Hemelsblauw : gedichten
Jan Lauwereyns
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Koppernik, © 2016 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 9961 |
Maria Vlaar
te/ep/23 s
De Japanse professor Kohara onderzoekt het gedrag van 'rondwormen in een conflictsituatie'. De wormpjes krioelen in een petrischaal waarin zich ook een barrière van koper en een bergje boter bevinden. Sommige wormen trotseren het koper (vies!) om bij de boter (lekker!) te komen, maar andere durven dat niet aan. Twijfel, beweging, keuze, voortgang: bij het beschrijven van zijn wetenschappelijke werk heeft de 'man zonder eigenschappen' Kohara steeds termen nodig die uit het grillige menselijke brein voortkomen.
Zo is nu eenmaal het leven, ook dat van een wetenschapper: Kohara, hoe rationeel en nerdy ook, heeft namelijk te maken met zijn puberende dochter Natsumi, een dociele schoonmoeder en enkele traumatische verliezen in zijn liefdeloze leven. In zijn dagelijks leven neemt de dood een prominente plaats in, maar Kohara doet zijn uiterste best daar met een boog omheen te lopen.
Taoïstische wijsheid
Op een dag verlaat hij zijn lab om de gebruikelijke metrorit naar huis te maken, en stapt dan per ongeluk een halte te vroeg uit, waardoor hij op het spoor komt van een jonge vrouw met wie hij ooit danste in een amateurvoorstelling van De Notenkraker. Wat anderen verstrooidheid zouden noemen, is voor hem een val in een scheur van de tijd, de 'voltooid verleden leegte' in. Rouw is het 'schoonwassen van de zintuigen', maar voor het zover is, moet pijn worden geleden. Kohara wordt door de gebeurtenissen die volgen gedwongen om in beweging te komen, inzicht te verwerven en een nieuwe koers te vinden. Lauwereyns geeft in deze aangrijpende 'gevalsstudie' van Kohara een nieuwe draai aan een taoïstische wijsheid door zich af te vragen: 'Hoe kan het water wijken als de vis niet beweegt?'
Japan, het land van de kamikaze, is een rituele samenleving, zo laat Lauwereyns subtiel zien. De omgangsvormen tussen huisgenoten en collega's zijn formeel en hiërarchisch. Als de mens daaruit losbarst, dan is het ook goed mis; seksuele uitspattingen en geweld liggen op de loer (leeswaarschuwing: er gaat een eetstokje in iemands oog!), en worden op hun beurt gesmoord of opgezweept door de kleurrijke fantasiewereld van de mangastrips en de opzichtige populaire cultuur. Het 'andere' van de Japanse cultuur maakt dat bijna iedere pagina van Iets in ons boog diep een verrassing bevat, zonder dat het ook maar ergens exotisch wordt. Japanners gaan in het weekend naar de kersenbloesemboom, het badhuis of het sumoworstelen; vreemd, maar net zo gewoon als de tulpenvelden, de sauna of het voetbal. Juist dat 'net andere' maakt dit verhaal van rouw en verlies volkomen nieuw.
Poëtische proporties
Lauwereyns heeft niet alleen oog voor de gedachtesprongen van de professor, maar maakt ook sublieme filosofische zijsprongetjes over tijd, twijfel en dood, van Borges tot Lucretius, en verweeft leeservaringen als Dante's Inferno en het Japanse surrealistische Dogra Magra dat zich afspeelt in een 'Centrum voor de Therapie door Emancipatie van Vervreemden'. Kohara's gedachten nemen soms poëtische proporties aan, bijvoorbeeld als hij 'de reciproke spiraal van het zijn' probeert uit te denken: 'Is de voerstraal van het geheugen omgekeerd evenredig met de hoek van de dood?' Lauwereyns is stilistisch verbluffend en bij tijd en wijle buitengewoon humoristisch, bijvoorbeeld als hij het filmpje 'Gangnam Style' beschrijft van de Koreaanse rapper Psy of in grappen als 'Het vrije leven is hard, ook voor de rondworm'. Kohara's pijn is eerder een lucide en opgewekt lijden dan een depressie. Zijn brein is zo gebutst door wat hem is overkomen, dat alles ongefilterd binnen lijkt te komen, om daar razendsnel te worden ontleed en geordend. De lezer wordt uitgenodigd om mee te denken, 'stap voor stap de gaten in Kohara's bewustzijn op te sporen'. Dat proces te kunnen volgen en doormaken is een adembenemende leeservaring.
Koppernik, 240 blz., 18,50 €.
Ons oordeel: een adembenemende en beeldschone roman waarin nagedacht wordt op het hoogste niveau maar evenzo wordt gevoeld.
De auteur: Jan Lauwereyns (1969) is dichter, cognitieve neurowetenschapper, hoogleraar in Japan. In 2012 ontving hij de VSB Poëzieprijs voor de bundel 'Hemelsblauw'.
Het boek: De Japanse professor moleculaire biologie en rondwormenspecialist Kohara verlaat zijn lab en zijn dagelijkse routine en valt in een scheur in de tijd. De lezer leert hem vanbinnen en vanbuiten kennen: een unieke inkijk in een rouwend menselijk brein.
Wim Fievez
De protagonist van deze roman, Yuji Kohara, is moleculair bioloog. Aan een Japanse universiteit leidt hij een wetenschappelijk onderzoek naar het gedrag van rondwormen. De diertjes worden in een conflictsituatie gebracht en gekeken wordt of ze in staat zijn hun sensorische integratie te behouden. De overeenkomst met Kohara's leven is opvallend. Hij heeft grote moeite met het verwerken van de vroege dood, door een hersentumor, van zijn vrouw. Het gevolg hiervan zijn problemen met de opvoeding van zijn opstandige dochter, vele misverstanden met zijn collega's, het vastlopen van zijn wetenschappelijk onderzoek en zelfs het veroorzaken van een bijna fataal en bizar ongeluk. Pas als de natuur het initiatief in zijn leven overneemt, lijkt zijn situatie zich te verbeteren. Vol termen uit de genetica en microbiologie in combinatie met talloze autobiografische elementen. Erudiet met veel interessante verwijzingen naar filosofie en laatmiddeleeuwse literatuur. De auteur (1969) woont en werkt in Japan en publiceerde eerder 'Monkey business' (2003). In 2012 ontving hij de VSB Poëzieprijs voor zijn dichtbundel 'Hemelsblauw'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.