Gloria
Koen Sels
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Het balanseer, 2015 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14158 |
Christophe Van Gerrewey
em/ov/27 n
'Als een schrijver vrij zou zijn en geen slaaf, als hij kon schrijven wat hij wil en niet wat hij moet, als hij zijn werk kon baseren op eigen gevoelens en niet op conventies, dan zou er geen plot zijn, geen komedie, geen tragedie, geen liefdesverhaal en geen catastrofe in de lijn van de verwachtingen.' Verwoord door Virginia Woolf in 1919 zijn dat de eigenschappen van moderne fictie.
De debuutroman Generator van Koen Sels (33), schrijver, criticus en redactiesecretaris van literaire tijdschrift nY, is gebaseerd op eigen gevoelens en ideeën, en niet op kunstgrepen of modeverschijnselen. Deze roman is het tegendeel van escapistische fictie, van verdovende verzinsels of van 'gruwelijke', 'meedogenloze' of 'hilarische' lectuur. Hier schrijft iemand - in de traditie van onder anderen Maurice Gilliams, Daniël Robberechts of Leo Pleysier - die het bestaan op het spel zet, en die het leven in woorden wil vatten, om het ter vergelijking aan te bieden aan de lezer.
Zinnen bouwen
De titel verwijst naar een machine die mechanische energie omzet in elektriciteit. In Generator worden sensaties en gebeurtenissen getransformeerd in zinnen, beschrijvingen en gedachten. Zoals in de allereerste alinea: 'De kist met duplo wordt omgekieperd. Tenen, voeten, navel, handen, vingers, pink en neus: hij rolt in zichzelf, ketst twee blokken tegen elkaar, steekt de blauwe in zijn mond, gooit de rode weg, raapt hem op, gooit hem weer weg, hmf, klikt ze in elkaar. Een vuist in zijn mond en per ongeluk een vinger in zijn oog. De woonkamer genereert gewaarwordingen.'
Het zijn openingszinnen als een beginselverklaring: in negen hoofdstukken - met titels als 'Steenweg', 'Eclips', 'Zuidwaarts' of 'De feiten' - probeert Sels om woorden zoals duploblokken in elkaar te klikken, en om er zinnen mee te bouwen die recht doen aan de rijkdom van de werkelijkheid. Die zinnen vormen een verhaal of eerder een verslag, over het leven van een jongeman die opgroeit in de jaren 80 in een verkavelingswijk, die in de jaren 90 naar de middelbare school gaat, die voorgoed door Antwerpen wordt verleid, en die na de eeuwwisseling volwassen wil worden, maar niet zoals dat meestal hoort.
Iedereen met herinneringen aan de voorbije drie decennia zal in dit boek aanknopingspunten vinden - niet met grote verhalen of politieke conflicten, maar met indrukken en fenomenen uit de Vlaamse periferie, die door de geschiedenis zijn vergeten, maar ooit het belangrijkste ter wereld leken: 'De naam van zijn stad, de kinderrijmpjes, de kleuren van de voetbalclubs in zijn Panini-stickeralbum, de sneeuwbessen in klakkebussen, tweekleurige choco, nooit genoeg witte maar een hele is altijd te veel.'
Landlopen
De ruimte wordt afgebakend door steenwegen, met tankstations, warenhuizen, verkavelingen, villa's met een oprit, lege parkings op zondag, en met desondanks het constante gezeur van auto's. Toch breekt de wereld binnen, niet zoals het internet dat nu doet, maar sporadischer, als eerste manifestatie van de globalisering - via de televisie bijvoorbeeld: 'MTV biedt dag en nacht de vanzelfsprekende ontregeling, geen verhaal maar de ondeelbare samenhang van het plezier, van kleuren, geluiden en dansende lichamen, het eeuwige begin van de eeuwige liefde.'
Na zes hoofdstukken voltrekt zich een bepalende ommekeer: het vertelperspectief verandert. In plaats van met een centrale hij-figuur, gaat het boek verder in de eerste persoon. Heeft hier iemand zijn identiteit ontdekt, samen met het recht in eigen naam te spreken? 'Er is oneindig veel om over te praten of over te zwijgen', schrijft Sels, 'ik weet het even niet meer, mompel ik tegen mijn mensenhoofd.'
De jongeman woont in Antwerpen; hij brengt zijn dagen door met wandelen, kijken, roken, drinken, praten en schrijven. Als tiener wou hij van het landlopen kunst maken; als dertiger is hij op het eerste zicht meer bohemien dan bourgeois. De schrijver die vrij wil schrijven is in dit geval ook een mens die niet als slaaf wil leven, door zich bijvoorbeeld braaf te houden aan het onderscheid tussen zondag (rusten en genieten) en maandag (werken en vroeg opstaan). In die weigering schuilen kansen, enGenerator eindigt gepast met een caleidoscoop aan indrukken en zinnen zoals die zich bijna dag en nacht aanbieden in een vol café. Hoe - en hoe lang - dit romantische leven mogelijk is, kan Sels aan bod laten komen in de opvolger van dit oorspronkelijke en erg lezenswaardige debuut.
KOEN SELS
Generator.
Het Balanseer, 123 blz., 18,95 euro.
De auteur: criticus en redactiesecretaris van het literaire tijdschrift nY.
Het boek: een jongeman laat zijn verkaveling achter en ontdekt de wijde wereld.
ONS OORDEEL: oorspronkelijk en onmodieus. Sels zet het bestaan op het spel.
J. van Bree
‘Meer Gilliams dan Boon.’ Dat zegt de hoofdpersoon over deze ‘episodische coming of age-roman’. In negen korte episodes/verhalen (waarvan enkele in ‘premature vorm’ eerder zijn gepubliceerd in het literaire tijdschrift nY) wordt het leven beschreven van een jongeman die opgroeit in Turnhout en vervolgens naar de kunstacademie in Antwerpen gaat, waar hij een door drank en seks vertroebeld zoekend leven lijdt. In deze debuutroman worden verhaal en taal steeds verwarrender, net als het leven van de hoofdpersoon zelf. In een van de vele gesprekken stelt de hoofdpersoon: ‘Het is geen literatuur. Het is gewoon documentatie, persoonlijk. Het is conceptueel, een tekst als een zichzelf verterend bewustzijn.’ Een kernachtige samenvatting. ‘Generator’ poogt beeldend en poëtisch te zijn (en doet inderdaad bij vlagen denken aan Maurice Gilliams) en daarmee wordt de beschreven crisis goed verwoord, maar het geheel is ook dermate verwarrend (soms is volstrekt onduidelijk wie aan het woord is) dat het lastig blijft de aandacht erbij te houden. Wat meer Louis Paul Boon was wellicht beter geweest. Een poëtische maar niet uitgebalanceerde debuutroman, die net iets te hoogdravend is om boeiend te zijn.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.