& rol door : gedichten
K. Michel
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Augustus, cop. 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MICH |
31/12/2004
Na wat gestoei samen met z'n geestverwant Arjen Duinker destijds in het tijdschrift 'AapNootMies', debuteerde K. Michel in 1988 een beetje per ongeluk in Arthur Lava's uit onvrede met de 'lispelende garde van de porseleinkast' (lees: de Kouwenaarepigonen) voor meer expressie en gedrevenheid opkomende bloemlezing Maximaal. Sindsdien is gebleken dat Michels poëzie veel te idiosyncratisch en te onplaatsbaar is om het gezelschap van dichters met een (uiteraard illusoire) collectieve agenda op prijs te stellen. Het zijstapje van toen viel nog te begrijpen in het licht van de teneur van de debuutbundel met de exuberante door een uitroepteken onderbroken en voortgejaagde titel Ja! naakt als de stenen (1989): "Dichter! / Kam je haar, poets je schoenen! / Trek je innerlijk aan! / We gaan de wind een hand geven. / We gaan de horizon begroeten. // Zoveel te zien! Zoveel te doen!" Je moet van goeden huize zijn om zo ontwapenend te kunnen omgaan met het exclamatief vitale, en al nam het excessieve karakter ervan al vanaf Boem de nacht (1994) af, het recensentendom en de kritiek zijn deze dichter voornamelijk blijven prijzen om zijn (pogingen tot) onbevangenheid, zijn ook oog in oog met zich aandienende of zelf opgeroepen wijsgerige plaaggeesten (Michel studeerde filosofie...) volgehouden lichtvoetigheid, zijn vermogen om de dingen als voor het eerst te zien (een oogmerk dat soms behoorlijk gesofisticeerd kan uitvallen) -- zijn 'vrijheid' en 'onafhankelijkheid' zou ik durven beweren.
Michel houdt er een aantrekkelijk ongehaast publicatieritme op na, en het met twee prijzen bekroonde Waterstudies (1999) en het voorliggende Kleur de schaduwen (2004) lijken meer met elkaar verwant dan met de eerdere bundels. Een vergelijking tussen de twee valt, vrees ik, en ik sta daarmee niet alleen, niet in het voordeel van de laatste uit. "De bundel bevat slechts een paar goede gedichten", schreef Piet Gerbrandy onlangs streng, "maar", zo gaat de zin verder, "die zijn dan ook heel goed". ('De Volkskrant', 10.09.2004). Het vaakst geciteerd wordt 'Ook de vissen', een gedicht waarin Michel -- het is misschien wel zijn handelsmerk -- door geen ratio belemmerd, de (veer)kracht opbrengt "om dingen voor mogelijk te houden", zoals zijn dromerig alter ego uit z'n proza, Tingeling, het verwoordt: "Zou je de Haagse Hofvijver overeind zetten / rechtstandig als een majestueuze wand van water / om het licht de diepte te laten doorstralen / om de stad een doorzichtige spiegel te bieden"; dat zou niet alleen opschudding en vermaak betekenen voor de passanten, eindelijk zou zo ook 'de hofvissen' eens de kans geboden worden "over de schubbenhuid van de daken" uit te kijken... Michels (vitaal) vermogen een wereldbeeld te doen kantelen, hebben enkele recensenten dit genoemd. Dat water in dit aanslaand gedicht een centrale rol speelt, is geen toeval. Het water is deze dichter gunstig gezind, zoals blijkt uit zijn geslaagdste gedichten, als daar zijn de vijfdelige filosofisch ogende queeste uit zijn debuut, 'De weg van het water', of het alom geprezen 'Het magerebrugwonder', waarin in een 'diep geladen aak' de bron zelve van de Amstel incognito voorbijvaart. In z'n mooiste titel, Waterstudies, heeft het vloeibare, de vloeibaarheid, trouwens eveneens een plaats gevonden. Dat ook voor Michel ons geloof in een vaststaande identiteit een overwonnen standpunt is, zal hier zeker verband mee houden ("De geest is een theologische inblazing / De verschijning is qualitate qua het wezen"...).
K. Michel is geen veelschrijver; karig maar tevens uitermate verscheiden, ook in formeel opzicht, is telkens weer zijn vijfjaarlijkse oogst. In dat licht bekeken is Kleur de schaduwen een relatieve ontgoocheling. Het zal wel een kwestie van smaak zijn, maar sommige teksten vallen werkelijk iets te ludiek of te gemakzuchtig uit. Van Goethe door diens bewonderaar Eckermann laten opmerken dat de meester "de laatste tijd / steeds meer op Mulisch begint te lijken, is werkelijk te voorspelbaar...
"Ik ben niet zo'n introvert dichter. Ik kijk om me heen. Ik ben bezig met mijn omgeving", liet de auteur zich nu alweer een kleine tien jaar geleden ontvallen in een vraaggesprek voor 'De Stem'. Dat is een volstrekt eerbare opstelling, die bovendien strookt met wat zijn soort doorgaans laconieke poëzie ons te bieden heeft. Soms, heel soms, heb je als lezer van Michels werk het gevoel dat een gedicht op een voorbeeldig zwijgzame, als het ware tactvolle wijze, uitstaans heeft met de op een of andere manier niet al te plezierige persoonlijke ervaring van de mens achter het werk. Dat levert dan iets op als het hierbij afgedrukte gedicht 'Groet'. Een ertsader voor over zo'n vijf jaar? [Michel Bartosik]
Hans Groenewegen
K. Michel (1958) debuteerde uitbundig met 'Ja naakt als de stenen!' (1989). De gepraktiseerde, zeer van zichzelf bewuste naïviteit maakte de bundel opmerkelijk. In zijn volgende dichtbundels ontwikkelde de dichter zich tot de meester van de verwondering met een donkere ondertoon. Hij werd terecht veelvuldig geloofd en bekroond. In uiterst precieze gedichten waarin hij het anekdotische filosofisch tot het uiterste weet op te laden, maakt hij de scheur in een veilige wereld voelbaar, de afgrond onder het blad waarop de lezer zijn voet zet. Het is deze aanpak die Michel in 'Kleur de schaduwen' voortzet. Het levert enkele schitterende gedichten op, zoals een over het overeind zetten van de Haagse Hofvijver. In veel gedichten schitteren formuleringen. Wie hoge maatstaven zet, moet aan hoge verwachtingen voldoen. Als geheel valt de bundel wat tegen. Enkele aardige ideeën worden te lang uitgemolken om de aandacht vast te houden. Soms lijkt de verwondering te verworden tot routine. Tevergeefs tast de lezer naar de afgrond onder de bladzijden. De koude tocht door de scheur blijft uit.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.