Een geschiedenis van België
Marc Reynebeau
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2007 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 931 REYN |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lannoo, 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 931 REYN |
31/12/2007
Het besef dat het historische onderzoek in belangrijke mate wordt gestuurd door hedendaagse preoccupaties bestaat al minstens sinds de Italiaanse filosoof Benedetto Croce het adagium bedacht dat elke geschiedenis in feite eigentijdse geschiedenis is. De bekende historicus, journalist en publicist Marc Reynebeau raakte enkele jaren geleden geprikkeld door het boek Geschiedenis als verborgen verleidster van de Brabantse historicus Fernand Vanhemelryck. Die somde een aantal historische vervalsingen op in totalitaire regimes, suggererend dat het qua waarheidsgehalte en oprechtheid bij ons wel snor zit. Die rudimentaire, simplistische opvatting van "zij doen dat, wij niet" staat dwars op Reynebeaus geschiedenisopvatting en vormde de drijfveer tot deze publicatie. Dé geschiedenis bestaat niet; historici moeten met betrekkelijkheid leven, zij leveren 'een' waarheid, niet 'de' waarheid. Ze kunnen hoogstens, na grondig en zorgvuldig onderzoek, voorlopige hypothesen formuleren, vanuit hun eigen gevoeligheden en invalshoeken. Suggereren dat er absolute zekerheden uit voorkomen, is bedrog. Objectiviteit bestaat niet. Reynebeau onderstreept dat zijn opvatting niet relativistisch of defaitistisch is. Er bestaan zeker onloochenbare feiten en waarheden, maar de historicus moet ze historiseren, een plaats geven in een context en in een vlot geschreven verhaal. Het verleden is een grabbelton van feiten, waaruit iedereen naar believen kan putten. Vandaar dat het verleden ook zo nuttig kan zijn: het is flexibel. Reynebeau licht dat o.a. toe aan de hand van een spectaculair voorbeeld uit de recentste Nederlandse historiografie. Een getraumatiseerd en twijfelend Nederland zoekt heil in een nationalistische 19e-eeuws aandoende reeks 'De geschiedenis van Nederland', waarin op zoek wordt gegaan naar "wat de Nederlanders bindt, want zonder verbinding is er geen gezamenlijk lot".
Reynebeau is een van de knapste historici van Vlaanderen, die minstens twee meesterwerken op zijn naam heeft: De droom van Vlaanderen, of Het toeval van de geschiedenis (2002) en Een geschiedenis van België (2003). Beide publicaties belichamen Reynebeaus geschiedenisopvatting, waarin toeval, onzekerheid, dispariteit en pluraliteit een grote rol spelen. In dit nieuwe essay expliciteert hij zijn visie op de geschiedschrijving en het historische bedrijf. In een heel gevoelige proloog overloopt hij de evolutie van zijn eigen omgang met de geschiedenis, van nieuwsgierige student vertrekkende van het Von Ranke-ideaal ("wie es eigentlich gewesen war") tot journalist en historicus in het volle besef van zijn subjectiviteit en grenzen. Het eerste deel, 'Het verleden, een speeltuin', bevat zeven boeiende binnen- en buitenlandse verhalen over het nut van de geschiedenis voor het politieke bedrijf. 'Het verleden, een discipline' benadert de historiografie als praktijk, als canon in wetenschap en onderwijs en als drager van de waarheid. Dit is een ietwat theoretisch gedeelte, waarin Reynebeau opvallend uithaalt naar het academische hermetisme, waarbij hij man en paard noemt. Het derde deel, 'Het verleden, een praktijk', bestaat uit vijf essays die aantonen hoe paradigma's kunnen veranderen. De stukjes over Congo en de Belgische identiteit waren grosso modo bekend, maar het stukje over de omgang van de paarse regering met het verleden biedt verrassende nieuwe inzichten. De epiloog 'Geschiedenis en toekomst, nostalgie en utopie' is een prachtige literaire tekst over de grenzen van de maakbaarheid van de wereld. Alleen geduld kan de utopie redden: "De wereld niet in een nieuw pak willen proppen, maar vrede nemen met een verstelde broek".
Het nut van het verleden is een Reynebeau grand cru. Andermaal slaagt de auteur erin op virtuoze wijze een breed publiek voor de geschiedenis te interesseren. Structureel zit het boek uitstekend in elkaar, met een centraal theoretisch gedeelte, omringd door meer narratieve delen. Door het vertellen van tientallen verhalen uit de geschiedenis en het politieke bedrijf slaagt Reynebeau erin op haast tersluikse wijze zijn centrale stelling te verkopen. "Als de geschiedenis, als feit en als discipline, de relativiteit van de dingen toont, zowel in het verleden als in de omgang daarmee, of illustreert hoe niet een buitenmenselijke dwang de gang van de geschiedenis bepaalt, maar dat bijvoorbeeld toevalligheden haar een heel andere wending hadden kunnen geven, is dat al heel wat". [Gunter Bousset]
Redactie Vlabin-VBC
De bekende journalist Marc Reynebeau is een van de knapste historici van Vlaanderen. Uitstekende werken als 'De droom van Vlaanderen of het toeval van de geschiedenis' (2002) en 'Een geschiedenis van België' (2003)* belichamen zijn geschiedenisopvatting, waarin toeval, onzekerheid, dispariteit en pluraliteit een grote rol spelen. In deze nieuwe bundel, waarvoor hij putte uit eerder verschenen kranten- en boekenbijdrages, expliciteert hij zijn visie op de discipline, eerst in een persoonlijk getinte inleiding, daarna in vijftien artikelen over het nut van de geschiedenis voor het politieke bedrijf, voorbeelden van het misbruik van het verleden, de methodologie van de geschiedschrijving, de verschuivingen tussen paradigma's. De epiloog is een knappe, literair getinte tekst over de grenzen van de maakbaarheid van de wereld. Andermaal slaagt Reynebeau erin geschiedenis voor een breed publiek te schrijven. Structureel zit het boek goed in elkaar met een centraal theoretisch gedeelte, omringd door meer narratieve delen. Het sluit af met bibliografische noten, een selectieve bibliografie en namenregister.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.