Waar was je nou
K. Schippers
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2010 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : SCHI |
00/00/0000
Literaire non-fictie: het genre is al sinds een jaar of tien aan een ware hausse bezig. Talloos zijn de recente boeken waarin de auteur verslag uitbrengt van een persoonlijke zoektocht naar een thema dat hem om een of andere reden fascineert. In Vlaanderen is David Van Reybrouck het bekendste voorbeeld. Hij ging in zijn debuut De plaag op zoek naar sporen van de Zuid-Afrikaanse entomoloog Eugène Marais. In Nederland zijn er onder meer Frank Westerman, die met een van zijn boeken een Gouden Uil won, en Joris van Casteren. Deze laatste keerde in Lelystad terug naar de plek waar hij opgroeide. Maar het schrijven van zulke aantrekkelijke melanges van essay, persoonlijke ontboezeming, historisch onderzoek en hier en daar een snuifje fictie blijkt niet het voorrecht te zijn van een jonge generatie schrijvers. In De bruid van Marcel Duchamp heeft de Nederlandse auteur K. Schippers (1936) zich nu met verve aan de narratieve non-fictie gewaagd.
De fascinatie die in Schippers' boek centraal staat, is die voor het leven en werk van de beroemde dadaïst Marcel Duchamp. In 1911, Duchamp was toen 24, verliet de kunstenaar halsoverkop zijn geboorteland Frankrijk en ging naar München. Daar ontstonden de eerste ideeën voor twee van zijn latere werken: De bruid ontkleed door haar vrijgezellen, zelfs en Etant donnés: 1° la chute d'eau, 2° le gaz d'éclairage. Schippers merkt in deze werken een grote emotionele lading op: 'Er gaat iets schuil in dat werk [...], zo voel ik het, een gebeurtenis die eerder in een dagboek thuishoort en waar je een schilderij zo goed als nooit mee mag of wil belasten.' In de periode 1910-1911 'is Marcels wereld volkomen veranderd'. Dat is de hypothese die de actie in gang zet. Schippers gaat op tal van plekken waar Duchamp woonde en werkte op zoek naar aanwijzingen voor wat er in die periode gebeurd zou kunnen zijn. Het verhaal neemt de vorm aan van een reisverslag, maar ook van een raamvertelling: op zijn tochten in Parijs, Normandië, München, New York, Cadaquès enz. ontmoet Schippers tal van personages ? nu eens lijken ze 'echt', dan weer verzonnen door de auteur ? die hem inlichtingen verschaffen over de artiest in kwestie. Schippers hanteert overigens wel meer truukjes om zijn verhaal spannend en ritmisch te houden. Zo speelt hij met de wetten van de tijd en beeldt hij zich af en toe in dat hij naast Marcel Duchamp loopt in de stad waar hij verblijft, kwestie van een en ander voor de lezer zo levendig mogelijk te maken. En het ultieme antwoord op de centrale vraag van zijn boek komt niet uit zijn eigen mond, maar uit die van een personage dat hij toevallig ontmoet op een van zijn tochten ? een ontmoeting, trouwens, die de ontmoeting spiegelt tussen Marcel Duchamp en het meisje dat de oorzaak zou zijn van zijn vlucht naar München. Want behalve reisverslag, essay, biografie, detective en roman is De bruid van Marcel Duchamp ook een hartverscheurend liefdesverhaal.
Het probleem met dit soort boeken is dat ze van alles tegelijk zijn, maar niets helemaal écht. Zo bevat De bruid een in kunsthistorisch opzicht zeer interessant hoofdstuk over de receptie van Duchamp in Nederland in de kringen van het tijdschrift Barbarber, waarvan Schippers zelf medeoprichter was. Maar een echt diepgaande analyse van die receptie past jammer genoeg niet in de aard van dit boek en moet je dus elders gaan zoeken. Niettemin is dit een ambitieus en zeer onderhoudend boek, dat intelligent is geschreven en ingenieus in elkaar zit. Of je nu geïnteresseerd bent in kunst, in een liefdesverhaal of in een biografie, je zult in dit rijke en leerrijke boek je gading zeker vinden. Bovendien is het een very good read. Wedden dat u er nog van hoort bij Libris-, Ako-, Gouden Uil- of andere nominaties? [Bart Van der Straeten]
Drs. Erik Kreytz
De auteur van Holland Dada (1974) en mede-oprichter met Bernlef van het tijdschrift Barbarber is al jaren gefascineerd door de kunst van het toeval, de ready-mades en het erotisme van de schaker-schilder-schrijver Marcel Duchamp (1887-1968). Zijn grote glaspaneel 'De bruid ontkleed door haar vrijgezellen, zelfs' hoort tot de beroemdste werken, later in teksten en beelden gevarieerd. Duchamp was in verzet tegen im- en expressionisme, zocht elders andere invallen en materialen. Schippers reisde hem na in Amerika, Frankrijk, Spanje en doet nu (niet chronologisch) verslag van zijn ervaringen en vondsten, in zowel feiten als aangevuld met verbeelding. Duchamp en zijn vrienden zijn ook aanleiding tot onderzoek van de eigen interesse in literatuur en kunst van het dagelijkse, van spel en psyche. De documentatie en herinneringen aan de zoektochten naar leven en werk van de tegendraadse kunstenaar en van vooral dada komen tot wisselende verhalen. Deze projectie en inspectie levert een zeer rijk relaas op over omstandigheden en resultaten van de kunst van de 20e eeuw, vol beschouwende fictie en wetenswaardigheden. Enige voorkennis van Duchamp is wel gewenst.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.