De dwaler
Roos Van Rijswijk
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2016 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 11332 |
Sofie Gielis
rt/aa/25 m
Een vrouw sterft, elke dag een beetje. Tegenwoordig door de zwarte stippen die woekeren in haar lijf, maar eigenlijk al veel langer. 'Ik weet niet of mijn leven begon of eindigde toen Miguel kwam, ik neig naar dat laatste.' Miguel is haar zoon, vernoemd naar zijn Mexicaanse onenightstand-verwekker. Angelique heeft het altijd al bijzonder moeilijk gevonden om van hem te houden, die plotse bezoeker die zonder aankondiging geboren werd op de toiletten van de Bijenkorf. Ze heeft niet naar hem uitgekeken, omdat ze zelfs niet merkte dat ze zwanger was. 'Ik zal het voor mijn darmen hebben gehouden, die schoppen constant, of voor menstruatiekrampen, het kan te maken hebben met de jenever. Als ik hoofdpijn had werd ik volledig uitgewrongen. Miguel groeide stiekem op die golven ongemak.' Wat gedijt op golven ongemak zal nooit dichterbij komen. Ook niet nu ze ziek is. En sterft.
Vierendertig jaar is Miguel ondertussen en de golven dreven hem steeds verder bij haar vandaan. Ze spraken elkaar voor het laatst twee jaar geleden, op de dag voor Miguel naar Duitsland verkaste. Naar Nieheim, meer bepaald - een bestaand stadje in de buurt van Detmold, in het noordwesten van Duitsland, maar je zou denken dat Van Rijswijk het ironisch verzon: nergens thuis.
Miguel heeft een drukke baan bij een bouwbedrijf met bedrijfswagen en overuren. 'Op een dag rook hij aan zijn kleren en hij dacht: koffie en printer, ik ruik alleen maar koffie en printer.' Hij boekt lukraak een vakantie op een website met hotelaanbiedingen en belandt zo in zijn nieuwe heimat. Omdat het eenvoudige leven in die Duitse uithoek hem bevalt, besluit hij er te blijven. De printerlucht waait uit zijn kleren terwijl hij er een huis bouwt en samen met de simpele Jorge klusjes opknapt voor zijn buren. Hij vindt zijn leven opnieuw uit onder het denkbeeldig oog van zijn onbekende vader - een verzonnen figuur die als een karikaturale engelbewaarder met sombrero over hem waakt.
Angelique heeft zich bekwaamd in het afstoten van mensen. Er was weliswaar een tijd dat ze mannen aantrok, véél mannen, maar die is voorbij. Nu schiet er maar een handvol mensen over die af en toe checken of ze nog leeft: een zus, leverancier van verdovende middelen Leendert, stervensbegeleidster Jacoba en twee overbuurjongens die naar haar zwaaien. Op aanraden van Jacoba schrijft Angelique. En omdat ze niemand heeft om naar te schrijven, schrijft ze naar Jacoba. En naar Miguel. Een brief voor Miguel zodat hij zou weten dat ze doodgaat.
Eenvoudig is dat niet want Miguel houdt zelfs zijn adres voor haar verborgen om te voorkomen dat ze onverwacht op de stoep staat. Medelijden verwacht ze niet, ook niet van haar lezer trouwens, maar steken doet ze wel. '“Mijn zoon”, heft ze aan, opdat hij niet vergeet haar zoon te zijn, “hoe gaat het daar in Duitsland?” Opdat hij haar niet zal betichten van desinteresse.'
Omwegen
Roos van Rijswijk heeft moeder en zoon ook in de vorm van haar roman netjes gescheiden. Ze zitten in afwisselende hoofdstukken met afstandelijke stukjes wit ertussen. Ook na de brief verandert dit niet. Er volgt geen sentimenteel weerzien of verlossende scheldpartij. Al heeft de brief wel een effect: Miguel komt naar Amsterdam, precies op het moment dat Angelique naar Nieheim trekt. Zelfs als ze moeite doen, vinden ze elkaar alleen via omwegen.
In Onheilig past de vorm wel vaker bij de inhoud. Het is een roman waarover goed werd nagedacht, zonder dat dit er vingerdik bovenop ligt. Een nadeel is dat Van Rijswijk het zichzelf soms nodeloos ingewikkeld maakt. Eens de pionnen synchroon beginnen te verschuiven, moet ze ze in beweging houden en worden de wendingen wat wazig.
Maar Roos van Rijswijk doet vooral veel dingen goed. Ze is op haar best in laconieke typeringen. Over een Amerikaanse backpacker met ruw baardje en haarbandje dat zijn vettige lokken in bedwang houdt, schimpt Angelique: 'Zijn kleren hadden de kleur van kleren die keer op keer op te hoge temperatuur en met een zwart laken meegewassen zijn.' Haar dode, gefrustreerde moeder kneep blauwe plekken in de armen van haar kinderen, 'net boven waar onze pofmouwtjes ophielden.' Een vriend van Miguel die geld verdient met schimmige handeltjes 'ziet eruit als iemand die bij een bank werkt maar daar wel dagelijks met zijn blote handen in de plantenpotten wroet'. En Angeliques idee van de hel is, naast 'de immer aanwezige geur van mandarijnen', 'elk kwartier het stokje van een goedkope ijslolly moeten likken'.
Onheilig heeft een eigen timbre en verrast in details. Het debuut heeft nog wat ruwe kantjes, maar is op veel manieren al schijnbaar naturel en dus aangenaam onopvallend gepolijst.
ROOS VAN RIJSWIJK
Onheilig.
Querido, 219 blz.
Roos van Rijswijk (1985) publiceerde verhalen in literaire tijdschriften als De Revisor, De Gids en Das Magazin en is redactielid van Tirade.
Het boek: debuutroman over een moeder en een zoon die elkaar terug proberen te benaderen.
ONS OORDEEL: Van Rijswijk doet veel dingen goed, haar debuut heeft een eigen timbre.
Drs. J. Hetebrij
Debuutroman van columniste en schrijver van verhalen Roos van Rijswijk (1985). In dit debuut schrijft ze over een bijzonder ongemakkelijke moeder-zoonrelatie. Miguel is een volwassen man die zijn leven in Duitsland heeft opgebouwd. Plotseling krijgt hij het bericht uit Amsterdam dat zijn moeder ernstig ziek is en niet lang meer te leven heeft. Wat te doen? Perspectief van het boek is afwisselend de moeder (dagboekfragmenten) en de zoon. De ironie wil dat ze elkaar tegelijk gaan opzoeken en elkaar dus (weer) mislopen. De moeder is geen gemakkelijke tante en de zoon probeert zoveel mogelijk afstand te creëren. Hij is eigenlijk nog altijd op zoek naar zijn (Mexicaanse) vader. De titel slaat op de gelijknamige band waar Miguel en zijn vriend graag naar luisteren, maar refereert natuurlijk ook aan de relatie tussen moeder en zoon. Goed geschreven, bij vlagen heel pijnlijk/grappig maar ook met zwakkere passages. Wint in 2016 de AntonWachterprijs, de tweejaarlijkse prijs voor een Nederlandstalig prozadebuut.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.