Het belang van geld : een alternatieve wereldgeschiedenis
Niall Ferguson
Niall Ferguson (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Contact, 2007 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 927.3 FERG XXL |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Contact, 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 927.3 FERG |
31/12/2007
De honderd jaar na 1900 waren zonder twijfel de bloedigste jaren uit de moderne geschiedenis, veel gewelddadiger dan welk voorafgaand tijdperk ook, zowel in relatieve als in absolute cijfers". De jonge Schotse historicus Niall Ferguson (geb. 1964) ? verbonden aan Oxford en Harvard ? is de Jamie Oliver onder de Britse historici. Hij publiceerde tot nu toe vijf bestsellers met controversiële stellingen, die ook het "gewone" nieuws haalden. Zo schreef hij in The pity of war (Lane, 1998), zijn boek over de Eerste Wereldoorlog, dat Duitsland in 1914 een defensieve oorlog voerde, waarvoor Groot-Brittannië verantwoordelijk was. In Colossus (De Leeswolf 2004, p. 745) betreurde hij het feit dat de Verenigde Staten hun rol als enige imperiale grootmacht militair niet kunnen waarmaken. De grote oorlogen was aanvankelijk bedoeld als een vervolg op The pity of war, met de Tweede Wereldoorlog als centraal thema. Dat plan groeide uit tot een succesvolle BBC-televisiereeks, gewijd aan de hele bloedige 20e eeuw. Het daaraan gekoppelde boek van bijna 900 bladzijden verschijnt nu ook in het Nederlands.
Ferguson past opnieuw zijn succesrijke recept toe. Hij vertrekt vanuit een uitdagend theoretisch model, dat hij haast intuïtief aanvoelt. Primair bronnenonderzoek is niet aan hem besteed; hij werkt vooral op basis van secundaire literatuur en via een breed wereldwijd netwerk van lectoren en correctoren. Via de deductieve methode probeert hij dat model te bewijzen. Ferguson schrijft vlot en bekijkt de wereld vanuit vogelperspectief. Zo worden onvermoede verbanden blootgelegd. Het coherente verhaal wordt af en toe onderbroken door getuigenissen uit het verleden (citaten uit egodocumenten, speeches etc.), die het leesplezier verhogen. Toch moet de nodige terughoudendheid in acht worden genomen. Het boek weerspiegelt een door de auteur geprojecteerde en gewenste toestand en wordt daardoor in een strak keurslijf gedwongen. Ferguson heeft een aantal dada's die steeds weerkeren, zoals zijn geloof in de kracht van opeenvolgende imperia, die meer impact hebben dan de natiestaten. Hij is een financiële en economische historicus, wat leidt tot veel statistieken, tabellen en modellen. Culturele en mentale factoren lijken nauwelijks te bestaan. In dit boek ? dat toch pretendeert een universele verklaring te bieden ? komen dan ook weinig culturele en filosofische stromingen aan bod.
Ferguson stelt dat de traditionele militaire, economische en ideologische verklaringsmodellen van de historici van de 20e eeuw niet toereikend zijn. Hij meent dat drie verschijnselen het extreme geweld van de vorige eeuw kunnen verklaren: etnische conflicten, economische volatiliteit en wereldrijken-in-verval. De dieperliggende oorzaken van deze gewelddadige 20e eeuw zijn in Fergusons eigen samenvatting: "De potentiële instabiliteit van assimilatie en integratie, de sluipende verspreiding van de meme die sommige mensen identificeert als 'vreemdelingen', het licht-ontvlambare karakter van etnisch gemengde grensgebieden, de chronische volatiliteit van het economische leven van de twintigste eeuw, de bittere strijd tussen oude multi-etnische imperia en kortstondige imperiumstaten en de stuiptrekkingen die de neergang van de westerse dominantie markeerden". Het zwaartepunt van zijn relaas vormt de Tweede Wereldoorlog, "de grootste catastrofe aller tijden". De centrale delen drie en vier van dit boek zijn volledig aan de periode 1940-1945 gewijd. Deel één behandelt de periode 1901-1918 en deel twee het interbellum. In een kort (door de bocht) nawoord komt de hele naoorlogse periode aan bod, waarin hij erkent dat het geweld in het Westen weliswaar is afgenomen, maar zich heeft verplaatst naar de Derde Wereld. Grote structurele onderlaag vormt de teloorgang van het Westen. Fukuyama's theorie over de triomf van het Westen met Amerika als leidende wereldmacht is slechts een natte droom. In werkelijkheid bestuurde het Westen in 1900 ? onder leiding van de Britten ? de wereld. De 20e eeuw is een langgerekte crisis van de westerse imperia ten voordele van de Aziatische samenleving, die het evenwicht herstelde dat na 1500 was verloren geraakt.
Voor de toekomst slaat Ferguson een erg pessimistische en lichtjes apocalyptische toon aan. Hij stelt dat "de Oorlog van de Wereld" zal doorgaan: "Zolang mensen de vernietiging van hun medemensen beramen ? en zolang we doodsbang zijn (en daar op de een of andere manier toch ook naar uitkijken) dat onze grote metropolen verwoest worden ? zo lang zal deze oorlog zich, zo lijkt het, steeds weer blijven herhalen, en daarmee de grenzen van de tijdsrekening trotseren." De grote oorlogen is boeiende lectuur, maar met mate en met de nodige kritische zin te consumeren. [Gunter Bousset]
Drs. Maurits Groen
Waarom was de twintigste eeuw zo'n uitzonderlijk gewelddadige tijd waarin twee wereldoorlogen vele tientallen miljoenen slachtoffers maakten? Wat zijn de achtergronden van de verschuivende machtsverhoudingen? De Engelse historicus heeft op grond van die vraag met dit kloeke boek een zeer oorspronkelijke en persoonlijke, aantrekkelijk verhalende en bijzonder leesbaar opgeschreven analyse gemaakt. Gebaseerd op een grote hoeveelheid literatuur geeft hij zijn eigen, oorspronkelijke verklaring, die ingaat tegen de conventionele opvattingen. Ferguson ziet geen keurig met jaartallen afgebakende oorlogen, maar een continuüm aan regionale conflicten, die alles bij elkaar de ondergang van het Westen inluiden. Met twee katernen zwart-witfoto's, enkele grafieken en kaartjes in de tekst, talrijke voetnoten, een literatuuropgave en register. Het boek zal ongetwijfeld een discussie aanzwengelen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.