Mon grand appartement
Christian Oster
Christian Oster (Auteur), Kiki Coumans (Vertaler), Katrien Vandenberghe (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Vleugels, © 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : OSTE |
Marijke Arijs
ob/kt/20 o
Achttien jaar na de publicatie van het origineel is Mon grand appartement van Christian Oster (68) eindelijk in het Nederlands vertaald, en dat werd verdorie tijd. De roman werd in 1999 bekroond met de Prix Médicis, maar geen enkele uitgever in ons taalgebied wilde er toen zijn broek aan scheuren. De auteur publiceert namelijk bij Minuit, een uitgeverij die lange tijd synoniem was met nouveau roman, experimenteerdrift en onverkoopbaarheid, al was daar tegen die tijd al verandering in gekomen. Met auteurs als Jean Echenoz, Jean-Philippe Toussaint en Christian Gailly was er een nieuwe en leesbaarder generatie aangetreden. Deze minimalisten, vertegenwoordigers van de zogeheten nouveau nouveau roman, hebben evengoed een broertje dood aan anekdotische intriges en psychologisch geneuzel, maar staan tenminste wel garant voor stilistisch vernuft, lichtvoetigheid en gortdroge humor. Van de achttien romans die Oster de voorbije dertig jaar bij elkaar schreef, waren tot nu toe alleen Volleybal (1990) en In de trein (2014) voor ons taalgebied ontsloten.
In zijn boeken voel je je vrijwel onmiddellijk thuis, want er wordt gemoedelijk gekeuveld over ditjes en datjes, terwijl het absurde door kieren en gaten naar binnen dringt. Zijn favoriete hoofdpersonages zijn sympathieke mislukkelingen, die net door hun vriendin zijn gedumpt of onhandige toenaderingspogingen ondernemen tot een nieuwe vlam, weliswaar zonder er echt in te geloven. Gavarin, een van die zachtaardige losers, vraagt in de openingszin van Mijn grote appartement het woord en geeft het vervolgens niet meer af, want de antihelden van Oster zijn onstuitbare kletskousen. Met hun gekwebbel houden ze de eenzaamheid buiten de deur. In het Frans heet de protagonist overigens Gavarine. In het Nederlands is hij om onnavolgbare redenen zijn eind-e kwijtgeraakt.
Sleutels
Van het grote appartement uit de titel krijgen we de binnenkant niet te zien, want Gavarin is de tas kwijt waarin zijn huissleutels zaten. En dus staan we twee hoofdstukjes lang te schilderen voor de gesloten deur van zijn onderkomen, dat net zo leeg is als zijn leven, want behalve zijn sleutels is onze held in korte tijd ook zijn werk, zijn vriendin, zijn tas en zijn schaarse illusies kwijtgeraakt. Niet dat hij daar vreemd van opkijkt, want de man is vertrouwd met de 'geborgenheid van het lijden'.
Catastrofes maken een wezenlijk deel uit van zijn bestaan: 'Het ergste verwachten, iets ergers dan onderuitgaan, en intussen op je gezicht gaan, dat was zo'n beetje mijn visie op het leven'. Zijn enige ambitie in dit tranendal is een beetje liefde, maar vrouwen gaan bij bosjes bij hem weg. 'Wie liefheeft komt het meest liefde tekort', constateert hij berustend.
Op die sleutels na was zijn tas leeg. Die lege tas is de perfecte metafoor voor zijn eenzame bestaan. Na de aanschaf van een gloednieuw exemplaar voert het telefoontje van een oude ex hem naar het zwembad, waar hij een nieuwe, hoogzwangere vrouw ontmoet, voor wie hij onmiddellijk besluit te vallen. Het is een sprong in het diepe, maar per slot heeft Gavarin altijd al een kind willen hebben. Bij voorkeur een dochtertje, want aan jongetjes heeft hij een broertje dood. Flore heeft niet op hem gewacht om aan nageslacht te beginnen, maar ze heeft hem wel nodig om de zaak tot een goed einde te brengen. En dus vergezelt hij haar naar haar heimat in de Corrèze en assisteert daar enthousiast bij de bevalling. Wie weet kan hij het ter plekke zelfs een tijdje uitzingen, want haar broer Jean is de trotse eigenaar van een toeristische grot en kan best wat hulp gebruiken om de boel te runnen. Het boek eindigt voor de deur die toegang verschaft tot de grot, maar deze keer heeft Gavarin de sleutels. Onze vriend is er onmiskenbaar op vooruitgegaan: hij draagt geen leegte meer met zich mee, maar gidst er voortaan anderen in rond.
