Vragen deed je niet
Lida Winiewicz
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Em. Querido's Uitgeverij, 2018 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 935.4 WINI |
Maria Vlaar
ob/kt/05 o
Wenen, de voormalige hoofdstad van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk, werd in de periode tussen de wereldoorlogen een provinciestad die er niet meer toe deed, en die in 1938 zonder slag of stoot door de troepen van Hitler werd ingenomen. Het is de wereld die Stefan Zweig zo meesterlijk beschreef in het autobiografische De wereld van gisteren.
Tot die tijd woonden er veel Joden, vaak in gemengde families, en huisvestte Wenen een gesofisticeerd, welvarend milieu waarin schrijfster en vertaalster Lida Winiewicz in 1928 werd geboren. In haar eerste boek dat in het Nederlands vertaald is, vertelt zij over haar jeugd. Met herinneringen als deze wordt de literatuur en het collectieve geheugen echt verrijkt.
Winiewicz herinnert zich de kleinste details: de namen van de vrijers van de dienstmeisjes, de geur van goulash in een trappenhuis, de overlevingsstrategieën aan het einde van de oorlog: 'Tante Jetti bakte flensjes op de strijkbout'. Haar ouders traden uit de katholieke kerk; haar halfjoodse vader werd socialist. Na de vroege dood van haar moeder hertrouwde haar vader, waardoor Lida er een rijke familietak bij kreeg. Met mooie pen beschrijft ze de vele kleurrijke familieleden, de rijkdom en de armoede. Pijnlijke herinneringen soms, vooral als papa met zijn nieuwe vrouw - van Joodse komaf - naar Parijs vlucht en de voor een kwart joodse Lida en haar zusje achterlaat. 'Ik laat jullie nooit in de steek!' zegt hij nog, maar de waarheid is anders. De ontbinding van het huishouden wordt een ontluisterende Werdegang, waarbij het doorzettingsvermogen van de eigenwijze Lida ontroert. In het kinderpension Semmering laat tante Gerty niet na Lida en haar zus voortdurend te wijzen op hun slechte gedrag. 'Die twee zijn een hopeloos geval. Maar dat is ook niet verwonderlijk. Je huwelijk was een vergissing', schrijft Gerty aan haar zus in Parijs. En de eerst zo aardige meneer Hofer, een cafévriend van haar vader, die gekscherend zei met Lida te willen trouwen 'als je later groot bent', verjaagt haar nu: 'Verdwijn, Jodengebroed!' De grote familie spat uit elkaar. 'Oma is gelukkig dood. Op tijd ingeslapen.'
Soms springt Winiewicz - zoals het herinneringen die associatief opkomen betaamt - van de hak op de tak. Ze lardeert haar verhaal met uitroeptekens en becommentarieert zichzelf met-de-wijsheid-achteraf van een oude dame, zoals in de simpele constatering 'Puberteit vindt niet plaats' als ze beschrijft hoe ze in de schuilkelder wacht op de bevrijding door de Russen: ze heeft wel iets anders aan haar hoofd. Haar herinneringen zijn op zich niet verrassend of bijzonder, maar toch levert De verloren toon, prachtig vertaald door Elly Schippers, een mooi inkijkje in een leven van een Oostenrijks meisje dat zangeres wilde worden, maar schrijfster is geworden.
Vertaald door Elly Schippers, Querido, 192 blz., 18,99 € (e-boek 11,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Der verlorene Ton'.
J. IJbema
Autobiografische herinneringen aan haar Weense jeugd van een in Oostenrijk bekroonde schrijfster (1928). In korte episodes die met elkaar één geheel vormen, vertelt zij aanvankelijk over vrij gewone belevenissen uit haar betrekkelijk onbekommerde kindertijd, die een dramatische wending krijgt als de nazi's in 1938 aan de macht komen. Haar halfjoodse vader en joodse stiefmoeder emigreren naar Frankrijk – waar ze het noodlot niet kunnen ontlopen; zij en haar zus blijven achter en overleven bij familie. Geen weids historisch panorama, maar de alledaagse belevenissen maken de geschiedenis wel ontroerend invoelbaar. Een persoonlijk verslag in levendige, montere taal vol ironische understatements. Lezenswaardig en zeer toegankelijk door het gebruik van de tegenwoordige tijd en de chronologische opbouw.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.