Jij, jij en jij
Per Nilsson
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2006 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14557 |
31/12/2006
Met 15 schrijft de Zweedse auteur Per Nilsson een tweede boek over de 17-jarige Jonatan. In 17 speelt hij een vrij passieve rol: bewusteloos door een alcoholvergiftiging ligt hij in een ziekenhuisbed met aan zijn zijde een vader die hij nauwelijks kent. De vader vertelt over de tijd dat hij zelf 17 was en over de misstappen die hij in zijn leven heeft begaan. 15 laat Jonatan zelf aan het woord. Hij brengt zijn vriendinnetje relaas over een aantal dingen die gebeurden toen hij 15 was en die hem voorgoed veranderden.
De 15-jarige Jonatan wordt op school ontzettend gepest door Nurmi, een rotzak die zich lijkt te vervelen wanneer hij niemand het leven zuur kan maken. Jonatan verzet zich nauwelijks en wil vooral niet toegeven dat hij gepest wordt. "Ik haatte dat woord, ik haat het nog steeds, 'gepest', ik werd niet gepest, alleen domme idioten werden gepest, dikke, bleke nerds of pukkelige genieën met veel te dikke brillen, zoals in Amerikaanse collegefilms, degenen die werden gepest hadden dat aan zichzelf te danken, ik werd niet gepest, ik was te slim om te worden gepest."
Ooit had Jonatan twee echte vrienden: Benjamin en Wilmer. De jongens groeiden samen op en deelden alles met elkaar. Jonatan blikt met heimwee terug op die periode. Wilmer is nu zowat de populairste jongen van de school en trekt vooral op met Nurmi. Wanneer Jonatan gepest wordt door Nurmi, houdt Wilmer zich meestal afzijdig, maar hij komt zelden op voor zijn vroegere vriend. Ook het contact met Benjamin is verwaterd. Benjamin is veranderd in een politiek bewuste jongen, die rebelleert en omgaat met "een paar van die in het zwart geklede types". Jonatan, die als de dood is om bij "een groep" te horen, gaat Benjamin en zijn nieuwe vrienden liever uit de weg.
Jonatan haat de uren die hij op school moet doorbrengen. Slechts één persoon maakt de schooldagen dragelijk: zijn achternichtje Tove. Dit beeldmooie meisje houdt Jonatan helemaal in haar ban. "Ik was allergisch voor school. Tove was mijn allergiemedicijn. Ik moest driemaal daags een dosis van haar hebben." Even lijkt het erop dat een relatie met Tove tot de mogelijkheden behoort. Op een feestje van Wilmer wordt Jonatan in een dronken bui erg intiem met zijn achternichtje. Een paar dagen later blijkt echter dat Tove iets heeft met Wilmer en niet in het minst geïnteresseerd is in Jonatan. Hij voelt zich belazerd, maar beseft tegelijkertijd dat hij zelf blind is geweest. Om aan de vaak ondraaglijke werkelijkheid te ontsnappen creëert Jonatan immers een fantasiewereld, die hij soms dreigt te verwarren met de realiteit. In die verzonnen wereld noemt Jonatan zichzelf De Zonneprins. Samen met zijn kompaan Tommy Lee strijdt hij, in Men In Black-achtige stijl, voor een organisatie die Gerechtigheid Overwint heet. In zijn dromen rekent Jonatan af met Nurmi en beleeft hij wonderlijke momenten met zijn "Princess".
Uiteindelijk is het Jonatans klasgenote Milla die hem doet inzien dat hij zijn fantasiewereld beter verlaat. De excentrieke Milla deinst er niet voor terug Nurmi op zijn plaats te zetten. Wanneer Nurmi haar dat op een dag betaald wil zetten, schiet Jonatan Milla te hulp. Er ontstaat een band tussen de beide 'slachtoffers' en Jonatan lijkt plots op een veel volwassener manier te kunnen omgaan met alles wat er gebeurd is.
15 valt op door zijn bijzondere compositie. Nilsson hanteert drie schrijfstijlen om het verhaal van Jonatan te vertellen. In de cursieve tekst is de 17-jarige Jonatan aan het woord. Hij spreekt zijn vriendin, en schijnbaar ook de lezer, rechtstreeks aan en geeft op die manier commentaar op wat er vroeger is gebeurd. Voorts zijn er de fragmenten over de Zonneprins. Nilsson brengt de fantasiewereld van Jonatan op een filmische, sfeervolle en gedetailleerde manier tot leven. De terugblikken op de tijd dat Jonatan 15 was, vormen tot slot de hoofdmoot van het boek. Korte zinnen zonder hoofdletters en punten volgen elkaar in een sneltempo op en zuigen de lezer mee naar het verleden van Jonatan. In het begin vraagt deze bijzondere stijl een zekere inspanning, maar eenmaal je de woordenstroom van Jonatan gewend bent, sla je, geboeid door de ontwikkeling van de gebeurtenissen, bladzijde na bladzijde om. Ook al bevat dit boek geen bloedstollende scènes, Nilsson creëert, o.a. door informatie achter te houden, een intrigerende spanning.
