Vlinders in je buik, brok in je keel
Annika Thor
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lemniscaat, cop. 2002 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : IK EN DE WERELD : VERHALEN : THOR |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2002 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : THOR |
31/12/2005
Lemniscaat brengt de derde druk uit van wat in het 'Algemeen Dagblad' als een "Zweedse prachtserie" wordt omschreven. Dit citaat prijkt dan ook trots op de achterflap van het boekenkwartet waarmee de Zweeds-joodse schrijfster Annika Thor het leven van twee Oostenrijkse meisjes tijdens de Tweede Wereldoorlog beschrijft. Of beter: ze ontpopt zich als het sprekende geweten van het oudste zusje, Steffi, dat de verantwoordelijkheid voor haar jongere zusje combineert met de problemen die opgroeien met zich meebrengt.
Annika Thor slaagt erin om de lezer mee te voeren naar de eerste helft van de vorige eeuw door de even doordachte als eenvoudige manier waarop ze zich in en uit het hoofd van het hoofdpersonage, Steffi, verplaatst. Ze gebruikt een accurate, sfeervolle beschrijving van ruimtes en unieke situaties niet zelden als verrassende introductie van een nieuwe scène, een nieuwe gebeurtenis, een nieuwe gedachte, een nieuwe fase in het leven van Steffi en haar jongere zusje Nelli. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de vier boeken een titel dragen die naar Thors liefde voor ruimte refereren.
In Een eiland in zee worden de joodse zusjes -- Nelli en Steffi -- door hun ouders uit Wenen weggestuurd en ondergebracht bij gastgezinnen in Zweden. Nelli komt bij de gemoedelijke tante Alma terecht en Steffi bij de ogenschijnlijk stijve en koele tante Märta. Steffi voelt zich op één van de duizenden eilandjes die de Zweedse kustlijn sieren als aan het einde van de wereld waar de horizon de grens met de oneindigheid vormt. Terwijl de jonge Nelli zich sneller en probleemlozer integreert en langzaam maar zeker haar moedertaal verleert en vloeiend Zweeds begint te praten, worstelt de oudere Steffi met zichzelf, de vragen die ze zich stelt over de toekomst, haar ouders en de gereserveerde tante Märta. Langzaam maar zeker raakt ook Steffi geïntegreerd. Ze maakt uitstekende vorderingen op school, ze kan het goed vinden met de rustige echtgenoot van tante Märta, oom Evert, ze vindt in Vera uiteindelijk een oppervlakkige maar lieve vriendin. Het leven op het eiland blijkt een ideaal onderkomen, een tussenstop in haar leven. Want Steffi wil geen eilandbewoner worden, ze wil haar leven niet slijten als huismoeder. Ze wil arts worden, net als haar vader. Daarom verlangt ze naar de stad, naar Gothenburg, om verder te studeren. Aanvankelijk zijn haar pleegouders daar niet voor te vinden. Tot de zomergasten, een doktersfamilie uit Gothenburg, komen en de vrouw voorstelt dat Steffi de kamer van haar dochter krijgt die het huis zal verlaten.
Tussen deze verwikkelingen door blijft de hunkering naar brieven van haar ouders Steffi's leven domineren. Zowel Steffi als haar ouders schrijven wat ze denken te moeten schrijven. Ze verbergen de pijnlijke waarheid. De ouders vertellen niet dat voor de joden het leven in Wenen steeds gruwelijker wordt, Steffi vertelt niets over haar angsten, verdriet of heimwee... Terwijl Nelli haar verleden uit haar leven speelt en zich schaamt voor haar anders zijn, trachten Steffi en haar ouders met hun brieven en denken het verleden met de toekomst te verbinden en het heden te overleven. Overlevend op een eiland in de zee, of als een eiland in de zee. Eenzaam, veilig, wachtend op verheugende signalen van op het vaste land.
Hoe het verder gaat
Normaal gezien had Thor het bij dat eerste boek willen laten, doch de verleiding om de personages te volgen tot het einde van de oorlog was zowel bij de auteur als bij het lezerspubliek te sterk. Er volgden nog drie sterke boeken die het best in chronologische volgorde gelezen worden: De lelievijver, De donkere diepte en Op open water.
De titel De lelievijver duidt op de plek in een park te Gothenburg die zo waardevol is voor Steffi. Aan die vijver droomt ze over Sven, de zoon van de doktersvrouw die ze al leerde kennen toen het doktersgezin te gast was in het huis van tante Märta en oom Evert. De vijver is een plek waar ze kan nadenken en tot rust komen. Een periode die vooral door gefantaseer over een verkering met Sven gedomineerd wordt. Gelukkig leert ze Maj kennen, die een schitterende en nuchtere vriendin zal worden.
