De onbereikbare binnenkant van het verleden : over de enscenering van het culturele erfgoed
Pascal Gielen
Pascal Gielen (Auteur), Rudi Laermans (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
LannooCampus, 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 497.3 GIEL |
31/12/2006
Een samenleving waarin de heilige koe vernieuwing heet, lijkt exclusief bezig met het heden en een beetje met de toekomst. Vergetelheid is haar tweede natuur geworden. Allicht ter compensatie wordt het erfgoed(beleid) de laatste jaren steeds ruimer ingevuld: naast de aloude monumentenzorg omvat het nu ook de volkscultuur en het immateriële erfgoed. Bovendien legt ook deze vorm van cultuurbeleid een sterke nadruk op publieksgerichtheid. Naar aanleiding van het Erfgoeddecreet van 2004 onderzocht het duo Gielen-Laermans van het Centrum voor Cultuursociologie (KU Leuven) in de eerste plaats theoretisch en reflexief, gedeeltelijk ook via veldstudie en bevraging van erfgoedparticipanten, de premissen en de praktijk van dit nieuwe erfgoedregiem. Ze ontwaren alom een toegenomen 'vererfgoeding', ook van het recente verleden. Anders dan geschiedenis bevordert die niet het contact met een afgebakend en inzichtelijk gekaderd verleden, maar creëert ze 'verledenheid'. Het gaat om een toon- en bezienswaardig verleden, dat politiek correct, volgens de heersende gevoeligheden, werd geselecteerd ten behoeve van een verstrooiende vrijetijdscultuur. Een heel knap hoofdstuk behandelt de fundamentele transformatie van 'Herinneren in een geglobaliseerd tijdperk' en gaat in op de rol van beelden en standaardisering. De auteurs wijzen erop dat geheugenarbeid voor een belangrijk deel ook vergeten inhoudt. Wat bij erfgoedensceneringen vaak onder de mat wordt geveegd, is de rol van diverse bemiddelaars tussen heden en verleden. Gielen en Laermans pleiten voor een 'genovelliseerde' erfgoedpresentatie, die met respect voor historische feiten in dialoog treedt met het verleden. "De historische enscenering wordt letterlijk als tijds- en plaatsafhankelijk gepresenteerd. Daaruit groeit het besef dat het verleden telkens weer door een immer bewegend eeuwig heden wordt betekend." De auteurs ontwerpen m.a.w. een erfgoedethiek waarmee ze zowel het beleid als de presentatie en perceptie van cultureel erfgoed tegen het licht houden. Hier en daar wordt naar voorbeelden van verantwoorde erfgoedpresentatie verwezen: het Gentse Huis van Alijn, het Ieperse museum In Flanders Fields. Het betoog had aan slagkracht gewonnen wanneer het ook in de theoretische gedeelten af en toe met concrete -- goede én slechte -- voorbeelden was toegelicht. Nu lijkt het alsof de auteurs theoretisch een vlijmscherp instrumentarium hanteren, maar als het over gebrekkige praktijk gaat ervoor terugschrikken man en paard te noemen. Moediger is dan weer het slothoofdstuk: een gesprek waarin beide onderzoekers kritische vragen plaatsen bij hun eigen onderzoek en uiteenzetten wat hun na aan het hart ligt bij het geheugenwerk dat erfgoedbeleid en -presentatie zijn. De grondigheid van deze reflectie vormt een uitdaging voor ieder die bij de omgang met erfgoed is betrokken. [Erik de Smedt]
Redactie Vlabin-VBC
Naar aanleiding van het Vlaamse Erfgoeddecreet van 2004 onderzocht het duo Gielen-Laermans van het Leuvense Centrum voor Cultuursociologie theoretisch en reflexief, en voor een stuk ook via veldstudie en bevraging van erfgoedparticipanten, de premissen en de praktijk van het nieuwe 'erfgoedregiem'. De auteurs ontwerpen een erfgoedethiek waarmee ze zowel het beleid als de presentatie en perceptie van cultureel erfgoed kritisch tegen het licht houden. Hier en daar wordt naar goede praktijken verwezen: het Gentse Huis van Alijn, het Ieperse In Flanders Fields. Het betoog had aan slagkracht gewonnen wanneer ook de theoretische gedeelten met concrete -- goede én slechte -- voorbeelden waren toegelicht. Moediger is het gesprek waarin beide onderzoekers kritische vragen plaatsen bij hun eigen onderzoek en uiteenzetten wat hun na aan het hart ligt bij het geheugenwerk dat erfgoedbeleid en -presentatie zijn. Deze grondige, inspanningen vergende reflectie vormt een uitdaging voor ieder die bij het Vlaamse erfgoed is betrokken. Het boek sluit af met een selectieve bibliografie, maar geen index.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.