Patricia
Peter Terrin
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2016 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : TERR |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2016 |
VOLWASSENEN : ROMANS : TERR |
Annick Vandorpe
te/ep/21 s
Wie het werk van Peter Terrin heeft gelezen, zal Viktor en Renée, de protagonisten van Yucca, meteen herkennen.
Renée was de sleutelfiguur van Post mortem (2012), waarvoor Terrin de AKO Literatuurprijs kreeg. In die roman is ze vier jaar en krijgt ze een herseninfarct. De verteller, haar vader, is een soort alter ego van Terrin: het verhaal is gebaseerd op het herseninfarct van Terrins eigen dochtertje.
Viktor komt dan weer uit de vroege roman Blanco (2003). We leren hem daar kennen als een wetenschapper die na de moord op zijn vrouw ontspoort en een paranoïde vader wordt, met fatale gevolgen voor zijn zoontje Igor.
Yucca is opgesplitst in tien delen, waarin we afwisselend Renée en Viktor volgen. Viktor heeft elf jaar gezeten voor doodslag en wordt uit de gevangenis ontslagen. In het gebouw waar hij een studio betrekt, leert hij een oude man uit het misdaadmilieu kennen, de Gier, die zich over hem bekommert. De Gier geeft hem kleren die toebehoorden aan zijn partner die in mysterieuze omstandigheden gestorven is.
Viktor krijgt meteen ook een baan. De chauffeur van de Gier, Claude, brengt hem elke dag in een Jaguar naar Yucca, een bedrijf dat kant-en-klare maaltijden bereidt en rondbrengt. Zijn collega Lisa geeft instructies omtrent zijn taak: 'Weet je, kijk gewoon uit je doppen, dat doe ik ook. En als Claude iets vraagt, dan luister je aandachtig en probeer je zo goed mogelijk te antwoorden. Meer kun je niet doen. Trouwens, meer verwachten ze niet.'
De verhaallijn omtrent Renée speelt jaren later, in 2035. Renée is 29 en een gevierde, schatrijke kunstenares. Ze woont in een kasteel met haar zoontje Willem en een ploeg personeel. Aan haar herseninfarct heeft ze een lichte motorische beperking overgehouden. Haar leven wordt nu om andere redenen bedreigd, en omdat ze vreest dat ze jong zal sterven, schrijft ze haar verhaal neer voor haar zoontje.
Terwijl Viktor dieper wegzakt in de donkere wateren van Yucca, gaat het licht schijnen over de achtergrond van Renée: haar ziekte, het verlies van haar ouders toen ze nog kind was, haar grootvader en zijn link met de bloedige aanslagen van de Bende, de eerste stappen die ze zette in de kunstwereld en haar groeiende faam.
Vraagtekens
Secuur bouwt Terrin een sfeer van dreiging op en aanvankelijk werkt dat de spanning in de hand - we vermoeden een geweldige apotheose. Een clown die met zijn onverwachte, kille verschijning iedereen de stuipen op het lijf jaagt, de referenties aan de aanslagen van de Bende van Nijvel, de doodsbedreigingen die Renée krijgt, de raadselachtige sfeer rond de Gier: het zijn stuk voor stuk donderwolkjes die aan de horizon verschijnen en die de lezer met een ongemakkelijk gevoel opzadelen.
Terrin suggereert een sterke samenhang, maar gaandeweg stapelen de vaagheden en vraagtekens zich steeds hoger op. Bovendien blijven de personages ver van ons af staan. Viktor en Renée zijn zonderlinge eenzaten die nooit echt in ons hoofd gaan leven. Hun drijfveren - als ze er al hebben - worden niet voelbaar.
De paden van Renée en Viktor convergeren en uiteindelijk betreden ze elkaars leefwereld. In de slotscène beschrijft Terrin hoe de zon opgaat en de horizon paars en roze en oranje kleurt. De hemel boven zijn personages is sereen, maar wij blijven achter met de hunkering naar een grandioos, verlossend onweer.
De Bezige Bij, 392 p., 19,99 euro.
Mark Cloostermans
te/ep/16 s
Viktor is zelf verrast hoe snel de dingen in de plooi vallen, nadat hij uit de gevangenis ontslagen wordt. Zijn bejaarde bovenbuurman helpt hem aan een baantje bij Yucca, een bedrijf dat maaltijden aan huis bezorgt. Te mooi om waar te zijn: Viktor wordt thuis opgehaald en met een Jaguar naar zijn werk gereden. En waarom telkens die tussenstop bij een vervallen gebouw in de haven?
Enkele decennia later, een tweede verhaallijn. De gevierde kunstenares Renée heeft zich verschanst op haar landgoed. Rond haar werk is een cultus ontstaan die religieus aandoet. Er zijn doodsbedreigingen geuit. Bewakers en drones houden de boel in de gaten. Toch vreest Renée voor zichzelf en haar zoontje.