De personages van Oster bevinden zich wel vaker aan de rand van een leegte. Hun aarzelende, tastende zinnen zijn de weerslag van hun onzekerheid en in hun merkwaardige humor klinkt vaak berustende wanhoop door. De originele, laconieke formuleringen van Gavarin verrassen van voor- tot achterplat: 'Van de twee uur die ik nog had voordat het tijd was om naar het stationsloket te gaan, doodde ik er maar één. Het beet kranig van zich af.' In sommige scènes heeft deze geslaagde mislukkeling een hoog Mr Bean-gehalte. Je ziet bijvoorbeeld perfect voor je hoe de held in het kleedhokje in het zwembad op één been met zijn sokken staat te worstelen, maar vooral de meesterlijke bevallingsscène springt eruit. De geestelijke vader van deze kostelijke tragikomedie mag gerust zijn, zijn spruit mag er wezen. Mijn grote appartement is een wolk van een boek. Dankzij de vertaalsters heeft het in het Nederlands niets aan charme ingeboet.
Vertaald door Kiki Coumans en Katrien Vandenberghe, Vleugels, 176 blz., 22,95 €. Oorspronkelijke titel: 'Mon grand appartement'.
Wineke De Boer
te/ep/30 s
Goed nieuws voor de Nederlandse liefhebbers van Christian Oster (1949): een vertaling van zijn bekroonde roman Mon grand appartement uit 1999. Net als de novelle In de trein van een paar jaar geleden begint dit verhaal met een tas. Luc Gavarin staat voor zijn appartement en merkt dat hij zijn tas kwijt is, met zijn huissleutels erin. 'Bij gebrek aan completere zelfdefinitie is het zelfs niet overdreven te stellen dat (...) ik een deel van mijn tas was geworden. Kortom, dat ik volgens mij geheel in mijn tas besloten lag.'
De schrijver laat zijn antiheld op de meest alledaagse wijze de minst logische keuzes maken. Het resultaat is een boek met op elke bladzijde een cliffhanger.
In plaats van een slotenmaker te bellen, brengt hij de nacht door in een armetierig hotel. In plaats van zijn ex-vriendin, uit zijn leven verdwenen op dezelfde dag als zijn tas, zijn sleutels terug te vragen, maakt hij een afspraakje met een vrouw van tien jaar geleden. In het zwembad. Terwijl hij niet van zwembaden houdt. Die vrouw ziet hij niet. Maar wél de vrouw van zijn leven. Die hij de volgende dag bijstaat tijdens de bevalling van haar kind.
Die lege, zoekgeraakte tas is inderdaad een juiste metafoor. Gavarin lijkt pas te ontstaan in het gezelschap van anderen. Wanneer er een rol voor hem is, speelt hij die met overtuiging. Van een lege huls verandert hij in een bezorgde, liefhebbende echtgenoot en vader. Twee dagen later is hij een bekwame gids in de grot die zijn nieuwe zwager exploiteert.
En dan die onnavolgbare stijl van Oster: soms wat koket, maar vol eigenaardige trompe-l'oeils. 'Van de twee uur die ik nog had voordat het tijd was om naar het stationsloket te gaan, doodde ik er maar één. Het beet kranig van zich af. Trots en tartend ding, dat uur.'
****
Vertaald uit het Frans door Kiki Coumans en Katrien Vandenberghe. Vleugels; 173 pagina's; € 22,95.
Tine Greidanus
‘Christian Oster (1949) wordt gerekend tot een stroming binnen de Franse literatuur die wordt gekenmerkt door minimalistische intriges, grote aandacht voor stijl en een zekere droge humor’, zo valt te lezen op de achterflap. Inderdaad, het verhaal is simpel, maar niet banaal: Luc heeft niet veel geluk in de liefde, daarvoor is hij te onzeker. Als een ex-vriendin hem een ontmoeting voorstelt in een zwembad, wordt hij halsoverkop verliefd op een andere vrouw daar, de hoogzwangere Flore. Hij beschouwt haar meteen als de zijne, inclusief het ongeboren kind. De volgende dag vertrekt hij met haar naar de Corrèze, waar ze moet bevallen. Hij assisteert bij de bevalling en treedt in dienst bij haar broer die een ondergrondse grot exploiteert. Als Flore uit het ziekenhuis komt en haar intrek neemt bij haar broer, doet ze Luc een mededeling. Het verhaal wordt verteld door Luc zelf, in korte zinnen, met veel bespiegelingen over alles wat hij meemaakt. Een vaak hilarisch en absurdistisch portret van een eenzaam mens. De namen van de beide vertaalsters staan terecht op de cover.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.