Nilssons taalgebruik is sober, maar vaak ook poëtisch, nu eens teder, dan weer hard. Jongeren zullen de directe aanpak van de schrijver ongetwijfeld waarderen. Nilsson wil niet betuttelen. Onverbloemd en realistisch schrijft hij over seksuele fantasieën en geweld. Vooral in de passages over Jonatans fantasiewereld schuwt Nilsson enige ruwheid niet. "En Willy Garwin vertelt over een paar jongens uit een buitenwijk die zijn bestraft vanwege een groepsverkrachting. 'We hebben kleerhangers in hun reet geduwd!' vertelt hij. 'Wat voor soort hangers waren het?' roept Tommy Lee. 'Van hout en ongeschuurd,' antwoordt Willy Garwin. Tommy Lee kijkt me aan met een scheve grijns."
Ook al is 15 een vervolg op 17, je kan de boeken zonder enig probleem los van elkaar lezen. Het wordt niet helemaal duidelijk wie Jonatans vriendinnetje is in 15 en hierbij kan het vorige boek opheldering bieden, al is dit gebrek aan informatie geenszins storend.
Op treffende wijze brengt Per Nilsson jongeren op weg naar volwassenheid in beeld. "ik bedoel ja ik voelde me soms ook wel volwassen ja heel vaak té volwassen maar dat kwam eerder doordat ik niet goed was in het tiener zijn eerder doordat ik wilde dat mijn jeugd over zou gaan zo snel mogelijk als een verkoudheid of een keelontsteking of een nare droom zou blijken te zijn waaruit ik kon wakker worden en die ik van me af kon schudden ik was volwassen in mijn hoofd maar verder nergens"
Per Nilsson schrijft in 15, zonder flauw sentiment, over opgroeien, zoeken, worstelen en verlangen. Herkenbaar en tóch verrassend. [Reine De Pelseneer]
W. van Es-Kik
De Zweedse schrijver, bekend van 'De geur van Melisse' (1998), voert je mee naar het leven en de fantasiewereld van de 15-jarige Jonatan. Dit, afzonderlijk te lezen, boek begint waar '17'* ophield. Jonatan nodigt z'n vriendin en tegelijkertijd de lezer uit om met hem ruim twee jaar terug in de tijd te gaan. Daar bevind je je eerst in een soort niemandsland, er zijn nog weinig oriëntatiepunten. Langzamerhand wordt duidelijk wat Jonatan in de derde klas van de middelbare school is overkomen. Zoals gebruikelijk is bij deze auteur is de vorm van het verhaal even belangrijk als de inhoud. In korte, bijna poëtische zinnen zonder interpunctie, met alleen af en toe een komma, krijgt de lezer een beeld van Jonatan die gepest wordt op school, teleurgesteld wordt in de liefde en dan vlucht in zijn droomwereld waarin hij de held is en afrekent met zijn tegenstanders. Deze wereld wordt koel en zakelijk in schreefloze letters beschreven. Een hard, maar ook ontroerend boek over fundamentele levensvragen. De bijzondere compositie met perspectiefwisselingen en de overtuigende stijl maken het tot een spannend, levendig verhaal waarin veel jongeren zich zullen herkennen. Vanaf ca. 13 jaar.
Veerle Uyttersprot
ua/an/22 j
De stoere avonturen van de zonneprins die in zijn strijd tegen het kwade vele doden sterft maar telkens weer als een feniks uit zijn as herrijst. Het dagelijkse wel en wee, (met de klemtoon op wee) van een vijftienjarige die het behoorlijk moeilijk heeft om zich op school te handhaven en daar als ik-personage in een soort litanie-vorm verslag over uitbrengt. Een overkoepelende structuur waarin duidelijk wordt dat het ik-personage inmiddels zeventien is geworden en dat hij zijn verhaal vertelt aan een ‘jij’, die op het einde van het boek een meisje blijkt te zijn, al komt de lezer niet te weten wie dat meisje is en wat ze betekent voor de ik. De achterflap van de roman giet de complexe verhaalstructuur van ‘15’ in een samenhangend overzicht: Jonatan vertelt zijn vriendinnetje over een aantal weken in zijn leven die beslissend voor hem zijn geweest. Hij is dan 15, wordt gepest door de grootste rotzak van de school en voelt zich een buitenstaander. Ter compensatie heeft hij een fantasiewereld gecreëerd waarin Gerechtigheid Overwint. Op het einde van het boek wordt duidelijk dat dit verhaal chronologisch thuishoort na ’17’, het andere werk van Per Nilsson waar Jonatan een rol in speelt; maar beide romans zijn heel goed los van elkaar te lezen. Auteur Per Nilsson giet Jonatans puberteitsproblemen in een originele vorm. De verhaallagen weerspiegelen verschillende facetten van Jonatans persoonlijkheid, maar het duurt even voor je daar als lezer een goed zicht op krijgt. Lezers die op zoek zijn naar een goed verhaal en geen boodschap hebben aan literaire experimenten zouden bij dit boek wel eens kunnen afhaken. En dit zou jammer zijn, want Jonatans moeizame jeugdjaren zijn zeer lezenswaard.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.