Met haat valt niet te leven : krantenstukken door G.L. Durlacher en gesprekken met G.L. Durlacher
G.L. Durlacher
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Augustus, cop. 2008 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 2405 |
31/12/2008
Gerhard Durlacher is vier jaar oud als Hitler in Duitsland aan de macht komt. Wanneer de pesterijen tegen de Joden een ronduit levensbedreigend karakter krijgen, zien Gerhard en zijn ouders zich genoodzaakt naar Nederland te vluchten. Maar als enkele jaren later de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, wordt ook hun leven daar grondig verstoord. Het gezin vlucht naar Apeldoorn, in de hoop daar aan het oog van de bezetter te ontsnappen. Maar het mag niet baten: in 1942 worden Gerhard en zijn ouders gearresteerd en gedeporteerd naar Westerbork. In 1944 belanden ze in Auschwitz-Birkenau, waar het gezin uit elkaar wordt gehaald. Voor Gerhard komt de bevrijding net op tijd en tegelijkertijd veel te laat.
Durlacher schreef zijn ervaringen neer in de vorm van kortverhalen, die als verhalenbundels werden gepubliceerd. Godvergeten tijd is de bundeling van deze verschillende verhalenbundels en het is dus geen roman. Toch laat het zich ook niet echt lezen als een opeenvolging van kortverhalen. Doordat de verhalen meestal redelijk goed op elkaar aansluiten, ga je ze beschouwen als delen van een overkoepelend verhaal, maar doordat er regelmatig elementen herhaald worden omdat ze in dat verhaal nog niet eerder aan bod kwamen, krijgt de opzet toch iets tweeslachtigs.
Buiten Gerhard is er geen enkel ander uitgewerkt personage. Zelfs zijn vader en moeder spelen een wel erg bescheiden bijrol. Wanneer Durlacher het heeft over een tante, nonkel of neef, weet je meestal niet zeker of het gaat om hetzelfde familielid dat in een vorig verhaaltje ook al even voorkwam. Dat de nevenpersonages zo anoniem blijven, is vooral jammer in het licht van de stelling dat Durlacher "schreef om de slachtoffers van de Holocaust een naam te geven", zoals de achterflap van het boek stelt.
Net zoals veel overlevenden uit de concentratiekampen, botst Durlacher bij het navertellen van zijn ervaringen regelmatig op zijn eigen onvermogen. Sommige gruwelen blijven ook jaren later nog onuitgesproken en onuitsprekelijk. Soms weet Durlacher de stilte voelbaar te maken, bv. door na het vertellen over zijn bar-mitzwa plots een sprong van vijftig jaar in de tijd te maken. De overleden feestgangers en de door SS-bewakers in beslag genomen cadeautjes maken je pijnlijk bewust van de verzwegen en toch erg aanwezige jaren tussen die twee momenten in. Meestal vindt het gevecht tussen verdringen en vertellen echter niet de weg naar stilistische middelen, en moeten we het stellen met de eenvoudige vaststelling: "Ik kan dat niet [beschrijven] en zal het ook nooit kunnen".
Hoewel er heel wat literair werk over de Holocaust bestaat, is er aanzienlijk minder geschreven over de periode kort na de Holocaust, waarin de overlevenden opnieuw een leven moesten proberen op te bouwen. Voor mij ligt de waarde van dit boek dan ook vooral in de beschrijving van en aandacht voor dit moeizame proces. [Johanna Cassiers]
Gerard Oevering
In 1997 verscheen het 'Verzameld werk' van Gerhard Durlacher (1928-1996); hieruit zijn de verhalen opnieuw uitgebracht: de bundels 'Strepen aan de hemel', 'Niet verstaan', 'Quarantaine' en 'Drenkeling'. De chronologie van de verhalen betreft de gebeurtenissen, niet de tijd van ontstaan. In de eerste verhalen: Durlachers kinderjaren in Duitsland, de sluipende anti-joodse maatregelen en het fluisteren dat in huize Durlacher zijn intrede doet. Dan het vertrek naar Nederland. Later, als de oorlog het gezin heeft ingehaald, de deportatie en het leven in de kampen. Een oceaan des doods, zoals hij het kampleven ooit omschreef. De verhalen zijn terughoudend over gruwelijke details. Na de oorlog: zijn studie medicijnen, het bericht dat zijn ouders zijn omgekomen, en de invloed van Sonja Witstein. Zij deed bij Durlacher het gevoel van vervreemding afnemen. Het verhaal, Sonja, is tevens een bewonderend In Memoriam geworden voor deze bijzondere neerlandica. Deze verhalen zijn geschreven om wat er is gebeurd niet verloren te laten gaan, om de herinnering levend te houden aan humaniteit ook in de gruwelijkste omstandigheden. Ze zijn vooral een waarschuwing. Paperback; vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.