Seneca voor managers : kernspreuken gekozen uit de Brieven aan Lucilius
Lucius Annaeus Seneca
Lucius Annaeus Seneca (Auteur), Piet Schrijvers (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Historische Uitgeverij, 2013 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OUDE TALEN : Latijn SENE |
30/09/2013
Seneca was de leraar en politieke adviseur van keizer Nero, en ook een belangrijk auteur. Zijn filosofische brieven en traktaten zijn door het stoïcisme geïnspireerd en propageren gemoedsrust, gelijkmoedigheid en een redelijkheid die de emoties onder controle houdt. Maar hij schreef ook tragedies waarin onbeheerste emoties centraal staan, familiedramaâs van de gruwelijkste soort. Medea doodde haar twee zoontjes om zich te wreken op hun vader Jason, die haar liet vallen om met een prinses te trouwen. Phaedra werd verliefd op haar stiefzoon Hippolytus en nam wraak op zijn onverschilligheid door hem bij zijn vader te belasteren, die Poseidon een straf afsmeekte en verhoord werd. Trojaanse vrouwen beschrijft het gruwelijke optreden van de Grieken in het veroverde Troje, vooral de moord op Hectors zoontje Astyanax (die van een toren wordt geworpen) en op Priamusâ jongste dochter Polyxena (die op een graf geofferd wordt). Deze drie stukken zijn op Griekse tragedies van Euripides gebaseerd.
Om met deze (bekende) mythologische themaâs nog te boeien zorgde Seneca ervoor dat zijn versies pathetisch, retorisch en gruwelijk waren. In de wereld die hij oproept, heerst het kwaad in al zijn vormen en zijn de personages het slachtoffer van onbeheerste liefdespassie, blinde wraakgevoelens en tirannieke machtshonger. Waarschijnlijk was die gruwel nodig om een publiek dat door gruwelijke spektakelspelen verwend was, nog aan te spreken. Als reactie op deze extreme situaties komen er losse stoïsche gedachten voor, maar die zijn niet tot een stoïsche boodschap uitgewerkt. Opvallend zijn de lange monologen en koorliederen, en een overvloed van erudiete mythologische en geografische details, die in voetnoten verklaard worden. Dikwijls werden deze stukken als leesdramaâs beschouwd, niet bestemd om werkelijk opgevoerd te worden. Toch werd Seneca in de renaissance het grote voorbeeld voor toneelschrijvers (Shakespeaere, Corneille, Racine, Vondel) en inspireerde hij ook in de twintigste eeuw heel wat bewerkingen (onder meer van Claus). Als toneelauteur bereikte hij zeker niet het niveau van de Griekse dramaturgen, maar precies dat maakte hem volgens Claus interessanter voor een bewerking.
Piet Schrijvers heeft deze tragedies, waarvan ook de Latijnse brontekst opgenomen is, voortreffelijk vertaald, zoals we dat van hem gewoon zijn (Horatius, Vergilius, Lucretius). De oorspronkelijke versvoeten heeft hij in de dialogen vervangen door zesvoetige jamben, in de koorliederen door diverse metra. Naast een algemene inleiding over Senecaâs tragedies heeft hij ook elk stuk afzonderlijk ingeleid met een waardevol essay over inhoudelijke aspecten (zoals sleutelbegrippen of situaties) en over het voortleven ervan; bij elk essay horen voetnoten met veel bibliografische gegevens. Vooral zijn informatie over de nawerking is interessant, met onder meer een zeer persoonlijke visie van Marguerite Yourcenar op het Phaedraverhaal, de homoseksuele Hippolytus van Claus, en de overeenkomst van Ifis in Vondels Jephtha met Polyxena. Daarnaast komen nog tientallen bewerkingen aan bod, maar andere blijven onvermeld. Zo ontbreken bij Medea de Medeia van Marie-Sophie Nathusius en La Médée dâEuripide van Marie Cardinal. En bij hetzelfde stuk is voor deze eeuw wel een tekst van Peter Verhelst (Medea, door Muziektheater Transparant) vermeld, maar niet de bewerkingen van Tom Lanoye en Bert De Corte. Schrijvers wijst er wel op dat hij bij de nawerking niet naar volledigheid gestreefd heeft, maar hij had belangrijke werken toch even kunnen vermelden. Maar dat is dan ook de enige aanmerking die bij deze voortreffelijke en mooi uitgevoerde publicatie te maken valt.
[Jef Ector]
E.A. Hemelrijk
De Romeinse filosoof Seneca (ca. 4 v. Chr. - 65 na Chr.) is vooral bekend van zijn wijsgerige (Stoïsche) tractaten en brieven over o.a. de beheersing van emoties. Hij heeft echter ook tragedies geschreven over helden en heldinnen uit de Griekse mythologie, die gekenmerkt worden door extreme emoties: de woede en wraakzucht van Medea, die haar kinderen (en de bruid van haar man) vermoordt als wraak voor zijn tweede huwelijk; Phaedra die verliefd wordt op haar stiefzoon; en de vernedering en ellende van de vrouwen van Troje na de val van de stad. Deze drie tragedies zijn door de Latinist Piet Schrijvers, bekend van o.a. zijn vertalingen van Vergilius en Lucretius, fraai metrisch vertaald en van uitvoerige inleidingen voorzien over de stukken zelf en de opvoeringsgeschiedenis.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.