Jonas en de visjes van Kees Poon
Harm De Jonge
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Veen, 2003 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GODSDIENST : 290 VISS |
31/12/2003
De auteur, wetenschapsjournalist en atheïst, stelt vast dat vele Nederlanders buitenkerkelijk zijn, weinig of helemaal niet geïnteresseerd zijn in geloofszaken, en ook agnostisch zijn. Ofschoon de onkerkelijkheid zich verder doorzet, blijken vele mensen niet minder gelovig maar wel bijgeloviger te worden. Een 'piepkleine' groep van de bevolking beleeft zijn ongeloof als een bewuste manier/keuze van in-het-leven-staan. Visser wou weten wat zijn collega's ongelovigen beweegt om zo te denken en te leven? De bundel opent met een gesprek met Hafid Bouazza, een ongelovige Marokkaan. De gesprekspartner verhaalt hoe hij tot ongeloof kwam, en merkt op dat het bijzonder moeilijk is voor islamitische mensen om zich als ongelovig te bekennen. Men kan het hoofd worden ingeslagen. Vervolgens komen nog tien wetenschapsmensen, filosofen en kunstenaars -- allemaal mannen van Nederlandsen huize -- aan het woord. Zij beschrijven de weg die ze volgden naar het atheïsme. Ze stellen vast dat zij niet één onweerlegbaar argument kennen dat voor het bestaan van God zou pleiten, 'God' die tegenwoordig ook wel 'iets' wordt genoemd. Daarom beschouwen ze ongeloof dan ook niet als een religie zonder God, zoals vele gelovigen doen. Alle interviews maken -- op niet mis te verstane wijze -- duidelijk dat de empirische wetenschappen in positivistisch-evolutionistisch perspectief de hele horizon van hun denken en doen bepalen en hun standpunt a priori vastligt. Wat buiten de positieve wetenschappen valt, wordt uitgesloten, zodat hun stellingname als sterk cartesiaans-rationalistisch overkomt. Als filosofen doen ze de traditionele filosofie heel negatief af, en ontzeggen aan de filosofie een ander, 'hoger' niveau van denken. Zo promoveren de sprekers hun eigen wetenschappelijk uitgangspunt tot een metafysische waarheid, die hen in een paradoxale positie tegenover zichzelf plaatst. Opvallend is de kritiek die de islam moet incasseren, al vragen de auteurs zich af, hoelang die kritiek in multicultureel Nederland nog mogelijk zal zijn, zonder het leven erbij in te schieten. De auteurs stellen vast dat zij aanvaarden dat mensen geloven, maar dat gelovigen dikwijls niet aanvaarden dat zij niet geloven, zodat waarachtige wederkerigheid moeilijk wordt. De gesprekken brengen nogal bekende stereotiepe vragen rond leven en dood, kritiek op kerkelijke standpunten, en het verwerpen van dogma's -- die ze nauwelijks van nabij hebben bestudeerd -- ter sprake, maar diepere waarden als vriendschap of liefde komen nauwelijks of helemaal niet aan bod.
De bundel is interessant inzoverre hij laat kennismaken met een wetenschappelijk-positivistische, relativerende, postmoderne benadering van mens en wereld, en waarbij heel wat vraagstellingen en antwoorden nogal banaal en plat hollands overkomen. Als dat alles is wat de radicale ongelovigen aan hun medeburgers te bieden hebben, dan vrees ik dat de groep overtuigde atheïsten 'piepklein' zal blijven, vermits vele 'domme' mensen meer in het leven zien dan wat hier als 'verantwoorde' levensbeschouwing wordt aangeboden. [Frans Peerlinck]
Drs. J. Kleisen
Met alle respect voor gelovigen presenteren elf wetenschapsbeoefenaars, filosofen en kunstenaars zich hier als overtuigd atheïst of zelfs als antigodsdienstig. Rationaliteit dragen zij hoog in het vaandel. Religie zien zij als 'een belediging voor het gezonde verstand' (Max Pam), als 'brandstof voor agressiviteit' (Crombag) en als gericht op 'het monddood maken van andersdenkenden' (Bouazza). Kousbroek hekelt ook haar gebrek aan humor. Behalve de christelijke orthodoxie krijgt ook de islam het te verduren (Bouazza, Kousbroek, wijlen Peter Schat); zegt de Koran niet 'Ongelovigen zullen tot brandstof voor de hel dienen'? Atheïsme is voor de geïnterviewden een waarborg voor vrijheid en moraliteit. Humanistisch Verbond, joods geloof, New Age en agnosticisme zien zij niet als reëel alternatief. Dat men bij individuele personen, ongeorganiseerd dus meestal, ook onbelijnd, tolerant religieus denken tegenkomt, valt buiten hun waarneming. Lezing van het boek is zeker ook voor intellectuele gelovigen aan te bevelen: geloof dat niet tegen rationele bestrijding kan, neigt tot obscurantisme en, inderdaad, intolerantie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.