Abdoel en Akil
Yolanda Entius
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Van Oorschot, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ENTI |
Bo Van Houwelingen
il/pr/17 a
Met alle #MeToo-verhalen zou je bijna vergeten dat het tegenovergestelde ook weleens voorkomt: een meisje dat naar een man smacht terwijl hij haar niet wil. Hierover schrijft Yolanda Entius in haar nieuwe roman getiteld Niet ik (snapt u hem?). Het verhaal over Lena, een jonge vrouw die op de toneelschool verliefd wordt op een oudere acteur, is gebaseerd op Entius' eigen ervaringen.
Lena denkt terug aan de personen die haar seksualiteit hebben gevormd: de oppas - een buurjongen - die zich aan haar opdrong en haar verschrikkelijke vader, die de kant van de buurjongen koos. De jongens van school met wie ze een seksueel rollenspel speelde en de man die haar op haar 17de verkrachtte. Het is nogal wat, terwijl het grootste drama uiteindelijk is dat er met die acteur juist níéts gebeurt. 'De geschiedenis van een non-affaire met een hele lange nasleep', zo vat Lena de kwestie - en daarmee eigenlijk ook de roman - uiteindelijk samen. Onze stiekeme lust naar ophef & sensatie wordt niet bevredigd, en dat is voor de verandering ook weleens verfrissend.
Van Oorschot; € 20.
Alice Verheij
Lena gaat op kamers wonen in de verwachting dat vanaf dat moment alles beter, anders en spannender wordt dan bij haar ouders thuis. Het valt bar tegen. En wanneer ze vol goede moed naar de toneelschool gaat, blijkt ze ook geen bijzondere actrice te zijn. Maar dan verschijnt de aanzienlijk oudere Dimitri. Hij betovert haar met zijn charme, de manier waarop hij van het leven geniet en er alles, en nog meer, weet uit te halen. Ze valt als een blok voor deze man die vrijelijk met haar en haar gevoelens speelt. Lena blijkt een gewillige prooi. De onberekenbare Dimitri zorgt ervoor dat ze geen grip op hem en haar eigen bestaan kan krijgen. Later, wanneer ze romanschrijver in Frankrijk is geworden, wordt het gebeurde de basis voor de roman die ze wil schrijven. Het wordt in zekere zin ook de verklaring voor de tijd met Dimitri en maakt haarzelf duidelijk wie ze eigenlijk was en is. ‘Niet ik’ is een op zich goed geschreven roman die losjes gebaseerd is op het leven van de auteur. En dat is meteen de zwakte van deze ego-roman. Hij is net zo weinig verrassend als het leven van Lena. De auteur (1961) schreef eerder o.a. 'Abdoel en Akil' dat de longlist van de ECI en de Libris Literatuur Prijs haalde.
Jaap Goedegebuure
rt/aa/20 m
Het is al dikwijls opgemerkt, maar daarom niet minder waar: veel lezers, misschien wel de meeste, hebben een sterke behoefte aan echt gebeurde verhalen. En de media, talkshows voorop, teren op die behoefte. Dankzij breed uitgemeten trauma's, depressies, seksueel misbruik in de familiekring en zo meer, levert dat zogenaamd 'spannende' televisie op. Vervolgens stuwt de media-aandacht de verkoopcijfers op.
Wie niet al te nauwkeurig kijkt, zou kunnen denken dat Yolanda Entius met haar nieuwe roman Niet ik inspeelt op deze trend. Met haar ik-figuur Lena Stein deelt ze niet alleen de leeftijd en de nodige letters van haar naam, maar ook een carrière die begint bij het toneel en voorlopig eindigt bij de literatuur. Met die sleutels in de hand is de verleiding groot om op zoek te gaan naar meer identificatiemomenten. Toen Entius alias Lena een paar keer de term #MeToo liet vallen, herinnerde ik me een recente televisiedocumentaire over de met grensoverschrijdend gedrag in verband gebrachte Ruut Weissman, net als Lena's idool Dimitri docent aan de Amsterdamse toneelschool. Ook een charmeur en een ijdeltuit, ook een dik buikje. Het is niet de enige keer dat Niet ik dicht tegen de actualiteit aanschuurt.
