De schoonheid en de troost van een wereldbeeld zonder God
Waldo Swijnenburg
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Prometheus, 2010 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : HEER |
29/02/2012
In Faschinaties staat de Nederlandse hoogleraar psychologie Jaap van Heerden stil bij verschillende zaken die hem opvallen en fascineren. Hij doet dat in vijftien columns, die eerder verschenen in ‘AMC Magazine’. En ook al zet de ondertitel Een intellectuele autobiografie de lezers lichtjes op het verkeerde been, de persoonlijke overdenkingen zijn zeker niet puur autobiografisch, ze leveren wel stof tot nadenken.
Van Heerden kiest ondanks de columnvorm dan ook niet voor de eenvoudigste weg met licht verteerbare meningen en zwak onderbouwde stellingen. Zijn essays lezen niet noodzakelijk vlot weg en vragen een grotere inspanning dan je zou verwachten. De intellectuele stimulering pleit evenwel voor het boek, dat hierdoor niet de zoveelste bundel meningen van iemand is. Zonder zich een weg te moeten banen door allerlei academische termen, krijgt de lezer hier toch relevante kennis aangereikt.
Een potentieel nadeel van Van Heerdens aanpak is echter dat enige voorkennis of achtergrond verondersteld is. Wanneer hij over zijn vakgebied spreekt, vervalt hij weliswaar niet in obscuriteit, maar is een zekere vertrouwdheid met de gehanteerde woordenschat mooi meegenomen. Daartegenover staat dan dat hij bijvoorbeeld in het essay ‘Voetballen tegen je penetrerende vader’ de psychoanalyse onderbouwd en badinerend te kijk weet te zetten. Dat hij hierbij luim en ernst weet te koppelen, mag typerend heten voor de rest van de bundel.
Uiteraard is niet elk essay even hard te kraken en weet Van Heerden in ‘Aangenaam blasfemisch’ (over godsdienst) beter zijn punt te maken dan in bijvoorbeeld ‘Een wandelende paradox’ (dat iets te specialistisch is) of ‘Bescheiden wachten op beter inzicht’ (dat zijn punt niet helemaal verheldert). Dat bij een aantal columns (bijvoorbeeld ‘Daar had Couperus niet aan gedacht’) niet helemaal duidelijk wordt wat Van Heerden bedoelt of net iets te rigide en ongenuanceerd een bepaalde visie aanhangt (‘Aangenaam blasfemisch’) dragen bij tot het gebrek aan evenwichtig in deze bundel.
Fascinaties is niet zomaar een bundel essays, daarvoor is Van Heerden te belezen. In tegenstelling tot veel andere columnisten onderschat hij zijn lezers niet. Dat zijn essays hierdoor minder vlot lezen, hoort er nu eenmaal bij. Van Heerden blijft een opvallende stem in de steeds grotere groep van mensen die hun mening in een tekst kwijt willen. [Jurgen Boel]
Dr. D.G. van der Steen
Jaap van Heerden is wetenschapsfilosoof en hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Maastricht. Voor AMC Magazine schreef hij vijftien essays die hier nu zijn gebundeld. Ze heten autobiografisch, niet omdat ze over zijn leven gaan, maar over vragen die hem persoonlijk fascineren. Over het verschil tussen psychologie en literatuur. Over het verband tussen filosofie en psychopathologie. Over het opleggen van je eigen waarden aan een andere cultuur. Over supportersrellen, varkensrazernij en pamfletten. En over de vraag waarom er nooit eens een nieuw gevoel wordt ontdekt. Kort, helder en uitermate boeiend. Stof tot nadenken. Om te lezen en herlezen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.