Hoe mijn vader werd verwekt
Bart Meuleman
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 10268 |
Johan Vandenbroucke
i /ul/02 j
"Wie ben je, waar kom je vandaan, wat is je verhaal?" Met bijzondere fascinatie las ik het verhaal van Bart Meuleman, zoals hij het formuleerde en structureerde in De jongste zoon. Het boek, aangekondigd als een roman, is te lezen als een prikkelende, intellectuele autobiografie. Vertrekkend vanuit de stugge provinciaalse Kempen - mezelf geheel vreemd en tegelijk volkomen vertrouwd - beschrijft Meuleman de wereld vanachter de grote, welwillende brillenglazen van een nieuwsgierig opgroeiende Kempenzoon. Geen grootse gebeurtenissen, maar het verhaal van hoe kunst zijn leven bepaalde. Het levert interessante ontwikkelingen op, waarin essayistische fragmenten (onder meer over Kempenaars Leo Pleysier en de architect Paul Neefs) naadloos verwerkt zijn. Goed geschreven, sterk gecomponeerd, prima gedaan.
Boekhandel De Zondvloed, Mechelen en Roeselare confituurboekhandels.be
Bart Meuleman
De jongste zoon
Querido, 19,95 euro.
JOHAN VDB ■
Dirk Leyman
i /un/04 j
Je moet lef hebben om je debuutroman te laten cirkelen om een jeugd in de Kempen. Omdat zoveel auteurs je al zijn voorgegaan, van Leo Pleysier tot Maurice Gilliams via Walter van den Broeck tot Leen Huet. Maar ook omdat het sowieso een heikele affaire is, zo'n adolescentenroman vol ontworsteling aan geboortegrond en gezinsatmosfeer. Bart Meuleman (°1965) deinst er niet voor terug in De jongste zoon en geeft een aparte zwier aan het genre, waarbij hij meermaals een heen-en-weer maakt naar de essayistiek.
Meuleman, die we kennen als begaafd dichter en bevlogen toneelregisseur, schrijft met grote precisie, met milde ironie en de juiste dosis zelfspot. En vooral ook zeer meeslepend. Je voelt meteen dat de toon goed zit. Hij schrijft over een jongen die zich lichtjes verheven voelt boven zijn generatiegenoten, maar zich tegelijk het liefst onzichtbaar maakt, zichzelf weggumt om in heimelijkheid zijn latere zucht naar de langspeelplaten van Nico of de films van Fassbinder uit te leven. Een jongen begiftigd met "dat bleke, zachte gezicht dat ik al vaak heb verwenst", die weleens het verwijt van hooghartigheid krijgt.
Prangend
Meuleman werkt met korte, geritmeerde hoofdstukken en volgt geen strikt chronologisch pad. Van de belevenissen op de schoolkoer of de verwoestende drift die zich soms van hem meester maakt. Er zitten prangende scènes bij, die doen denken aan Robert Walsers kostschoolroman Jacob von Gunten (1909) of Robert Musils De verwarring van de jonge Törless (1906). Soms gevoelig, dan weer hard en koud. Er is de lokroep van de grotere stad, eerst Turnhout, daarna Antwerpen maar vervolgens ook Brussel en de filmschool. Er is de confrontatie met kunst, de schok van Mondriaan of de constructivisten én de lessen van Jaap Kruithof. Poëzie en Samuel Beckett zorgen voor "verwarring in het brein, maar verwarming in het hart". Op een zolderkamerlezing in Gent gaat hij in de clinch met de nochtans vereerde dichter Hans Faverey. "En ergens ver weg, in een uithoek van de geest, heel vaag, het vlammende verlangen dat de wereld helemaal anders moest. Omdat hij onverdraaglijk was."
In De jongste zoon doet Meuleman ook aan positiebepaling, tegenover de estheet Gilliams of het werk van Leo Pleysier. Hij toont hoe zijn dichterschap ontluikt aan de huiskamertafel, in het bijzijn van zijn rondschuifelende vader. Hij wekt criticus Wim van Gansbeke tot leven, verheven tot De Stem op vrijdagochtend, die hem bezweert met zijn vernietigende theaterrecensies. Meuleman vlecht een bevreemdend verhaal in dat hij ooit over het Turnhoutse Stadspark schreef, "over verlangen en lichaam en de geest van jonge vrouwen". Hilarisch zijn de showbizzobservaties tijdens de opnames van Tien om te zien, wanneer hij fungeert als ghostwriter voor Willy Sommers, die feestelijk zijn inbreng negeert.
