Het adellijke meisje uit de vallei : mysteriespel over de onbevlekte ontvangenis van Maria
Pedro Calderón de la Barca
Pedro Calderón de la Barca (Auteur), Erik Coenen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Papieren Tijger, cop. 2006 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : TONEEL : CALD |
31/12/2007
Calderón de la Barca (1600-1681) wordt vaak de Spaanse Shakespeare genoemd. Hij schreef onder meer La vida es sueño (Het leven is droom, uit 1635), een toneelstuk over een prins die niet weet dat hij prins is, als beproeving één dag als koning optreedt en vervolgens verneemt dat zijn heerschappij maar een droom was. Het overbekende en ook vandaag nog af en toe opgevoerde stuk moest het eigenaardig genoeg nog zonder bevredigende Nederlandse vertaling stellen.
In 1647 zorgde Schouwenbergh al voor een onbeholpen omzetting, en volgens vertaler en bezorger Erik Coenen deed ook Dolf Verspoor een door tijdnood geplaagde schabouwelijke poging. Coenen pakt het anders aan. In zijn uitvoerige en erg verduidelijkende toelichting doet hij het verhaal van de poëtische middelen die de schrijver aanwendde. Coenen situeert het stuk in het complexe "polymetrische systeem", waarbij diverse dichtvormen worden gehanteerd naargelang de betekenissen die de schrijver op de toeschouwer wil overbrengen. Calderón is volgens Coenen een barokdichter die van vele markten thuis is: "Juist het gelukkige huwelijk van al die achterliggende tradities ? Middeleeuwen en Renaissance, octosílabo en endecasílabo, dialectica en retorica, bewijsvoering en overreding, het ideële en het sensuele, enzovoort ? is misschien de sleutel om het specifieke karakter van de dichtkunst van Calderón te begrijpen."
De vertaler heeft geprobeerd om alle in het Spaans aangewende dichtvormen in een Nederlands equivalent om te zetten. De vertaling leest heerlijk en actualiseert alle vormen, thema's en contexten die het Spaanse stuk maken tot wat het is. Daarbij huldigt Coenen natuurlijk een bepaalde vertaalopvatting: het Spaanse origineel heeft in de tekst van de vertaler een perfect spiegelbeeld gevonden en zou dus het origineel via transpositie bij de lezer op moeten roepen. Je kan deze opvatting bestrijden, vanuit de overtuiging dat een virtuoze, vlekkeloze omzetting onmogelijk is en dat de vertaling andere elementen uit tekst en context moet actualiseren. Maar ook als je een andere vertaalstrategie huldigt, kan je niet ongevoelig blijven voor het (haast smetteloze) bravourestuk dat Coenen hier voor ons neerzet. De grote Calderón de la Barca krijgt dankzij Erik Coenen eindelijk een bevoorrechte plaats in de Nederlandse toneelcanon. En dat is geen geringe verdienste! [Bart Vonck]
Maarten Steenmeijer
Dit toneelstuk uit ongeveer 1635 werd enkele decennia geleden door Dolf Verspoor voor de Haagse Komedie vertaald. Het resultaat was niet naar de zin van hispanist Erik Coenen, die Calderon op een lijn stelt met Shakespeare. Deze klassieker uit de Spaanse Gouden Eeuw verdiende beter, zo vond Coenen. Daarom maakt hij een vertaling die zoveel mogelijk in de geest van Caldéron moet zijn. Het resultaat is een knappe vormgebonden Nederlandse versie. Spil van het toneelstuk is Sigismond, de Poolse koningszoon die door zijn vader is opgesloten. Zo wilde de koning vermijden dat het grote onheil zich zou voortrekken dat hem vanuit hogere sferen was voorspeld. De maatregel blijkt niet te werken. Sigismond bindt de strijd aan met zijn vader en begeert bovendien een vrouw die voor een ander is bestemd. Uiteindelijk winnen Sigismonds inzicht en verantwoordelijkheidgevoel het van zijn machtshonger en wellust. Calderons toneelstuk is daarmee een uitgesproken moreel werk, zoals Coenen betoogt in zijn zeer uitvoerige nawoord. Met grote kennis van zaken, maar ook onnodig belerend plaatst hij Calderons werk in de context van zijn tijd, geeft hij een uitgebreide interpretatie en licht hij zijn vertaling toe.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.