Yucca brengt twee personages samen die al eerder in Terrins werk optraden. Renée was het gehandicapte dochtertje uit Post mortem (2012). De manier waarop Viktor de moordenaar van zijn zoontje werd, is beschreven in Blanco (2003). 'Blanco' is ook de naam van een van Renées artistieke creaties. Het laat zich raden dat hoe meer boeken je van Terrin gelezen hebt, hoe meer echo's en verwijzingen je in deze roman zal terugvinden.
Het idee van een roman bestaande uit twee losse verhalen, die elkaar slechts hier en daar ontmoeten of zelfs alleen maar een thematische verwantschap hebben, is niet origineel. William Faulkners Wild palms is een goed voorbeeld. Het idee van een sequel is uiteraard al evenmin origineel. Maar het zou best kunnen dat de combinatie van die twee concepten nog nooit eerder werd uitgevoerd: een dubbele sequel waarvan de delen weinig tot niets met elkaar te maken hebben. Of en hoe de verhalen van Viktor en Renée precies in elkaar grijpen, is een vraag die Yucca onbeantwoord laat. Een van de vele.
Mysterieuze kubus
Wat gebeurt er echt bij het bedrijf Yucca? Wat is het belang van de kubus in de organisatie van Viktors werkgever en waarom lijkt hij zo sterk op een creatie van Renée, decennia later? Welke verdachte van de Bende van Nijvel heeft Renées grootvader ondervraagd, en waarom was dat van belang? Wat is de rol van de griezelige clown die door Viktors verhaal wandelt? Hebben de Yucca-collega's wraak genomen op de man die Viktors vrouw vermoordde? Wat is de betekenis van de jongeman wiens zelfmoord Viktor op het nippertje kan verijdelen? Enzovoort.
Zoals uit deze vragen blijkt, is Yucca een grabbeltrommel van ideeën uit thrillers, horrorfilms, conspiracy fiction, enzovoort. Terrins personages blijven er onbewogen bij; ze zijn omringd door raadsels, maar intussen hangen ze maar wat rond. Landerigheid doordrenkt het boek.
De mysterieuze kubus die een rol speelt in beide verhalen doet denken aan een gelijkaardige kubus in Mulholland Drive van David Lynch. Het openen van de kubus beëindigt in die film een droom en toont ons een andere werkelijkheid. Ik denk niet dat een van de twee verhalen in Yucca één lange droomscène is. Daarvoor zijn de concrete verbindingen tussen de verhalen te zwak. Wel is er een thematische verbinding. Renées project 'Blanco', een peperduur implantaat, helpt mensen om over hun grenzen heen te stappen. Maar het implantaat is een placebo: de nieuwverworven durf van Renées klanten komt helemaal uit henzelf. Voordien lieten ze zich te veel meedrijven in het leven; nu nemen ze initiatieven. Dát is wat Viktor nog moet leren. Ook hij laat zich meedrijven met de stroom. Iedereen om hem heen neemt initiatieven die zijn leven beïnvloeden, hijzelf zit alleen fysiek aan het stuur. Niet toevallig eindigt de roman op het moment dat hij weer een beslissing neemt.
Terrins uitgever lijkt geen idee te hebben waar dit boek over gaat. Op de flap heet het nietszeggend 'een verhaal over wie we zijn en wat we doen'. Yucca is dan ook een merkwaardig boek. Taal, sfeerschepping, personagetekening ... het is allemaal even futloos, alsof de auteur er zelf geen zin in had deze keer, of halverwege de moed verloor.
De Bezige Bij, 384 blz., 19,90 €.
Jelmer Soes
Na het winnen van de AKO-literatuurprijs 2012 met ‘Post mortem’ zet Peter Terrin (1968) met het boek ‘Yucca’ weer een stap in het bouwen aan een interessant literair oeuvre. Twee personages uit eerder werk vervullen de hoofdrol. Viktor (uit ‘Blanco’, 2003), die na een gevangenisstraf vrijkomt, krijgt een baantje bij een cateringbedrijf genaamd Yucca, waarvan de aard voor zowel Viktor als de lezer schimmig blijft. Daarnaast spelen nog twee verhaallijnen. Die van Renée (uit ‘Post mortem’ 2012), een jonge vrouw die in haar jeugd is getroffen door een hersenbloeding maar zich heeft ontwikkeld tot succesvol kunstenaar, en die van haar opa, die in de jaren tachtig als politieagent onderzoek heeft gedaan naar de overvallen gepleegd door de Bende van Nijvel. De rode lijn in het boek wordt gevormd door een enkel personage: een mysterieuze, gewapende clown. De verhaallijnen lijken aan het eind van het boek bij elkaar te komen, maar Terrin is er meester in om niet alle puzzelstukken te onthullen. De lezer kan daardoor achterblijven met een onbestemd en onbevredigd gevoel. Daarmee is dit vooral een boek voor de literaire fijnproever.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.