Het opmerkelijke aan dit en de volgende boeken is de minder expliciete aanwezigheid van het verlangen naar vroegere tijden. Heel mooi verweeft Thor de bekommernis om haar ouders doorheen Steffi's voortrazende bestaan. Steffi mag, wil en kan niet wachten tot de oorlog voorbij is om haar leven verder te zetten. Dus ze wordt verliefd, liegt over romantische avontuurtjes... Tevens wordt ze gepest vanwege haar joodse achtergrond en achtervolgd door haar verleden. Die mentale drukte maakt dat ze weinig aandacht heeft voor Nelli. Wat Steffi soms schuldbewust beseft zonder dat ze er iets aan kan doen. Nelli heeft veel meer dan Steffi gekozen voor een veilig eilandbestaan. Nelli is haar leven als het ware herbegonnen. Als Zweedse puber.
Soms laat de schrijfster die drukte iets te veel toe waardoor de momenten waarop het denken aan de ouders prominent aanwezig is net te weinig kracht en gewicht meekrijgen.
In De donkere diepte verwijst de titel naar de afgrond waarin Steffi figuurlijk stort waneer ze van haar vader de brief krijgt dat moeder gestorven is. Hun tengere mama kampte met gezondheidsproblemen, waardoor ze niet naar Amerika konden vluchten en dat heeft verstrekkende gevolgen voor het gezin. De dood van haar moeder is ook voor Nelli een schok. Ze lijkt plots te beseffen dat ze zichzelf verloochent, dat wil ze niet langer want haar moeder -- haar uiterlijke schoonheid én de schitterende zangstem -- leeft door in haar dochter. Nelli wil niet langer een nukkige puber zijn. Ze maakt zich op om net als Steffi een vrouw met een toekomst te worden. Zangeres misschien? Huisvrouw wellicht. In tegenstelling tot Steffi koestert ze geen verlangen om Zweden ooit te verlaten. Ze is er gelukkig.
Ondertussen is Steffi ingetrokken bij haar beste vriendin Maj (nadat ze gedenigreerd werd door Svens ouders én ze ontdekte dat Sven geen interesse had in een liefdesrelatie met haar) en maakt er deel uit van het even chaotische als gezellige gezin waar ze met z'n tienen rond de tafel zitten. Steffi en Maj werken hard om naar het gymnasium te mogen en ondertussen wacht Steffi bang af op nieuws van haar vader. Ze vermoedt dat haar vader in een kamp in Polen zit en vreest het ergste.
Uiteindelijk komt alles goed, heel goed zelfs. Het is de vraag of de auteur die keuze ook gemaakt zou hebben als het om een boek voor volwassenen was gegaan. Voelde ze zich verplicht om naar een hoopvol einde toe te werken?
Op open water start met de uitbundige feestvreugde die het einde van de oorlog ontketende. Steffi en een joodse vriendin, Judith, gaan op zoek naar overlevenden. Judith vindt jaar zuster terug die uiteindelijk aan tuberculose overlijdt, wat Judith de waanzin in drijft. Steffi vindt iemand terug die haar vader ontmoet heeft maar niet weet waar hij nu is, ergens op aarde of in de hemel...
Steffi gaat van het ergste uit, Nelli hoopt dat tante Alma en oom Sigurd haar zullen adopteren. De zusjes besluiten niet op het verrassende aanbod van hun tante Emily in te gaan en laten haar weten niet naar de Verenigde Staten over te komen. Maar dat is buiten de schoonheid van het lot om gerekend ...
Eindigen in schoonheid
Je leest de boeken in een adem uit en als je de laatste letter gelezen hebt, wil je alleen maar meer. De inhoud verraadt Thors bekommernis om de herinnering aan dit vreselijke hoofdstuk uit de wereld geschiedenis op een pure en mooie manier levend te houden. Thor verstaat de kunst om gruwelijke gebeurtenissen subtiel weer te geven. Haar heldere schrijfstijl is dé troef is om jongeren op een aangename leesbeurt te trakteren die hen bovendien sensibiliseert voor en informeert over de gruwelijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tegelijkertijd is dit een vierdelige Bildungsroman waar vele jongeren zich in kunnen herkennen. [Els Van Steenberghe]
Redactie
In dit vierde en laatste deel over de joodse zusjes Steffi en Nelli is het eindelijk vrede geworden. Zweden, waar de meisjes sinds 1939 in pleeggezinnen wonen, viert feest, maar Steffi en Nelli maken zich zorgen over hun toekomst. Leeft hun vader nog, blijven ze in Zweden of moeten ze kiezen voor familie in Amerika? Met veel inlevingsvermogen zet de auteur de onzekerheid van de twee zusjes neer die intussen 12 en 18 jaar zijn. Hun groei naar volwassenheid met de hopeloze liefde van Steffi voor Sven en Nelli's gevoel een buitenstaander te zijn wordt roerend beschreven. Het is knap zoals de schrijfster zich beurtelings in beide meisjes verplaatst. Dit verhaal dat in de tegenwoordige tijd met veel directe dialogen is geschreven, laat zich eventueel zelfstandig lezen, maar komt beter tot zijn recht als vervolg. Vanaf ca. 12 jaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.