Verdraaide tijd : roman
Wlodzimierz Odojewski
Wlodzimierz Odojewski (Auteur), Charlotte Pothuizen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Em. Querido's Uitgeverij, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ODOJ |
Max Temmerman
i /un/07 j
Zomer 1939. Marek is negen en aan de vroegrijpe kant. Hij beleeft een groeispurt: wie hem een tijd niet meer zag, begroet hem steevast met de vaststelling dat hij erg groot is geworden, bijna een man al. De pubertijd bestond toen nog niet, wat psychologische ontwikkeling betreft, was het alles of niets en Marek voelt dat hij stilaan voor het alles zal moeten kiezen.
De omstandigheden zijn er dan ook naar. Volwassenen praten op fluistertoon over moeilijke onderwerpen en kappen hun gesprekken abrupt af als er kinderen in de buurt zijn. Nu en dan herkent hij begrippen uit de avonturenromans die hij leest. Mobilisatie. Artillerie. Oorlog. De betekenis van deze woorden dringt tot hem door naarmate de buitenwereld steeds harder op de poorten beukt van de idylle die zijn familie tijdens die warme zomer voor zichzelf in stand tracht te houden.
Met die familie heeft Marek het overigens getroffen. Zijn ouders, grootouders en de zussen van zijn moeder behoren tot de Poolse gegoede burgerij. Een klasse die zowel in de stad als op het platteland vertoeft, met gouvernantes en huispersoneel in haar kielzog; een klasse ook die het gewend is toerist te spelen, de pracht en praal van verre buitenlanden en exotische steden op te zoeken. Zoals Venetië. Zowat Mareks hele familie is daar al geweest. Zijn grootouders kwamen er al in 'voor hem legendarische tijden toen de reis naar de lagunestad maar half zo lang duurde, omdat er geen grenzen gepasseerd hoefden te worden'.
Geheimzinnige bron
Marek popelt van verlangen om samen met zijn moeder de familietraditie in ere te houden - de treintickets zijn geboekt, hij heeft plakboeken vol afbeeldingen verzameld en de namen van de meest legendarische locaties en bezienswaardigheden uit het hoofd geleerd, als de oorlog een serieuze stok in de wielen steekt.
Hun reisplannen vallen in het water, vader wordt opgeroepen en moeder en zoon trekken naar het platteland, naar de geborgenheid van het bucolische domein en de art-nouveauvilla van tante Weronika.
Twee gebeurtenissen leiden daar de aandacht af van de nakende horror. Er zijn de meisjes die overal opduiken, in de eerste plaats zijn favoriete nichtje Karolina. Maar vooral is er de geheimzinnige bron die plots door de keldervloer breekt. Het frisse, drinkbare water zet langzaam de ruime kelders van de villa blank.
Singer-naaimachine
De novelle wordt wel heel romantisch, bijna sprookjesachtig, als tante Barbara - het enige familielid dat Venetië enkel uit boeken kent - van de heilzame bron in de kelder gebruikmaakt om er de lagunestad na te bootsen. 'De deuren van alle ruimtes stonden wagenwijd open, zodat er een uitgestrekt stelsel ontstond van gangen, kanalen en de haven bij de trap, waar van twee oude Singer-naaimachines met planken erop de Basiliek van San Marco was ontstaan, met uitzicht op inhammen, pleintjes en straatjes in de kleinere en grotere zijruimtes, […] het licht dat door de ramen uit de tuin naar binnen viel verlichtte de ruimtes groenig goud en brak op het oppervlak, glansde en glinsterde [...] en leek precies op de echte stad drijvend boven het water.'
Misschien is deze vergelijking te vergezocht romantisch, maar voor een verhaal zoals dit mag het: het lijkt geen toeval dat Odojewski (1930-2016) het jongetje met Venetië verbindt. Zoals Marek zich tot de buitenwereld verhoudt - de dreiging van de oorlog die in de lucht hangt en soms angstaanjagend dichtbij komt, de wereld van de volwassenen die slechts nu en dan een geheim prijsgeeft en die lijkt op een moeilijke puzzel waarop je je blindstaart - is dat niet net hoe Venetië zich als een fata morgana toont aan bezoekers? In de verte ligt de stad te schitteren in het reflecterende water dat haar omgeeft, maar eens je haar nadert en binnendringt, wordt ze ongrijpbaar en verdwaal je onverbiddelijk in het magnifieke doolhof van haar kanalen, bruggen, steegjes en pleinen. Wie er middenin zit, is onvermijdelijk het overzicht kwijt.
Een zomer in Venetië is in de eerste plaats een wonderlijke ode aan de fantasie als bron van veerkracht in moeilijke tijden. Maar ook heimwee, melancholie en verlatingsangst spelen een centrale rol. De gevoelens begeleiden de puber die begrijpt dat hij een stap moet zetten, dat de zomer die hij beleeft wel eens de laatste kan zijn van de ongedwongen, zorgeloze soort. Hij moet zich klaarmaken voor de overkant, hij moet een brug over. Er is geen betere stad denkbaar om die metafoor gestalte te geven.
Vertaald door Charlotte Pothuizen, Querido, 120 blz., 17,99 € (e-book 11,99 €).
J.J. Wolrich
Marek is een jongen die er van droomt om naar Venetië te gaan. Zolang hij zich kan herinneren reist zijn familie er veel naar toe. In de zomer van 1939 mag hij met zijn moeder mee naar Venetië en hij leest boeken en knipt plaatjes uit van de stad. Maar dan gaat de reis niet door. Hij begrijpt het niet zo goed, maar ze gaan naar zijn tante op het platteland in Polen. Langzaamaan beseft hij dat er oorlog komt. In de kelder van het huis ontdekt hij een plas water die snel groter wordt: een geneeskrachtige bron. Zijn tante komt met het voorstel om beneden in het water Venetië na te bouwen en met oude spullen bouwen ze de stad na. Hun fantasiewereld verdrijft de werkelijkheid van de oorlog. Geschreven in een prachtige, poëtische taal. In het verhaal voel je als lezer steeds de dreiging van de oorlog en word je vanaf het begin meegenomen in de gevoelswereld van een jongen van circa tien jaar. Duidelijke druk. Eerste boek van de Poolse auteur (1930-2016) dat in het Nederlands is vertaald.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.