Toch heb ik geen zin om me bij mijn lectuur exclusief te laten leiden door een spoor dat de media maar al te dikwijls volgen. Veel lonender is een antwoord op de vraag of er van al deze pikante stof een geslaagde roman is gemaakt.
Entius splitst haar hoofdpersoon in een deels vertellend en deels belevend 'ik', de volwassen Lena, en daartegenover een 'zij', Lena tussen haar vierde en ongeveer veertiende jaar. Dat jonge alter ego heeft geen al te beste herinneringen aan haar jeugd. Vader was een huistiran, moeder een gedweeë sloof die manlief ten koste van haar drie dochters naar de ogen zag en tegen beter weten in beschermde. Misschien hebben de ouders het nooit gezien of willen zien, maar feit is dat Lena seksuele hand- en spandiensten moest verlenen aan een huisvriend die regelmatig op haar en haar zusjes paste als vader en moeder uitgingen. En dan waren er ook nog de opdringerige mannelijke klasgenoten en een onderwijzer met een meer dan gezonde belangstelling voor zijn begaafde pupil. Hobbels genoeg om met horten en stoten door het leven te gaan en op die weg desperaat te zoeken naar houvast, het liefst in de gestalte van een begripvolle en liefhebbende man, zeg maar een plaatsvervangende vader.
Lena's verlangens richten zich op Dimitri, maar vanaf dag één worden die gefrustreerd. Hij neemt haar maar half serieus en speelt zo'n beetje met haar, en dat terwijl ze vanwege haar lage zelfbeeld toch al flink met schaamte en faalangst te kampen heeft. Ze is bereid om haar seksualiteit in te zetten als een middel om de gewenste aandacht en bevestiging te krijgen, maar loopt een blauwtje. Pas nadat haar toenaderingspogingen keer op keer zijn geëindigd met het deksel op haar neus, haakt ze af. Dan ziet ze in dat haar onvermogen om Dimitri voor zich te winnen te maken had met 'de klassieke val' waar ze in is getrapt. 'Daar lag een pop, een dooie pop, zonder wil, louter bezig met wat er van haar verlangd werd.'
Het is ironisch dat het uitgerekend Dimitri is die Lena zover krijgt om haar niet al te vlot verlopende toneelcarrière in te wisselen voor het schrijverschap. Nadat ze heeft ontdekt hoeveel vrijheid ze wint met het betreden van het domein van de verbeelding, kan ze met haar professionele rollen ook die andere achter zich laten, die van het gansje dat ze dacht te zijn, en van de trut dan wel de hoer die anderen, maar ook zijzelf, in haar zagen. Dan kan ze zich laten gaan in nachtmerries en wensdromen die haar op klaarlichte dag overvallen, om die effectief te benutten bij het afhechten van de laatste draadjes van haar verhaal. Dan is ze eindelijk niet langer de ik die zo lang de ander was die haar in de weg zat, maar zichzelf.
Deze roman mag dan beladen en uiterst precaire onderwerpen aansnijden, larmoyant wordt het nergens. Weliswaar gaat Lena af en toe flink tekeer, maar toch weet ze daarbij altijd tegenwicht in ironie en zelfrelativering te vinden. Maar het allerbeste tegen de valkuilen van het pathos en de sentimentaliteit werkt, gek genoeg, de ongegeneerde manier waarop we met de hoofdpersoon geregeld de grens tussen werkelijkheid en fantasie overgaan, op dezelfde verfrissende manier die we nog kennen van Entius' vorige roman, Het verhaal van Benito Benin en dat van Fanny.
Van Oorschot; 240 blz. € 20.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.