De republiek
Joost de Vries
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ESSAY : DEVR |
Sam De Wilde
ru/eb/06 f
'De gelukkigste man van Nederland' is niet de meest gebruikelijke bijnaam van Mark Rutte. De Nederlandse regeringsleider aan wie geen enkel schandaal blijft kleven, wordt vaker vernoemd naar de antiaanbaklaag van pannen: teflon Mark.
Wie achter de titel van Joost de Vries' nieuwe essaybundel echter een kritiekloze lofrede aan het adres van een van de langst zittende premiers in de Europese Unie verwacht, komt enigszins bedrogen uit. Zeker, er spreekt een vreemdsoortige bewondering uit De Vries' stukjes over 's mans alledaagsheid en de tijdgeest waarin die perfect lijkt te passen, maar de schrijver presenteert ook de rekening: 'Hij is een premier die er prat op gaat geen allesverklarende visie voor de maatschappij te hebben, terwijl zijn liberale economische politiek wel het allesverklarende feit is dat de maatschappij maakt zoals ze nu is.' Met bewonderaars als Joost de Vries heb je geen criticasters meer nodig
samenleving
Toch is het net dankzij dat evenwicht tussen oprechte fascinatie en even oprechte kritiek dat de essays over Rutte de interessantste teksten uit deze bundel zijn geworden. Als een volleerd essayist vertaalt de romancier zijn hoogstpersoonlijke interesses naar een coherent verhaal over de tijd waarin we leven. Ook Vlaamse lezers die niet meer heel precies weten wie Gerrit Zalm, Rita Verdonk en Halbe Zijlstra ook alweer waren, kunnen genieten van de manier waarop De Vries via de Nederlandse politiek iets over de (inter)nationale psyche vertelt. In De gelukkigste man van Nederland schetst de auteur geen portret van een politicus, maar een portret van de samenleving waarin die politicus groot geworden is.
Die maatschappij is er niet alleen een van Rutte's vooruitgangsoptimisme, maar ook een van klimaatproblemen, eenzaamheid, racisme en identiteitspolitiek. Ook daar laat De Vries zijn licht op schijnen, alleen niet altijd met dezelfde wattage als in zijn Rutte-stukken. Vooral de essays waarvan hij zelf erkent dat ze 'het etiket non-fictie niet kunnen verdragen' vallen uit de toon. Ruiterlijk toegeven dat je droomde van het onbereikbare niveau van voorbeelden als Geoff Dyer, David Foster Wallace of Norman Mailer is lekker meta en lijkt heel eerlijk, maar de stukken alsnog bundelen terwijl de lezer net zo goed Dyer, Foster Wallace of Mailer zelf had kunnen lezen, doet toch iets af aan de schijnbaar oprechte zelfevaluatie.
Zelfreflectie
Nu is Joost de Vries lezen nooit een straf. Geen weldenkend weekblad zou zijn stukken weigeren, maar die waarin de sprong van anekdotes en interesses naar bredere maatschappelijke kwesties net iets minder gracieus gemaakt wordt, behoefden niet noodzakelijk een langer leven in een essaybundel. De recensies al helemaal niet. Elke kanttekening bij Rutger Bregmans goednieuwsshow is terecht (wat moet het de historicus trouwens pijn doen om 'de passende intellectueel' genoemd te worden voor 'een tijdperk waarin Mark Rutte eindeloos premier is') en ook de mankementen van Ilja Leonard Pfeijffers kapot bejubelde roman Grand Hotel Europa mochten weleens op een rijtje gezet worden, maar het levert geen hoofdstukken op waarvoor je De gelukkigste man van Nederland later nog eens opnieuw uit de kast trekt.
In het opvallendste stukje zelfreflectie uit deze losse verzameling essays beweert Joost de Vries dat zijn probleem bij het schrijven van fictie is dat hij altijd alles wat hij weet 'op een of andere manier wil samenballen op papier'. Hetzelfde geldt voor de hier verzamelde non-fictie, maar waar het zijn romans tegelijkertijd speels en rijk maakt, dreigt het overmatige citeren in de essays De Vries' eigen ideeën soms te bedelven. Dat is jammer, want waar ze toch komen bovendrijven blijken ze steevast meer dan de moeite waard.
Prometheus, 224 blz., 19,99 €.
Drs. J.H. van Capelleveen
Joost de Vries is adjunct-redacteur bij het weekblad De Groene Amsterdammer. Deze essaybundel bevat opstellen en soms verhalen over diverse onderwerpen. Hij begint met een schets over minister-president Mark Rutte en bespreekt vervolgens de tactieken van de Amerikaanse oud-president Lyndon Baines Johnson (1908-1973). Andere onderwerpen zijn de publicist Rutger Bregman, de bokser Badh Hari en de schrijver Ilja Leonard Pfeijffer. Vaak vult hij het een of ander met zijn eigen fantasie aan. Met een persoonsregister wordt het boek afgesloten. Fragmenten van sommige essays verschenen in andere gedaanten, onder meer in De Groene Amsterdammer. De kanttekeningen bij het boek van Bregman komen het beste uit de verf. Deze uiteenlopende essays en verhalen zijn vooral bestemd voor geavanceerde lezers met een grote belezenheid over verscheidene onderwerpen en die niet vlug het spoor bijster zijn.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.