Niet ik
Yolanda Entius
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Cossee, cop. 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 2308 |
31/12/2011
In Het kabinet van de familie Staal wordt een beeld geschetst van een gezinssituatie, die allicht wel herkenbaar is, zeker voor de huidige generatie van vijftigers (of ouder). Mees vormt samen met haar twee oudere zusjes Do en Ilse, een gestorven broertje Wurm, vader Kobe en moeder Muis het gezin Staal. De vader wordt getypeerd als een erg autoritaire persoonlijkheid, die zijn gezag doet gelden en geen tegenspraak duldt. ‘Zij, Muis, was bang voor hem en in de eerste jaren had ze er een dagtaak aan die angst over te brengen op haar kinderen.’ Muis doet er alles aan ter wille van hem de lieve vrede te bewaren. In Kobes aanwezigheid wordt er steeds op eieren gelopen. Zwijgen is de grondregel; alleen het strikt noodzakelijke wordt gezegd. De gezinsleden leiden bijgevolg een erg ingehouden leven. Hun onderlinge relatie is koel en afstandelijk: ze raken elkaar niet aan en huilen is niet toegestaan.
Je familie kies je niet zelf, die valt je toe bij de geboorte. Zo is Mees, de vertelster van de familieroman, als jongste dochter in het gezin Staal terechtgekomen. Zoals steeds bij Entius speelt het lot een cruciale rol in het leven van haar personages. In deze roman staat de schrijfster stil bij de vraag in hoeverre je als ouder — sociaal, genetisch en door opvoeding — het lot van je kinderen bepaalt. Het antwoord is dat de invloed van je familiale achtergrond niet te onderschatten valt. Het is allesbehalve eenvoudig je in je volwassen leven los te maken van de waarden en normen die je kindertijd hebben getekend, en een ander spoor te kiezen. Dat beseft ook Mees, 41 nu en zwanger. Haar zwangerschap brengt haar ertoe haar familiegeschiedenis te reconstrueren. ‘Ik durf niet in te staan voor het lot van een ander, terwijl ik zelf zo weinig grip heb op het mijne.’ Dat gebrek aan grip is te wijten aan de vele vragen over haar ouders waarmee ze nog steeds zit en die vaak niet anders kunnen worden ingevuld dan met fantasie.
De roman is meer dan een portrettering van een gezin. Het ‘kabinet van de familie staal’, samengesteld door Mees, is een verzameling van kleine portretten, overschouwd in vogelperspectief. Dat wil zeggen, met oog voor causale verbanden. Maar misschien hecht de schrijfster net iets te veel belang aan causale samenhang. Een van Mees’ fantasieën is bijvoorbeeld die over haar broertje Wurm, die ze — zo leert de lezer pas op het einde — in het hiernamaals ontmoet en met Luuk aanspreekt. Deze verhaallijn is echter minder geslaagd en had de schrijfster misschien beter achterwege gelaten. Het fragment met Luuk aan het begin van de roman is erg verwarrend en zorgt niet meteen voor een meerwaarde. Het nogal zweverige stuk lijkt te zijn ingelast om een verklaring te geven voor het vogelperspectief van de vertelster. Een noodzakelijk radertje in de perfect uitgewerkte romanstructuur die het werk van Entius typeert? Wat mij betreft, mag er ook af en toe eens een radertje ontbreken.
[Mieke Opstaele]
Jelmer Soes
Met 'Rakelings' (2006) won zij de Selexyz Debuutprijs, in haar vervolgromans zette zij telkens op indringende wijze zeer menselijke personages neer, en met haar vierde roman laat Yolanda Entius (1961) zien dat invoelend en dicht op de huid vertellen haar handelsmerk is geworden. Het verhaal, dat naar eigen zeggen sterk autobiografische elementen bevat, laat de worstelingen zien van een kil en explosief gezinsleven. Entius kiest voor de moeilijkste weg, door niet alleen de kant van de drie dochters te kiezen, maar ook begrip te zoeken voor de twee ogenschijnlijke ‘boosdoeners’: de tirannieke vader Kobe, die door het leven is gefrustreerd, en de bange moeder Muis, die voortdurend probeert de ‘elementen’ uit elkaar te houden en een uitbarsting te voorkomen. Dochter Mees is de ik-persoon wiens perspectief wordt gehanteerd, maar op intrigerende wijze gunt de schrijfster ons toch een blik in het gevoelsleven van de andere personages. Die invoelende vertelstijl loodst de lezer door de zware thematiek heen. Een sterk geschreven en aangrijpende familieroman. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.