De jongste zoon is een grillige, soms uitwaaierende maar rijke autobiografische zoektocht. Net als het riviertje de Aa dat door het hele boek kronkelt, talend naar "de ultieme vrijheid" en in zijn achteloze loop perspectieven opent. De schrandere Meuleman neemt ons daarbij geregeld in het ootje en blijft zelf weleens buiten schot. Onthullen of verhullen? Het is tenslotte maar drie letters verschil.
Bart Meuleman, De jongste zoon, Querido, 287 p., 19,99 euro.
DIRK LEYMAN ■
15/07/2014
In De jongste zoon dribbelt Bart Meuleman door zijn verleden. Hij gaat op zoek naar wat hem als mens en als kunstenaar vormde. Het levert een uiterst fascinerend verslag op, een verhaal dat soms bijna gênant persoonlijk is, waarin hij er ook in slaagt om die persoonlijke queeste naar identiteit en zingeving van op een afstand te beschouwen.
Meuleman werd geboren in Turnhout, waar het avontuur niet voor het grijpen lag. Je moest er zelf naar op zoek. Naar muziek die je niet op de radio hoort. Naar beeldende kunst die onmogelijk lijkt. Naar alles wat buiten de lijntjes kleurt. Meuleman zou graag thuis komen in een grote stad, maar dat klinkt eenvoudiger dan het is. In De jongste zoon legt hij uit dat zoiets geen kwestie is van breken met het verleden en zonder meer iets nieuws beginnen. Meuleman is doortrokken van het bewustzijn dat het verleden in hem zit, dat zijn ervaringen hem gevormd hebben. De voorbeelden die hij aanhaalt, zijn talrijk. De romans van Leo Pleysier of de ontregelende gedichten van Hans Faverey. De platen van Nico en talloze duistere bands, en meer nog: de kunstzinnige hoezen van die platen. Het vroege theaterwerk van Jan Decorte. En de kritieken erop, uitgesproken in het legendarische radioprogramma Happening, door Wim Van Gansbeke, de recensent voor wie iedereen bang was.
Architectuur speelt een hoofdrol in De jongste zoon. Dat is misschien verrassend voor wie het werk van Meuleman volgt. Hij schreef dichtbundels en maakte kinderboeken, een televisiereeks (Duts, samen met Herwig Ilegems), maar is vooral bekend van zijn theaterstukken. Maar juist in de architectuur die hij beschrijft, vindt Meuleman de ultieme vertolking van het spel dat hem zo interesseert in kunst: het spel tussen wat mogelijk en onmogelijk is, tussen vernieuwingsdrang en conservatisme: tussen eerlijk blijven aan jezelf en plooien voor het grote succes. Het zijn zoektochten die Meuleman zelf als geen ander kent. Hij vindt ze terug in de bouwwerken van architecten als Paul Neefs, Jef Schellekens en Lou Janssen, en hij heeft daarbij een bijzondere fascinatie voor de huizen die deze mensen voor zichzelf bouwden, bouwsels die allicht hun meest persoonlijke handtekening dragen.
Met De jongste zoon schreef Meuleman een boek dat herkenbaar en tegelijk verhelderend zal zijn voor velen. In een bijzondere mengeling van autobiografie, essay en roman plaatst hij zich in het rijtje waarin we ook David Van Reybrouck (De plaag) en Joris Van Casteren (Lelystad en Het been in de IJssel) terugvinden. [Tom Rummens]
L.A.A. Kruse
De anonieme hoofdpersoon (soms aangeduid met ‘het’) groeit in de jaren '70-'80 van de 20e eeuw op in de Noorderkempen, bezoekt de dorpsschool en daarna het Sint-Victorinstituut in Turnhout. In een langzaam veranderende tijd ontwikkelt de artistiek aangelegde ‘bleke jongen met dat zachte gezicht’ een ‘moeheid voor het dagelijkse leven’, een drang om te ontsnappen aan ‘de orde van de dag’. Na zijn figuurlijke vader- en moedermoord en zijn gang naar de filmschool in de grote stad (Antwerpen, Brussel) ontdekt hij de wereld van de cultuur, waarin hij zich thuis voelt, al krijgt hij de hang naar jeugd en platteland niet afgeschud. Met grote precisie, ironie en zelfspot geschreven, breed uitwaaierende, autobiografische bildungsroman, klassiek opgebouwd in vijf delen, waarin de auteur in korte, niet-chronologisch opgebouwde hoofdstukken meeslepend zijn persoonlijke ontwikkeling schetst én in essays zijn helden bezingt (o.a. Mondriaan, Kruithof, Gilliams) of kunstbroeders bestrijdt (o.a. Faverey). Het hele boek door kronkelt het riviertje de Aa, metaforisch op zoek naar ‘ultieme vrijheid’. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.