Een geschiedenis van België
Marc Reynebeau
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lido, 2012 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 243 REYN XXL |
15/08/2013
In Katholiek Vlaanderen kijkt journalist Marc Reynebeau naar relieken van een 'gloriënde en zelfverzekerde katholieke kerk' uit het verleden, gevonden bij KADOC, het documentatie- en onderzoekscentrum voor religie, cultuur en samenleving van de KU Leuven.
Het boek bevat 171 bladzijden met louter foto’s. In zijn inleiding maakt Reynebeau een onderverdeling tussen het katholieke Vlaanderen zoals het ‘is’ en zoals het ‘was’, en beschrijft daarin wel erg beknopt enkele eeuwen geschiedenis. Hij start veelzeggend vanuit de actualiteit met de recente pedofilieschandalen en de doofpotpolitiek van de kerkelijke gezagsdragers, en plaatst het schandaal met bisschop Vangheluwe (2010) in een bredere historische ontwikkeling waarbij de kerk als instituut steeds meer moreel gezag verloor. Insiders weten dat de kerkelijke crisis al veel langer bezig is: afnemend kerkbezoek, gebrek aan roepingen en wijdingen, lege kerkgebouwen waarvoor men nieuwe bestemmingen gaat zoeken... in plaats van het doorvoeren van een grondige vernieuwing.
Tegelijk is er een onmiskenbaar verlies aan kwaliteit en inhoud: vele gelovigen herkennen zich niet (meer) in de ethische voorschriften van de Roomse kerk. Al zijn kritische christenen een fenomeen van alle tijden. Reynebeau verwaarloost deze historische strekking, die weer opdook tijdens de hoopvolle periode van het aggiornamento van Vaticanum II. Paus Johannes XXIII en een hele reeks waardevolle vernieuwingstheologen zoals Congar, Schillebeeckx, Küng en anderen ontbreken in dit beeldverhaal, ook al wordt het nu afgedaan als een ‘interludium van de golden sixties’. Het aarzelen van de bisschoppen deed vele actieve katholieken en priesters afhaken en zo kon de traditionalistische achterban in de vorm van Opus Dei, het Pius X-genootschap en andere retrobewegingen het halen, zij het in de ‘kleine kudde’-droom van bisschop Léonard.
Er is hier natuurlijk geen theoloog aan het woord; Reynebeau kijkt naar de historische feiten, maar heeft de hele evolutie duidelijk niet als insider meegemaakt. In de existentiële belevingswereld van de mensen vroeger en nu, ook bij die op de foto’s, hoort ook een verhaal van diepe evangelische inspiratie die belangrijker was dan het kerkelijk instituut: er bestaan ook niet-kerkelijke christenen in Vlaanderen.
Het is evident dat de groeiende secularisering een realiteit is waarmee wellicht ook andere religies te maken zullen krijgen. Maar ook al wordt ‘godsdienst’ irrelevanter voor de huidige generatie, in de geest van vele mensen en in de cultuur van het Westen blijft religie een zekere waarde behouden. Zomaar besluiten dat ‘het voorgoed gedaan is’ klinkt dan ook erg populistisch.
Met die bril kijken we dan naar de beelden die Reynebeau ons aanreikt. Er zijn heel wat beelden bij die in tempore non suspecto louter historisch materiaal zouden kunnen zijn, maar nu kijk je er naar met een zekere achterdocht en wat wantrouwen. Anderzijds zijn er, om het met Shakespeare te zeggen, more things in heaven and earth dan wat hier gesuggereerd wordt. Groter dan elk kerkelijk — of politiek — instituut is de inspiratie die mensen gelukkig maakt, troost en sterkt in hun dagelijks leven, en hen verantwoordelijkheid doet opnemen voor medemensen, vroeger en nu. Het verhaal van de katholieken is dus veel groter dan dit beeldverhaal over een zeker ‘katholiek Vlaanderen’, dat inderdaad voorbij is.
[Jan Scheers]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.