aangelegenheid, maar een radicaal lineaire verplaatsing zonder zijsprongetjes of flashbacks. Wat geweest is, is m.a.w. onherroepelijk gepasseerd, "voorbij, godverdomme, voorbij". De taal krijgt in dit alles een helende, haast bezwerende functie toebedeeld. Via haar gedichten tracht Jansma tegen beter weten in alsnog vat te krijgen op de efemere werkelijkheid rondom zich. In 'Raam in de lucht' laat zij een brief ongeopend om de tijd een neus te zetten: "ik wil deze dag terug, / mijzelf bewaren: meisje met brief. / Daarom open ik je brief niet". Elders betoogt het lyrische ik: "Liefst wordt een naam gezegd / door wie het benoemde wil kennen als zichzelf" en "kan ik alleen maar hebben lijkt het / door het te noemen (een soort opeten) / en het zo te worden". Die laatste regel mag gerust letterlijk genomen worden. Uiteindelijk mondt Jansma's taalfilosofie uit in een soort kosmische ervaring waar dichteres en natuur elkaar ontmoeten in een zaligmakende symbiose: "Ernstig bij een perkje / denk ik verder: overal is wind en druk / bewegen, maar inzicht ontbreekt eraan. / Gelukkig ben ik er. / Kijk de natuur mij eens nodig hebben." Dakruiters is echter veel meer dan een bundel over geschiedenis en vergankelijkheid. Jansma heeft een uiterst scherpzinnig oog voor de menselijke gevoelswereld. Dat levert erg mooie beelden op, zoals bv. volgende typering van gemis: "Zoals rozen openen, je ziet het niet, / een roos is een roos, is plotseling weten: / wat werd gezegd zegt zich weer, missen / is veel veelvoud, blijft opgaan in het nu". Dakruiters is een buitengewoon secuur geschreven en erg evenwichtige bundel, waarmee Jansma moeiteloos het niveau van Hier is de tijd evenaart. [Birger Vanwesenbeeck]
T. van Deel
Esther Jansma's poëzie lijkt in een stroomversnelling gekomen. Haar vijfde bundel volgt twee jaar na haar vierde, het met de VSB Poëzieprijs bekroonde 'Hier is de tijd'. Grotendeels bestaat de nieuwe bundel uit reeksen. De eerste reeks heet 'Hebben' en handelt over een roos, of liever gezegd, zoals in het slotgedicht blijkt, over een kind, dat eerst afwezig is, dan verwekt wordt, zich ontvouwt en geboren wordt tot een aanwezigheid. "Vanaf nu is zij geen roos maar Julia // en is haar slaap niet de slaap van de dingen". Is dit wel goed gezegd, zijn rozen wel 'dingen' te noemen? Het is een voorbeeld van wat ik wel vaker bij deze poëzie denk: is het wel precies, bedoeld, want vaak babbelt het in deze gedichten moeilijk volgbaar door. Dat is heel sterk in de reeksen 'Sjaantje in de ruimte' en 'Sjaantje en de vis', dat een prelude van Bach volgt. Maar ook het lijvige millenniumgedicht 'Duizend', waarmee de bundel afsluit, en waarin de jaren 1000, 1173, 1223, 1302, 1492, 1578, 1681, 1781, 1822 en 1999 aan dichterlijke bespiegeling onderhevig zijn, munt niet uit in pakkende versregels. De versregel-overgangen vinden moeizaam plaats, er is geen dwingende samenhang, je hebt het gevoel dat Jansma alleen maar de ruimte zoekt, zonder die nodig te hebben. Poëzie is toch iets anders.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.